'Je kunt zo voor God in de weer zijn dat je hemzelf vergeet' | Het vergeten kerstkind

Bach en Bob Dylan zingen gebeden. Je kunt die ook schilderen, zoals iconen laten zien. Dat gebeurt al meer dan duizend jaar in de oudste (oosterse) kerken. Ze spelen er een belangrijke rol in de kerkdienst. 

Met de Russische kersticoon is iets vreemds aan de hand. Hoewel het kerstkind in het centrum ligt, krijgt het nauwelijks aandacht. Vóór de kribbe ligt Maria nog in het kraambed. Van links opzij komen de wijzen uit het oosten aanlopen; rechts van Maria en midden onder zien we een herder met wat schapen. Linksonder zit Jozef met de hand onder het hoofd. Bijna niemand let op de kleine Jezus. ‘De eenzaamheid gaf hem een voederbak’, zegt de oosterse liturgie.

"Liever dan verlicht te worden door het geloof, knippen ze de lampjes van de kerstboom aan."

Maria wendt het gezicht af. Want als Christus in je leven komt, wordt het bestaan er niet gemakkelijker op. Vele christenen zijn vervolgd - en worden dat nog steeds. Je wordt een vreemdeling op aarde, zoals Maria die niet door haar omgeving begrepen werd. 

Jozef kijkt tobberig voor zich uit. Wat moet ik met dit kind dat niet van mij is? Waarom kan ik dit niet begrijpen? Vandaag zijn er massa’s mensen die net als Jozef het kerstgebeuren onbegrijpelijk vinden. Liever dan verlicht te worden door het geloof, knippen ze de elektrische lampjes van de kerstboom aan.

De twee vrouwen die rechtsonder het kind wassen zijn daar behoorlijk druk mee. Ook in de kerk zijn er velen ijverig bezig. Ze leggen bezoekjes af, ze vergaderen, ze behartigen de financiën. Dat is mooi. Soms kun je zo vlijtig voor God in de weer zijn dat je hemzelf vergeet. Het werk wordt belangrijker dan het kind dat in het centrum ligt. 

Alleen de os en de ezel hebben levendig contact met Jezus in de voederbak. Een rund kent zijn eigenaar en een ezel de krib van zijn meester, zegt de profeet Jesaja, maar Gods volk heeft geen inzicht. In onze tijd van ecologische bewustwording worden we misschien meer open voor wat de dieren ons te vertellen hebben.

Ook die ene engel rechtsboven ziet het kind. Hij is vast degene die met kerst de wereld leidt in de engelenzang:

‘Eer aan God in de hoogste hemel

en vrede op aarde 

voor alle mensen die hij liefheeft.'