Mag een kind aan het avondmaal?
Ds. Peter Sinia ‘verrast door traditie van de kerk’
Het liefst zou hij kinderen vanaf hun 8e dag al toelaten tot het avondmaal. De Nederlands-gereformeerde predikant Peter Sinia uit Ede promoveerde vrijdag 20 april op een onderzoek naar ‘kinderen aan het avondmaal’. “Laat je verrassen door wat wel en niet de traditie van de kerk is.”
Peter Sinia kwam in Rijsbergen, zijn eerste gemeente, voor het eerst in aanraking met het gebruik om kinderen toe te laten aan het avondmaal. Rond 1960 ging die gemeente ertoe over. Het leidde bij de jonge predikant tot “nadenken, studeren en uiteindelijk tot een diepgravend onderzoek".
Letterlijk Christus’ lichaam
In de eerste eeuwen van de kerk namen kinderen gewoon deel aan het avondmaal, constateert Sinia in zijn proefschrift From the Least to the Greatest. Children at the Lord’s Supper (uitg. Eburon, Delft). De discussie of dat goed was, begon pas in de 13e eeuw toen de wijn en het brood meer en meer letterlijk als lichaam van Christus werd gezien. “Je ziet dat de leeftijd dan verschuift.”
Hoe was dat na de Reformatie?
“Volgens Calvijn konden kinderen van 10 jaar al deelnemen. Inconsequent, vonden de ‘dopersen’ uit zijn tijd, die dachten daarmee Calvijn en andere reformatoren van de kinderdoop af te brengen. De reformatoren bewogen echter in geen enkel opzicht.”
Catechisatie op je 5e
De eerste Nederlandse kerk van na de Reformatie, de vluchtelingengemeente in Londen, nam Calvijns adviezen min of meer over, vertelt Sinia. Kinderen kregen van hun 5e catechisatie en mochten op hun 13e belijdenis doen en aan het avondmaal deelnemen. “Pas in de 19e eeuw zie je die minimumleeftijd stijgen. In bevindelijke kringen komt daar ook nog eens avondmaalsmijding bij.”
Worden kinderen nu niet later volwassen?
“De volwaardige deelname aan de maatschappij verschuift inderdaad, door een langere scholing bijvoorbeeld. Tegelijk is het maar zeer de vraag of kinderen nu inderdaad later volwassen worden. Door betere voeding zijn zij dat lichamelijk en seksueel juist eerder, blijkt uit onderzoek. En door de scholing kun je zeggen dat ze ook wijzer zijn dan een gemiddeld kind van dezelfde leeftijd in de middeleeuwen.”
In veel kerken doe je eerst belijdenis en ga je daarna aan het avondmaal.
“Belijdenis doen is voor kinderen geen toegang tot hun doop of tot het avondmaal. Met dat zij opgroeien, groeit het geloof mee. Pas als iemand op volwassen leeftijd geen belijdenis wil doen, kun je vragen gaan stellen over zijn avondmaalsgang.”
Verkeerde uitleg
Veel Bijbelteksten zijn volgens de promovendus verkeerd gebruikt. Hij noemt 1 Korinthe 11, waar Paulus spreekt over het onderscheiden van het lichaam van Christus, je een oordeel eten en zelfonderzoek. “Hij gaat in dit gedeelte in op een totaal uit de hand gelopen avondmaalspraktijk. De rijken in de gemeente van Korinthe gebruikten een maaltijd, dronken zich halfdronken, en vervolgens mochten de armen aansluiten om het avondmaal te vieren.”
Het onderwerp waarop u promoveert is in veel kerken – en was ook in uw gemeente – een heet hangijzer. Hoe verklaart u dat?
“Het avondmaal is, ook in de wat rationelere gereformeerde kerken, blijkbaar verbonden met een diepe emotie. Dat heeft mij wel verrast, moet ik zeggen. Verder zie ik dat als je teruggaat naar een zuivere lezing van een Bijbeltekst mensen het gevoel hebben dat deze opzij geschoven wordt. En ten derde zie je dat datgene wat je van huis uit hebt meegekregen onterecht als traditie wordt uitgelegd, terwijl de traditie van kinderen aan het avondmaal veel ouder is.”
Welke adviezen wilt u geven aan kerken die zich op dit thema bezinnen?
“Laat je verrassen door de traditie van de kerk. En laat iemand als Luther, die 1 Korinthe 11 uitlegt zoals ik daarnet, je prikkelen om dit Bijbelgedeelte nog eens opnieuw te overwegen. En ten derde: houd als gemeente iedere week een maaltijd met elkaar en laat het avondmaal daar een onderdeel van zijn. Wat denk je, zou een plek voor kinderen aan die tafel niet heel natuurlijk en Bijbels zijn?”
Geschreven door
Reinald Molenaar
