Paleis Soestdijk: onbetaalbaar en onbewoonbaar

“Een voorbeeld hiervan is Paleis Soestdijk in Baarn”, vertelt Jeroen. “In de jaren dertig heeft Juliana een paleisje in Den Haag, aan de Kneuterdijk. Als ze de Duitse prins Bernhard leert kennen en ze in 1937 in het huwelijk treden, besluiten ze op Paleis Soestdijk te gaan wonen, dat dan al even leegstaat. De vorige bewoner was Emma, die twee jaar eerder was overleden.”

Hoe neem je je intrek in een paleis?
“Bijzonder is dat het paar meteen een ‘kabinet’ van de bevolking cadeau krijgt, een appartement in het paleis, dat geschikt is om er te wonen. Hier bevinden zich de bibliotheek, de filmzaal en een krachthonk, terwijl de slaapvertrekken zich buiten dit appartement bevinden. Dit geschenk, waar ze Juliana en Bernhard blijkbaar een plezier mee deden, maakt wel duidelijk hoe je als mens gehecht kunt zijn aan een intieme ruimte waar je jezelf kunt zijn.” 

Waarom wordt Soestdijk niet meer bewoond?
“Als Juliana in 1980 troonsafstand doet, wordt besloten dat zij en prins Bernhard er tot hun dood mogen blijven wonen. Maar het paleis is niet meer zo rustig gelegen, aan een provinciale weg en vlak bij een druk kruispunt. De tijd dat er alleen af en toe een paard met wagen voorbijkwam, ligt ver achter ons. Het was bovendien een woon- én werkpaleis, wat ten koste gaat van de rust en privacy van de bewoners. Beatrix zag in dat een vorst met praktijk aan huis niet handig was; ze ging wonen op Huis ten Bosch en werken op Noordein- de, allebei in Den Haag.”

Van wie zijn de paleizen eigenlijk? 
“Ze zijn allang niet meer van de Oranjes. Zelfs voor hen is het onderhoud niet op te brengen, dus ze zijn tegenwoordig van de staat. In dit verband is het bijna grappig dat sommige Amsterdammers het Paleis op de Dam terug willen. Het was oorspronkelijk hun stadhuis, totdat Lodewijk Napoleon er in 1808 zijn intrek nam. Deze Franse koning, waar we goede herinneringen aan hebben, betaalde er wel netjes voor. Maar Amsterdam mag blij zijn dat het onderhoud niet op de begroting van de gemeente staat!” 

Soestdijk als Pietenhuis
Terug naar Soestdijk. Hoe onbewoonbaar en onbetaalbaar ook, veel (iets) oudere Nederlanders herinneren zich nog de jaarlijkse defilés op Koninginnedag. “Maar ook een nieuwe generatie Nederlanders kent het paleis, dat door de omroep NTR is afgehuurd voor het Sinterklaasjournaal. Voor kinderen van nu is Soestdijk het ‘Pietenhuis’!”