Waarom Pasen en Pinksteren niet op één dag vallen

Afgelopen Paasweekend kregen we te horen dat het aantal besmettingen vorige week voor het eerst ietsje lager was dan de week ervoor. Dat kan heel goed nieuws zijn, maar het betekent niet automatisch dat we nu gelijk alle maatregelen laten varen. Religieus gesproken: de kentering is geweest, maar de verlossing heeft nog even tijd nodig om door te werken. En dat is nou precies de betekenis van de 50 dagen die tussen Pasen en Pinksteren zitten. 

Want is die tijdlijn nou eigenlijk wel zo logisch? Van Pasen naar Hemelvaart is veertig dagen, en dan moet je nog tien dagen wachten op Pinksteren. Kon het niet allemaal in één keer? Nou, misschien wel. Ik vind zelf dat Johannes in z’n evangelie suggereert dat het allemaal in kort tijdsbestek plaatsvond. Op Paasmorgen staat Maria uit Magdala bij het lege graf, en op diezelfde zondagavond zitten de leerlingen al bij elkaar. Bang opgesloten in hun huis. Jezus verschijnt, wenst hun vrede, blaast over hen heen en geeft hun de Heilige Geest. Klinkt als een soort Pinksteren. Net als het slot van Lucas zelf. Dat suggereert al een soort hemelvaart en laatste zegen van Jezus aan zijn leerlingen. 

Joodse symboliek

Denk er eens over na en de gedachte van Pasen en Pinksteren op één dag is verhaaltechnisch best logisch. Wat moet Jezus nog veertig dagen op aarde als een soort opdoemende en weer vervagende geestverschijning? En als hij dan eenmaal op die wolk voor ’t laatst is verdwenen, waarom zou je nog tien dagen moeten wachten tot je zelf de geest krijgt en vrolijk met Jezus’ erfenis kunt gaan spelen op aarde? (Want dat is de betekenis van Pinksteren). 

Het eerste antwoord is joodse symboliek. Als Jezus veertig dagen in de woestijn moest vasten, en het volk van Mozes veertig jaar door de woestijn moest, dan mag de opgestane Jezus ook veertig dagen opgestaan zijn. Niets mis met zo’n hoopvolle nieuwe veertigdagentijd na de Lijdenstijd. Tegenover de periode van afzien mag ook een periode van herstel staan. Daarnaast staat de tijd tussen het joodse Pesach en het joodse Wekenfeest gewoon vast. Dat zijn vijftig dagen. Dus moeten Jezus’ eerste volgelingen ook vijftig dagen overbruggen in de biografie van hun jonge beweging. Pas op het Wekenfeest mag de boel helemaal los. (Hier leg ik de betekenis en herkomst van Pinksteren aan je uit en wat dat met het Wekenfeest te maken heeft.)

Niet te geloven

Daarmee komen we op het tweede antwoord. Het joodse Pesach viert de bevrijding van een tot slaaf gemaakt volk. Tegelijk viert het de eerste oogst. Zo vieren christenen met Pasen een bevrijdingsverhaal, en noemen ze Jezus de eerstgeborene uit de doden. Hij is de eerste oogst. Wie de Hebreeuwse verhalen kent weet echter dat je er daarmee nog niet bent. Want je kunt wel uit de slavernij zijn bevrijd, maar daarmee ben je nog niet automatisch in het Beloofde Land beland. Voordat je daar bent, de slavernij van je hebt afgeschud, en de angst en de benauwdheid en de rouw, ben je een woestijntijd verder. Veertig jaar zwerven.

Zo is het ook met de eerste oogst. Je plukt iets van het land en je kunt het bijna niet geloven. Vorige week stond ik nog met een sjaal en handschoenen, vandaag zit ik in een T-shirt in de zon. Is de winter dan echt voorbij, bloeit de natuur echt weer op? Zo is het ook met Pasen. Gisteren stond ik nog te schreeuwen bij Jezus’ graf, vandaag is de steen weggerold en wenst de opgestane mij vrede. Kan ik dit geloven, durf ik weer naar buiten, heb ik de pijn van gisteren al genoeg verwerkt? 

Een plek geven

Het antwoord is nee. Met Pasen zeg je dat het lente is geworden, dat Jezus is opgestaan, dat de slaven zijn bevrijd. De oogst zelf is wel klaar, maar jij bent nog niet klaar voor de oogst. Voordat je kunt oogsten heb je nog een dag of veertig, vijftig nodig. Om alles kwijt te raken, een plek te geven en in nieuw, hoopvol perspectief te kunnen zetten. Je lichaam, ziel en geest die zich al die tijd vormden naar pijn, angst en knechtschap moeten weken de tijd nemen om zich te vormen naar een leven in vrijheid, geloof, liefde.

Dat is waarom Pasen en Pinksteren niet op één dag vallen, en dat is goed.

Dit is een blog uit de eerste lockdown in 2020. Het begin is van het verhaal is opnieuw geactualiseerd na Pasen 2021.