Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Annemarie: ‘Het huwelijk is een diep spiritueel proces’

In een land waarin een op de drie huwelijken voortijdig sneuvelt, moet je wel gek zijn om nog te trouwen. Toch is Annemarie nog steeds een enthousiast pleitbezorger van het huwelijk. Ze vertelt waarom.

Deel:

Het is inmiddels voor mij en mijn man alweer ruim twintig jaar geleden dat we die magische woorden uitspraken in een prachtig wit kerkje: ‘In voor- en tegenspoed, tot de dood ons scheidt.’ Hoewel toen nog jong en vol verwachting voelden we dat deze woorden eigenlijk te groot waren om uit te spreken. Ergens realiseerden we ons toen al dat een trouwbelofte niet zozeer een belofte is, als wel een intentieverklaring. Je neemt je samen iets voor, maar hoe het gaat uitpakken? Je hebt geen idee. En garanties zijn er al helemaal niet.

Geen garanties

Inmiddels zijn we minder bleu. Misschien zou je zelfs kunnen zeggen: redelijk door de wol geverfd. We zijn tegen onszelf aangelopen, hebben verwachtingen moeten bijstellen en hebben gemerkt dat samenleven soms irritant en pijnlijk is. Maar ook, zeker ook, ontzettend vervullend.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert, is het heel geruststellend om terug te kunnen vallen op iets stevigs. Een veilige haven. Voor mij is dat mijn huwelijk en mijn gezin. Ik voel me rijk en bevoorrecht, omdat ik weet hoeveel mensen het zonder zo’n (harmonieuze) thuishaven moeten stellen.

Het idee van een veilige thuishaven wil niet zeggen dat een huwelijk een statisch gegeven is.


Ik weet ook dat er geen garanties zijn. Dat wat nu veilig en vertrouwd is, kan zomaar uiteenvallen. Ik kan me niet op de borst slaan, van ‘kijk ons eens’. Ik zie voorbeelden genoeg van huwelijken die mooi en veelbelovend van start gingen, maar waar een kink in de kabel kwam. Ik ben heus niet verheven boven die rauwe realiteit.

Verandering binnen het huwelijk

Misschien moet ik nog even wat rechtzetten. Het idee van een veilige thuishaven wil niet zeggen dat een huwelijk een statisch gegeven is. Als ik nu mijn man in de ogen kijk, zie ik iemand anders dan twintig jaar geleden. En vice versa. Mijn man is veranderd. Ik ben veranderd. Onze levensomstandigheden zijn veranderd. De wereld is veranderd. In al die uren, dagen, weken, maanden en jaren gebeurde dat vrijwel ongemerkt. Net als de cellen in mijn lichaam zich vernieuwden en ik intussen biologisch gezien een compleet ander mens ben dan degene die twintig jaar geleden in die fraaie bruidsjapon ‘ja’ zei.

Juist dat veranderlijke kan een flinke uitdaging voor huwelijken zijn. Uit elkaar gegroeid zijn is niet voor niks een van de meest genoemde oorzaken van een echtscheiding. Toch waag ik het te betwijfelen of meer huwelijken stand zouden houden als ‘alles hetzelfde bleef’. Los van het feit dat het dan waarschijnlijk dodelijk saai zou zijn, is het ook simpelweg onmogelijk. Het leven is per definitie verandering. Panta Rhei: alles stroomt. Of je het nu wilt of niet.

#nooiteenminuutspijtgehad? Dat is niet de hashtag die Annemieke onder haar trouwfoto zou zetten…

Lees ook over:

#nooiteenminuutspijtgehad? Dat is niet de hashtag die Annemieke onder haar trouwfoto zou zetten…

Mijn relatie is ergens ‘beklonken’

Maar hoe kan een huwelijk tussen twee mensen die veranderen -waardoor hun relatie verandert- dan toch veilig zijn? Voor mij ligt het antwoord hierin: omdat er ergens een kern zit die onveranderlijk is. Noem het een fundament waar je op bouwt. Een uitgangspunt waar je niet aan morrelt. Het huwelijk is voor mij dan ook geen ‘boterbriefje’, maar een heilig sacrament. En nee, dat moet je niet moralistisch lezen. Ik zwaai niet met mijn vinger als huwelijken stuklopen, omdat ‘wat God heeft samengebracht, niet gescheiden mag worden.’ Het gaat mij om het uitgangspunt. Het schept vertrouwen en veiligheid als je weet dat een relatie ergens ‘beklonken’ is. Dat er een basis is waar je op terug kunt vallen.

Het grappige is overigens dat mijn man hier volkomen anders in staat. Hij hecht helemaal niet aan het instituut huwelijk. En van de woorden ‘heilig sacrament’ krijgt hij al helemaal de kriebels. Wel vinden we elkaar in de uitgangspunten van een trouwe relatie.

Voor mij zit er in de woorden ‘in voor- en tegenspoed’ zowel kracht als troost. In zo’n sprookjesachtige romantische setting als een trouwerij, confronteren deze woorden je overigens ook direct met het gegeven dat niet alles altijd makkelijk zal zijn. Er komen gegarandeerd lastige tijden. En dan laat je elkaar niet vallen. Dat is in elk geval de intentie.

We hebben de opdracht om te veranderen

Die verandering heb ik trouwens ook leren omarmen in de afgelopen jaren. Volgens franciscaan Richard Rohr is die verandering, de ‘transformatie’ ook de opdracht waar we als mens ten diepste voor staan. Zelf veranderen, of nee, eigenlijk: je laten veranderen (en nee, niet door je wederhelft). De ultieme opdracht die je als mens hebt, is te worden wie je ten diepste bent.

Dat is een geestelijk proces dat niet zonder slag of stoot gaat. Rohr refereert naar Walter Wink die stelt dat we als mens vaak op twee manieren in het leven staan. Of we bevechten de wereld, we willen de wereld veranderen of heel maken als kleine messiasjes, of we stoppen al het lelijke weg, en zeggen dat alles prachtig is.
Als ik eerlijk ben, herken ik mij in beide polen. Ook ik heb bij tijd en wijle last van een messias-complex met mijn romantische, wat dweperige inborst. Wink pleit echter voor een derde weg, waarin we de spanning en de pijn niet bevechten noch wegpoetsen, maar waarin we de donkere kant van de realiteit en de pijn van de wereld vasthouden, totdat het ons transformeert. De realiteit van voortdurende verandering, onzekerheid, pijn; dat is wat ons transformeert.

In dat licht zie ik ook het huwelijk (of een langdurige relatie); het is bij uitstek de oefenplek om het uit te houden met alle dingen in ons leven die veranderen. Ook dat wat moeilijk en pijnlijk is. Daarom zie ik het huwelijk ook graag als zo’n diep spiritueel proces. Een proces waarin je een verbinding met elkaar aangaat, waarin enerzijds alles hetzelfde blijft vanuit die basisbelofte, maar tegelijkertijd voortdurend verandert.

Het huwelijk als een oefening in menswording. Als een relatie zo functioneert: als een transformatieproces waarin je elkaar zowel de ruimte geeft, als elkaar vasthoudt, dan is dat veelbelovend, niet? Het geeft mij in elk geval goede moed voor de komende twintig jaar.

Foto boven via Instagram: de taart die Annemarie kreeg voor haar 20-jarige huwelijk. 

Geschreven door

Annemarie van den Berg

--:--