Ga naar submenu Ga naar zoekveld

‘Als single vrouw je baan opzeggen en gaan leven van giften doe je niet zomaar’

Esther geeft gevangenen in Albanië hulp en hoop

Esther Klaassen (47), Directing Manager Gevangenenzorg Albanië, zet zich in voor gevangenen en hun gezinnen in Albanië. Ze heeft een moeizame start gehad, maar is zich uiteindelijk thuis gaan voelen. “Ik las dat moeder Teresa ook een jarenlange ‘dark night of the soul’ heeft gekend. Ik vond het troostend dat het zelfs voor iemand als zij een zoektocht was.”

Deel:

Esther Klaassen neemt de telefoon op. Op de achtergrond druk gepraat in het Albanees en het piepende geluid van parkeersensoren. “We komen net uit de gevangenis”, legt ze uit. “Rond Kerst en Nieuwjaar rijden we dwars door de bergen het hele land door voor extra kerkdiensten en bezoeken. Dit is een moeilijke tijd als je vastzit.”

Op een later moment vertelt ze haar verhaal. Esther is opgeleid in de blindenzorg, gespecialiseerd in doofblindheid. Als ze 26 jaar is, krijgt ze de kans om in China de taal te leren en te werken. Een aantal jaar traint ze leerkrachten en begeleiders van blinde en dove kinderen.

Terug in Nederland belt Gevangenenzorg Nederland: ze zoeken iemand die Chinezen in vreemdelingendetentie wil bijstaan. Esther kan zich de eerst keer goed herinneren. “Dertig vrouwen keken me met gespannen gezichten aan, ze hadden geen idee wat hun te wachten stond. Ik zei in het Chinees: Ik ben Esther, ik heb in jullie land gewoond en spreek jullie taal. Hoe kan ik jullie helpen? Ze begonnen alle dertig te huilen. De bewakers gooiden wc rollen naar binnen voor de tranen.” Als vrijwilliger zet Esther groepswerk en persoonlijke begeleiding op, tolkt voor de vrouwen en vertaalt brieven van advocaten.

Werken aan herstel in Nederland

Dan vraagt Gevangenenzorg Nederland of Esther in dienst wil komen en in Lelystad een herstelrechtprogramma wil starten, waarbij gedetineerden praten over de gevolgen van hun delict. In die tijd is dat relatief nieuw. Het programma wordt uitgerold naar andere gevangenissen in Nederland. “Met alleen detentie los je de behoefte aan herstel namelijk niet op”, verklaart ze het succes. “Door ontmoeting en bewustwording is herstel wél mogelijk. Bijvoorbeeld als een slachtoffer met een gevangene praat over de impact van de misdaad op zijn of haar leven.”

Vanaf het eerste moment dat Esther gevangenen begeleidt, voelt ze zich thuis achter de tralies. “Ik hou van gesprekken die ertoe doen. Wat beweegt je, hoe is je leven gegaan en hoe ben je tot keuzes gekomen? In de gevangenis komt daarbij: wat heb je nodig om hersteld verder te kunnen? Het gaat niet om waarheidsvinding of oordeel, maar om zoeken naar ruimte voor verandering. Herstel kan wegen van groei openen. Wat door God in je is gelegd, kun je dan ontplooien.”

Vertrek naar Albanië

In 2006 leert ze Fred kennen, een vrijwilliger die zich gaat inzetten voor het herstelrechtprogramma. Een paar jaar later vertrekt hij met zijn vrouw Wilma naar Albanië en wordt hij directeur van een organisatie die zich daar inzet voor gevangenen en hun familie. “Ik vond dat intrigerend en ben Fred en Wilma blijven volgen. In 2009 ben ik anderhalve week bij ze op bezoek geweest. Zo leerde ik Albanië en de organisatie beter kennen. Ik ben ook in een aantal gevangenissen geweest. Aan het einde van mijn reisdagboekje schreef ik: ‘Dit is een land waar ik zou kunnen wonen’. Niet wetende dat dit echt zou gebeuren!”

Een paar jaar later heeft Esther, nadat ze door omstandigheden vaak heeft moeten verhuizen, een huis gekocht in Zoetermeer. “Ik had eindelijk een plek waar ik met een gerust hart zou kunnen blijven. Ik was oprecht niet van plan naar het buitenland te gaan. Over mijn nieuwe huis zei ik weleens als grapje: Knappe vent die mij hier weg krijgt. Maar toen ik zag dat er in Albanië bij het werk van Fred een vacature was, heb ik binnen een minuut gereageerd! Dat is nog steeds een grap tussen mij en Fred: hij is trots dat hij die ‘knappe vent’ is!”

Gevangenenzorg Albanië zocht iemand die de organisatie verder wilde opbouwen. “Wat ik in twaalf jaar Gevangenenzorg Nederland had geleerd, kon ik gaan inzetten in Albanië. Dat vond ik een mooi idee.” Maar het was ook spannend: als single vrouw je huis verkopen, je baan opzeggen en gaan leven van giften doe je niet zomaar. “Ik ben in een klooster in België in retraite gegaan. Daar kwam er rust over deze stap en heb ik besloten: ik ga dit pad volgen en zien waar het naartoe leidt.”

Eenzaamheid

Was het wat ze had gehoopt? “Ja en nee. Mijn eerste periode in Albanië was getekend door eenzaamheid. Ik had meer last van cultuurschok dan destijds in China. Ik vond de Albanese taal moeilijker dan Chinees. Bovendien had ik een leidinggevende positie, waardoor ik minder gemakkelijk vrienden maakte. In de contacten die ik wel had, miste ik diepgang: dat mensen doorvragen en je werkelijk zien. Dit leidde tot een dark night of the soul.

In die tijd heb ik veel gehad aan de biografie van Moeder Teresa, die trouwens Albanese was. Ik las dat zij ook een jarenlange dark night of the soul heeft gekend, terwijl ze zich ondertussen toch van harte richtte op de mensen tot wie ze geroepen was! Ik vond het troostend dat het zelfs voor iemand als zij ook een zoektocht was.” Heeft Esther in die eenzame periode ooit gedacht ‘ik stop ermee’? “Nee, nooit! Fred heeft in die tijd weleens gevraagd of ik niet even terug naar Nederland wilde. Maar ik wist: dan kom ik niet meer terug!”

Verandering

Na anderhalf jaar merkt Esther dat er iets verandert. “Ik begon het om te draaien. Niet: wat mis ik? Maar: wat is er wel? Mensen hier staan anders in gesprekken, maar ze geven zich wel en delen ook persoonlijke dingen. Ik wachtte niet meer tot ze ernaar vroegen, maar ging uit mezelf vertellen.” Dat werkte. Esther is nu 4,5 jaar in Albanië en is zich thuis gaan voelen.

Gevangen in Albanië

Hoe is de situatie van gevangenen in Albanië?Vastzitten is vastzitten: de kern is vrijheidsontneming. Maar het maakt zeker uit of het gebouw enig comfort biedt en of de rechtsgang niet door corruptie en oneerlijkheid is omgeven. Ik ken situaties van mensen die eindeloos vast blijven zitten, omdat de advocaat er met het geld vandoor is gegaan of omdat niemand de rechtszaak opent.”

Gevangenenzorg Albanië biedt pastoraat, evangelisatie, cursussen en praktische hulp aan gevangenen. “We helpen ook hun gezinnen. Kinderen van gevangenen worden vaak gepest. En er zijn geen sociale zekerheden. We ondersteunen families van gevangenen op verschillende vlakken: voedsel, hulp bij de start van een klein bedrijfje en coaching van tieners bij Dream Academy. Ik heb diep respect voor hoe kinderen van gevangenen zich in het leven staande houden en hun ontwikkelingskansen grijpen.”

Vooral het verhaal van Marsida maakt indruk. Esther kent haar via Dream Academy. “Wat me raakt, is het ongelooflijke feit dat haar vader haar moeder voor haar ogen heeft doodgeslagen. Ze heeft uiteindelijk de zin in het leven hervonden en ze vervult voor haar jongere broertjes en zusje de moederrol. Ik vind het mooi dat ze tegelijkertijd ‘gewoon’ tiener kan zijn bij Dream Academy. Dat Marsida hier begeleiding en steun ontvangt. Dat ze kan ontdekken wat haar dromen en talenten zijn én aan haar toekomst kan werken.”

Geef lichtpuntjes van hoop
Geef lichtpuntjes van hoop

EO Metterdaad komt in actie voor Albanië. Wil jij het werk van Esther en anderen ondersteunen? En wil je lichtpuntjes van hoop bieden in het leven van gevangenen en hun familie zoals Marsida? Klik hier om te helpen. Met een gift – groot of klein – kunt je een verschil maken!

Interview en tekst: Susanne Jonker

Lees ook: Liesbeth is vrijwillger voor Gevangenenzorg Nederland

--:--