Wat jouw perfecte Instagramfoto voor overeenkomst heeft met een schilderij uit 1627

Waarom maken we op vakantie vaak zoveel foto’s? Natuurlijk om ons gevoel op dat moment – van vrijheid, van geluk, van avontuur – vast te leggen. Om ze er op grijze dagen in drukke werkweken weer bij te kunnen pakken… Maar vakantiefoto’s zijn er ook om gedeeld te worden, om bijvoorbeeld te laten zien hoe cultureel verantwoord, sportief, inspirerend of origineel wij onze (vrije) tijd doorbrengen.

Slimme kunstliefhebber

De best gelukte plaatjes verschijnen op onze Instagram wall, of aan de muur thuis op canvas. Ik betrap mezelf dat ik na een museumbezoek in de vakantie verwoed scrol door de tientallen foto’s die m’n man met frisse tegenzin heeft geschoten.
Ik poseer op de plaatjes voor, naast en onder mijn favoriete kunstwerken met een bestudeerde blik (zie foto boven). Ik maak mezelf wijs dat ik de schoonheid die ik heb gezien graag wil delen met anderen, selecteer er met kritische blik vijf en deel die met m’n netwerk. Een vrolijk, maar toch ook diepzinnig tekstje erbij – klaar! Wéér een mooie toevoeging aan mijn perfect geconstrueerde identiteit als slimme kunstliefhebber.

‘Lunchen met de fam <3’

Identiteiten construeren is niet alleen van deze tijd, overigens. Door de hele geschiedenis heen hebben mensen zo hun eigen manieren gehad om zich een bepaalde identiteit toe te eigenen. Dat zie je ook in de kunst. In Museum Catharijneconvent hangt een opmerkelijk schilderij uit 1627. Rond een sober gedekte eettafel zit een jong gezin, hun gezichten bijna identiek in een ernstige plooi. Stijve witte kragen springen in het oog, er zijn kapjes versierd met een randje fijn kant, maar de kleding is vooral stemmig zwart. Wat een contrast met onze foto’s…  Wat voor Instagram-bijschrift zou hierbij passen? Lunchen met de fam <3 of De tuinman had vakantie?

Je vrouw als vruchtbare wijnstok

Zo’n familieportret hing vaak op een prominente plaats in de woning, het mocht gezien en geïnterpreteerd worden. Precies zoals onze vakantiefoto’s. Want dat is de overeenkomst: ook hier hebben we te maken met een perfect geconstrueerde identiteit. Dat zie je aan de gevouwen handen, maar bijvoorbeeld ook aan de druiventros in de handen van het jongste meisje en de wijnranken die door het buitenraam naar binnen slingeren. Het is een directe verwijzing naar Psalm 128:

Gelukkig ieder die ontzag heeft voor de HEER
en de weg gaat die hij wijst:
je zult eten wat je werk opbrengt,
geluk en voorspoed vallen je toe,

je vrouw als een vruchtbare wijnstok
in het midden van je huis,
je kinderen als jonge olijfbomen
in een kring om je tafel.

Ja, zo wordt gezegend
de man die ontzag heeft voor de HEER. 

Aha. Daar hebben we ‘m: de man die zichzelf (inclusief Bijbelse verwijzingen) verbeeldt als de perfecte gelovige. Of is dat te cynisch gedacht en zit het anders? Zien we hier een dankbaar man, die laat zien hoe ontzettend gezegend hij is?

Dankbaarheid delen

Ik open Instagram weer, scrol langs de vrolijke vakantiefoto’s en merk dat die laatste interpretatie ook daar prima werkt. Dit zijn niet alleen maar mensen die zich perfect voordoen, maar óók mensen die delen hoe gezegend (en dankbaar) ze zijn. Net als ikzelf. Het is maar nét hoe je het bekijkt.