Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Niet gebaard, toch een taart! Moederdag voor 'Geen Moeders'

Magda Nij Bijvank (56) zet vrouwen die geen moeder zijn in de schijnwerpers

Theatermaker en actrice Magda Nij Bijvank (56) zet vrouwen die geen moeder zijn in de schijnwerpers. Elk jaar met Moederdag doet het haar pijn dat zíj geen Moederdag kan vieren. Omdat er meer vrouwen zijn die dezelfde pijn ervaren, besloot ze een muzikale theatershow te maken voor en over ‘geen moeders’.

Deel:
2_Moederdag_voor__Geen_Moeders__-_Magda_Nij_Bijvank_door_Rita_Maris

Toen Magda en haar man een kinderwens kregen, bleek een zwangerschap niet vanzelf te gaan. Magda: “We besloten een fertiliteitstraject in te gaan.” In totaal werd zij drie keer zwanger. “Twee keer eindigde mijn zwangerschap in een miskraam. De derde keer in een misgeboorte. Ons kindje, een jongetje, werd geboren toen hij nog maar eenentwintigweken was.  Volmaakt om te zien en met alles erop en eraan, maar helaas veel te klein om te kunnen overleven.” Na zijn geboorte, inmiddels alweer zestien jaar geleden, besloten zij het behandeltraject stop te zetten. “Het werd emotioneel en fysiek te heftig. Ik was rond de veertig, dus we beseften dat we ons beter konden richten op ons rouwproces.”

Rouwen ingewikkeld proces

Magda vond het behoorlijk complex om te rouwen om iets wat nooit is geweest. “Hoe geef je vorm aan dit soort rouw? We waren ouders geworden, maar voor de buitenwereld niet. Natuurlijk had iedereen in het begin empathie met onze situatie, maar dat duurde niet lang. Als je dit niet zelf hebt meegemaakt, weet je ten diepste niet waar we doorheen moesten gaan.” Magda vond rouw sowieso een ingewikkeld proces. “Toen mijn man overleed, kwam de rouw om ons overleden kindje ook meteen weer naar boven. Het was natuurlijk altijd aanwezig geweest, maar stond constant als ‘de olifant’ midden in de kamer. Niemand durfde erover te beginnen.” Ze besefte dat het hoog tijd was om toe te geven dat die olifant er wel degelijk was en te praten over het verdriet en gemis in haar leven.

Ik durfde mezelf eindelijk moeder te noemen

Magda raakte onder de indruk van een boek waarin op indringende wijze werd beschreven waar een stel doorheen gaat nadat zij een jonggeboren kindje verloren. “Het kon niet anders dan dat de schrijfster (Esther Gerritsen) dit zelf had meegemaakt; het was zo treffend geschreven. Via via kwam ik met haar in contact en bleek dat zij inderdaad een kindje had verloren. We begonnen met elkaar te corresponderen over dit onderwerp en langzaam maar zeker merkte ik dat er iets veranderde; ik durfde mezelf op een gegeven moment eindelijk moeder te noemen. Zelf zette Esther de naam van haar kindje op de verjaardagskalender.”

Ze beseft dat het in de ogen van een buitenstaander misschien maar om kleine dingen lijkt te gaan. “Voor ons waren ze enorm helend. Toen we er eindelijk over begonnen te praten, kregen onze kindjes als het ware een gezicht en een naam. Toen mijn man overleed, heb ik de ‘koosnaam’ van ons kindje dan ook op de kaart vermeld. We hadden destijds geen naam voor hem, maar hebben hem in de loop van de jaren de naam ‘Bertje’ gegeven. Het was alsof de cirkel rond was, toen we alle drie op de kaart stonden, al was de aanleiding erg verdrietig. Het verlies van ons kindje, heeft mijn man ook veel pijn gedaan. Hij was de enige die wist waar ik doorheen ben gegaan en hoeveel pijn en verdriet dit heeft gedaan. Het was zo eenzaam om zonder hem verder te moeten gaan.”

Geen Moederdag

“Elk jaar op Moederdag voelde ik de pijn van moeder zijn zonder een kind te hebben”, vertelt Magda. “Ik had het enorm gewaardeerd als er iemand zou zijn geweest die mij een roos of een ontbijtje op bed had gebracht. Gewoon om mij een hart onder de riem te steken. Ik had tenslotte heel graag moeder willen zijn. Het komt bij de meeste mensen niet in hun hoofd op om op Moederdag aan vrouwen te denken die géén kinderen hebben gekregen.” Het idee heeft een tijdje in haar hoofd gesluimerd, maar op een gegeven moment besloot zij haar kracht in te zetten en iets voor vrouwen in een soortgelijke situatie te betekenen op deze moeilijke dag.

“Ik besloot een theatershow te maken voor en door vrouwen die geen kinderen hebben. Hiervoor ging ik op zoek naar ‘geen moeders’. De reacties die ik op mijn oproep kreeg, waren overweldigend. Ik ging met deze vrouwen in gesprek en vroeg hen hoe zij het leven ervaarden zonder kinderen. Ook sprak ik met vrouwen die hier bewust voor hadden gekozen. Ik vroeg hen of ze niet iets misten in hun leven. Er waren ook vrouwen die mij vertelden dat ze zich juist bevoorrecht voelden zonder kinderen.” Vorig jaar op Moederdag werd de theatershow Geen Moederdag voor het eerst online uitgezonden. Dit jaar mag het weer live. “De grootste focus lag vorig jaar op vrouwen die buiten hun wil om kinderloos zijn gebleven. Dit jaar wordt dat afgewisseld met verhalen van vrouwen die bewust geen kinderen hebben.”

Helend

De reacties die Magda op de voorstelling kreeg overtroffen haar stoutste verwachtingen. “Ik werd gebeld, gemaild en kreeg via sociale media berichten binnen van vrouwen die zich eindelijk erkend voelden. Ook de herkenning deed hen enorm goed. Hetzelfde gold voor de vrouwen die hebben meegewerkt aan deze voorstelling; hun omgeving wist na hun medewerking meteen waarom zij geen kinderen hadden, iets dat veel mensen niet bespreekbaar durven te maken. Dankzij deze voorstelling, durfden ze als het ware eindelijk ‘uit de kast te komen’.” Niet dat dit iets aan de situatie veranderde, maar het taboe was ervan af. “Anno 2022 zijn er helaas nog steeds heel veel vrouwen die denken dat ze niet helemaal compleet zijn of minder waard zijn als ze geen kinderen hebben gekregen. Sommige vrouwen zien dit zelfs als een tekortkoming waar ze zich voor moeten schamen. Met dit programma hoop ik deze vrouwen te laten zien dat dat een grove misvatting is.”

Ik heb niet alleen geen kinderen gekregen, maar ik krijg ook geen kleinkinderen

Het hele proces rondom de tot totstandkoming van de voorstelling ervaarde Magda als erg helend. “Dat wil niet zeggen dat, wanneer ik het over mijn kindje heb ik geen brok meer in mijn keel krijg. Dat blijft, ondanks dat het al zestien jaar geleden is. Ik ga tenslotte door zoveel verschillende fases. Ik heb niet alleen geen kinderen gekregen, maar ik krijg ook geen kleinkinderen. Ik zal moeten dealen met dit gemis, want het is nu eenmaal wat het is. Ik kan nog steeds elke week een paar keer denken aan hoe mijn zoon er nu, als zestienjarige, uit zou hebben gezien en wat hij zou hebben gedaan. Mijn leven had er zo anders uitgezien. Ik denk dat wanneer hij er was geweest, ik me veel minder druk zou hebben gemaakt over de dingen waar ik me nu druk om maak.”

Tekst: Rita Maris
Beeld: Annabel Jeuring, Ebo Fraterman

Niet gebaard toch een taart? Vier ook dit jaar weer met ons Geen Moederdag. Live bijwonen of via stream vanuit de Kleine Willem te Enschede. Muziek, taart, bubbels, openhartige gesprekken en verhalen over een leven zonder kinderen. Magnifieke optredens van Dekoor uit Utrecht, dichter Tjitske Jansen en journalist/schrijver Marieke Poelman. Een inspirerende, eigenzinnige muzikale talkshow van en door Magda Nij Bijvank, gepresenteerd door Dorothee Loorbach. Geef het cadeau aan je zus, je vriendin, buurvrouw, je tante, of aan jezelf, ga er samen lekker voor zitten en geniet. Ook mensen die wel kinderen hebben of willen zijn welkom.

Geschreven door

Rita Maris

--:--