Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Drie christenen over de vastentijd: ‘Het mag botsen, ongemakkelijk zijn’

Ga jij vasten in de veertigdagentijd?

Vandaag is het Aswoensdag. Over de hele wereld krijgen mensen, met name uit katholieke kerken, een kruisje van as op hun voorhoofd om de veertig dagen vastentijd in te luiden. Christenen uit een Oud-Katholieke, Evangelische en Rooms-Katholieke Kerk vertellen ons wat deze dag voor hen betekent en hoe zij de vastentijd gaan invullen.

Deel:

Pastoor Joke Kolkman groeide op als protestant. Toen ze zich vijftien jaar geleden aansloot bij de Oud-Katholieke Kerk maakte ze kennis met Aswoensdag. “De tekst: ‘stof zijt gij en tot stof zult ge wederkeren’, zijn sterke woorden. Het is een ernstige confrontatie met je kwetsbaarheid, je eindigheid, de zwakke kant van je leven. Normaal laten we graag zien dat we sterk zijn, via sociale media delen mensen de mooie kanten van het leven. Het is goed dat we in de kerk ook eerlijk zijn over hoe kwetsbaar we zijn.”

“Met Aswoensdag begint een tijd van soberheid in de kerk”, vertelt ze. “In de vastentijd dekken we de decoraties in de kerk af en zingen we geen gloria’s. Het is een tijd van bezinning, met een concentratie op het lijden van Christus. Inkeer en bekering zijn woorden die horen bij deze tijd. Het is een soort verstilling. Mijn ervaring is: hoe intensiever je de tijd voor Pasen beleeft, hoe intensiever je de vreugde van de opstanding voelt. Als de kerk dan met Pasen weer is versierd en het gloria weer losbarst, ervaar je dat veel dieper.”

De vastentijd draait juist ook om waar je meer mee bezig wilt zijn

“Bij vasten denk je waarschijnlijk vooral aan dingen die je een tijd laat liggen, maar de vastentijd draait juist ook om waar je meer mee bezig wilt zijn”, vertelt de pastoor. “Ik probeer sober te leven, maar leg mijzelf niet per se regels op, dat past niet bij mij. Ik denk dat deze tijd juist bedoeld is om dingen wél te doen, zoals bidden, goede doelen steunen en omkijken naar anderen.”

Die gemeenschapszin is voor haar een belangrijk onderdeel van de vastentijd. “Aswoensdag is voor mij een dag van de geloofsgemeenschap, waarop we samen de vastentijd in gaan. In de weken daarna hebben we elke woensdag een meditatieve viering, samen met de Protestantse en Rooms-Katholieke Kerk. Dat geeft kleur aan deze weken.”

Rust en vreugde

In veel protestantse en evangelische kerken is het niet gebruikelijk om een askruisje te halen. Wel doen ook hier veel mensen mee aan de vastentijd. Susanne bijvoorbeeld, teamleider bij bijbelschool Rotsvast Eastside, die dit jaar gaat vasten van sociale media. Drie jaar geleden deed ze dat voor het eerst. “Dat begon vanuit het idee: veel mensen vasten in deze tijd, ik wil dat ook wel eens proberen. Ik vond het erg chill en merkte dat ik normaal superveel tijd aan sociale media besteed. Die tijd zonder heb ik de afgelopen jaren als heel rustig ervaren.”

De tijd die vrijkomt, gebruik ik om God op te zoeken

De tijd die hiermee vrijkomt, gebruikt ze bijvoorbeeld om God op te zoeken in gebed en het lezen van de bijbel. “Dat vind ik steeds fijner worden. Ik ervaar stille tijd meer en meer als tijd die ik met Iemand doorbreng, het wordt minder abstract. Eerder heb ik weleens een leesplan gevolgd, dit jaar ben ik bezig met het chronologisch doorlezen van de bijbel. Daarnaast vraag ik specifiek aan God of Hij in deze tijd iets tegen mij wil zeggen.”

Susanne raadt iedereen aan om eens te vasten, bijvoorbeeld van sociale media. “Je hebt niet veel te verliezen, en wel veel te winnen. Door een pauze te nemen van bepaalde dingen kun je God vinden in het ‘gat’ dat het achterlaat. Daar komt bij dat je veel meer bewuste activiteiten doet, in plaats van gedachteloos scrollen. Onlangs was ik een paar dagen naar een klooster, daar legde ik mijn telefoon ook weg. Eerst vond ik dat oncomfortabel, maar nu kan ik echt verlangen naar de rust en de tijd met God.”

We mogen ons ook verheugen in de joy of the Lord

Ondanks de focus op het lijden van Jezus in de vastentijd, is ‘verheugd’ een woord dat voor Susanne bij deze periode past. “Sterven is voor mij niet het einde. Natuurlijk moeten we denken aan het sterven van Jezus, maar we zouden het wonder van de opstanding geen eer aandoen door alleen daarmee bezig te zijn. We mogen ons ook verheugen in de joy of the Lord.”

Verwondering en soberheid

Theologiestudent Floris kwam op latere leeftijd tot bekering en is toen gedoopt in de Katholieke Kerk. “Alle katholieke rites zijn vrij nieuw voor mij, dat maakt dat ik mij er extra om kan verwonderen.” Eén van die rites is het halen van een askruisje op Aswoensdag.

Het askruisje symboliseert voor Floris twee dingen. “Het staat voor een einde, maar ook voor nieuw leven. As staat voor vergankelijkheid, het ontstaat als vuur iets heeft verteerd. Maar door de kruisvorm wordt het ook een symbool voor de verrijzenis van Christus. Je zegt hiermee: ik ben vergankelijk, maar de dood heeft niet het laatste woord. Dat je met zo’n simpel gebaar zoveel kunt uitdrukken vind ik erg krachtig.”

Het mag botsen, het mag je onrustig maken

Aswoensdag markeert ook het begin van de vastentijd. Floris is er nog niet helemaal over uit waarvan hij tijdens deze veertig dagen voor Pasen afstand gaat doen en waarop hij zich wil focussen. “Ik probeer ieder jaar twee of drie dingen te kiezen.” Dat mag wat Floris betreft best een uitdaging zijn. “Het mag botsen, het mag je onrustig maken. In de soberheid kun je voor mijn gevoel dichter bij Christus komen. Het helpt mij om daarbij gebruik te maken van het leesrooster van de Rooms-Katholieke Kerk en mij daarbij af te vragen wat de tekst die dag voor mij betekent.”

De versobering in de vastentijd is voor hem niet iets om tegenop te zien. “Ik kijk ernaar uit. Het is een uitdaging die met vallen en opstaan zal gaan, maar het vallen is helemaal niet erg. Uiteindelijk weet ik dat God me altijd weer optilt en dat ik het niet alleen hoef te doen.”

Geschreven door

Lonneke Tijhof

--:--