Focus AAN/UIT: Concentreren kun je leren

Focussen vinden we moeilijk. En dat is maar goed ook. Stel je voor dat je voorouders terwijl ze in opperste concentratie hun hutje aan het bouwen waren, die beer in het bos niet hadden opgemerkt. Of dat ze niet de behoefte hadden gehad om te ontdekken wat er achter dat bos lag. God heeft ons gelukkig geschapen als een wandelende antenne. Maar ondertussen zitten we wel met een fors concentratieprobleem. 

Wie wisselt, is af

Soms vind je dat een oppoppende mail of een zwaaiende collega voorrang moet krijgen. Dan is er sprake van een aandachtswissel, ook al zwaai je maar even terug. Als je dat een minuut lang doet, duurt het minstens tien minuten voor je weer helemaal bij de les bent. Een deel van je aandacht blijft namelijk nog even hangen bij die collega. Het is dus belangrijk om die aandachtswisselingen binnen de perken te houden. En dat gaat beter, als je weet welke factoren ervoor zorgen dat je afgeleid wordt. Een mens heeft vier van die zogenaamde concentratielekken.

1. Te weinig prikkels

Als iets te simpel of te saai is, gaan je hersenen automatisch op zoek naar extra prikkels. Terwijl je man je iets vertelt, dwalen je gedachten af en ineens hoor je: “Luister je wel?” Dit verschijnsel wordt mindwandering genoemd, en we doen dit ongeveer de helft van de tijd dat we wakker zijn. Ons hoofd staat altijd aan, we kunnen niet níét denken. Het is een kwestie van rekenen. Het gemiddelde leestempo ligt rond de 250 woorden per minuut, maar je denkt veel sneller. De ruimte die overblijft, gaan je hersenen opvullen met weekendplannetjes en andere leuke dingen. En die zijn soms net even interessanter dan het verhaal van je man.

Vul de leegte 

Ga multitasken! Doodlen tijdens een presentatie of een telefoongesprek verhoogt je concentratie met maar liefst 29%. Een kabbelend muziekje tijdens het schrijven helpt ook. Als het maar kabbelt. Want wanneer dat muziekje of de tekeningetjes je aandacht gaan vragen, gaat het mis. Dan ben je aan het switchtasken. Een andere manier om lege ruimte te vullen is de taak net even iets moeilijker maken. Geef jezelf een uitdaging: verhoog je leestempo of ga een fractie sneller typen. 

2. Interne prikkels

De helft van de keren dat je je focus verliest, komt het van binnenuit. Uit onszelf wisselen we 48 keer per dag tussen taken en projecten, ontdekte professor Gloria Mark. Het is de weg van de minste weerstand. Je loopt vast met je artikel en je begint maar even aan iets anders. Dit veroorzaakt een open ‘lekken’ in je hersenen. De onafgemaakte taak blijft hangen in je hoofd. 

De kunst van het afmaken

Only Handle It Once (OHIO). Met dat principe kun je open ‘lekken’ te lijf. Het vraagt wel wat discipline. Begin niet aan een taak als je niet de tijd hebt om die af te maken en rond taken zo snel mogelijk af. Je kunt ook je taken bundelen, bijvoorbeeld per hersenactiviteit: ’s morgens schrijven, ’s middags praten. Of per thema: maandag project A, dinsdag project B. En… haal al die post-its en takenlijstjes van de muur. Maak liever een not-to-dolijstje, waarop je alle dingen schrijft die je vandaag even niet wilt doen.

3. Te weinig brandstof

We denken dat mensen die lang werken, hard werken en dus productief zijn. Dat is een fabeltje. Als ik zes uur lang schrijf, produceer ik niet twee keer zoveel tekst als wanneer ik drie uur schrijf. Na een tijdje raken die stofjes op en is onze concentratie weg. Je kunt doorgaan, maar dan spreek je je reserves aan. Het gevolg is dat je mentaal moe wordt. 

Beweeg!

Als je met een simpele taak bezig bent, doe je jezelf een groot plezier als je iedere 25 minuten 5 minuten pauze neemt. Ben je serieus denkwerk aan het doen, neem dan iedere 90 minuten een kwartier pauze. In die pauze moet je focus UIT! Dat valt niet mee, als er een telefoon naast je ligt of een fijn tijdschrift. De beste pauze, dat is relaxed bewegen. 

4. Externe prikkels

Maximale bereikbaarheid via de mail, telefonisch, of sociale media. Al die moderne vindingen dragen niet echt bij aan je focus. Maar het goede nieuws is dat externe prikkels beter te beheersen zijn dan alles wat uit jezelf komt. 

Doe als de juf

Deel je tijd slim in. Doe het denkwerk op momenten dat het rustig is en plan simpele klussen op hectische dagen. Trotseer fronsende blikken van collega’s en plak een rood stoplicht op je tafel of stel spreekuren in. Net als de juf. 

Focus UIT!

Alleen al het bewust zijn van de werking van je hersenen zorgde bij mij voor meer focus. Tijdens de tweede helft van dit verhaal heb ik een paar van zijn ideeën toegepast. Ik dronk koffie in de tuin zonder telefoon. Ik heb tussendoor geen mails beantwoord en ben niet aan iets anders begonnen toen ik vastliep. Alleen dat surfen op internet, dat blijft een dingetje. Maar, het is vrijdag half een en m’n artikel is klaar. Focus UIT!

Tekst: Jacomine Oosterhoff

Dit artikel komt uit Eva magazine. Wil je meer lezen van Eva? Wordt nu lid met korting!

Focus AAN/UIT dicht de 4 concentratielekken en krijg meer gedaan in een wereld vol afleiding. In het boek vind je nog veel meer uitleg, goede tips en interessante hersenweetjes. Ook bevat het boek (online)bonusmateriaal, zoals een webinar en handige tools.
Uit: Focus AAN/UIT van Mark Tigchelaar en Oscar de Bos

Lees ook: hoe blijf je je focussen op het goede?