Gevolgen prostaatkanker: ‘Ik mis het vrijen samen, maar dat is niet het allerbelangrijkste’

‘’Ik leerde mijn man Han* vier jaar geleden kennen via een datingsite. Al bij het eerste telefoongesprek was er een duidelijke een connectie tussen ons. We hadden veel raakvlakken samen en ik herinner me hoe hij sprak en hoe aangenaam hij vragen aan mij stelde. Het werd een heel lang telefoongesprek, dat nog veel langer had kunnen duren, als ik niet op het punt stond om te gaan sporten.’’

Het telefoongesprek leidt tot meer gesprekken en die gesprekken leiden tot een relatie. Het gaat zo goed tussen hen dat ze besluiten om te gaan samenwonen. Liesbeth verkoopt haar huis en samen laten ze een nieuw huis bouwen.

Terwijl zij dolverliefd zijn en plannen voor het nieuwe huis maken, groeit er iets kwaadaardigs in Hans lichaam. ‘’In augustus 2020 had Han een bloedonderzoek in verband met de medicatie die hij inneemt voor een andere aandoening. Hij had geen klachten, maar uit het bloedonderzoek bleek dat de PSA (Prostaat Specifiek Antigeen) in zijn bloed flink verhoogd was. Dat duidde erop dat er iets met de prostaat aan de hand was.’’

Diagnose prostaatkanker

‘’Er werd verder onderzoek verricht. Het had een ontsteking kunnen zijn of iets goedaardigs, maar het was prostaatkanker. We waren allebei verslagen. Wat gaan we tegemoet? Gaat Han er dood aan? Schoot er door ons heen. We wisten nog niet wat hoe het vervolg zou zijn, dus pakten we de dingen van alledag maar weer op. Ik moest gewoon werken."

‘’Daarna volgde er een afspraak in het ziekenhuis. Met allerlei onderzoeken en metingen werd bepaald hoe ernstig de prostaatkanker was. Toen hebben we ervoor gekozen om de prostaat operatief te verwijderen. Dat was nog spannend in coronatijd, want vanwege Covid-19 werden operaties uitgesteld. Toch kon er gelukkig vrij snel geopereerd worden. Sinds de operatie wordt Han in de gaten gehouden. De PSA mag niet meer meetbaar zijn in zijn bloed. Elke drie maanden wordt hij gecontroleerd. De eerste controle was in dezelfde maand dat we de sleutel van ons nieuwe huis kregen. En wat een goed nieuws: de PSA was onmeetbaar. Wat een opluchting. In het verslag dat tijdens de operatie was gemaakt, stond namelijk dat er mogelijk kankercellen waren achtergebleven in het geopereerde gebied, dus we hadden ons ingesteld op ander nieuws.’’

Maar de opluchting is helaas van korte duur. ‘’Tijdens de controles daarna bleek de PSA weer opgelopen en dat betekent dat er nog iets zit. Het is nu nog te klein om te behandelen, maar ergens in de toekomst zal het waarschijnlijk bestraald moeten worden. We zijn dus nog niet klaar.’’ Bovendien krijgt Han met nog meer lichamelijke tegenslagen te maken. Naast een al langer bestaande progressieve chronische ziekte, doet zich ook een ander acuut probleem voor. Dit staat los van de prostaatkanker. ‘’Na behandeling gaat het nu fysiek beter met Han, maar psychisch gaat het niet zo goed.’’

Er verandert wel degelijk iets in je relatie

Gevolgen prostaatkanker

‘’Hij wordt geconfronteerd met steeds meer beperkingen. Op seksueel gebied lukt het hem niet om iets voor elkaar te krijgen. Hij worstelt daar enorm mee. Hij vindt dat hij mij tekortdoet. Ik vind dat je iemand tekortdoet als je dat willens en wetens doet, Han doet dat niet. Ik zie zijn gevecht. Hij is terneergeslagen.’’

‘’Zijn verlangen om met mij te vrijen is er wel, maar het lukt hem niet. Daardoor zoekt hij veel minder toenadering. Verder heeft hij last van incontinentie, iets dat bij sommige mannen langer blijft aanhouden als de prostaat is verwijderd. Als hij niest of zich inspant, verliest hij soms urine. Dat heeft hij niet in de hand. Ook tijdens het vrijen kan er urine lopen. Dat vind ik niet erg, maar hij schaamt zich daarvoor.’’

‘’Het aller moeilijkst vind ik dat ik hem zo zie vechten. Ik kan wel zeggen dat ik me niet tekortgedaan voel, maar ik kan zijn gevoel niet bij hem wegnemen. Voor mezelf zou ik het fijn vinden als we wel gemeenschap met elkaar kunnen hebben, maar ik stort niet in als het er niet is. Ik mis het vrijen samen wel, de laatste weken denk ik daar weer wat vaker aan, want in de periode dat Han met een ander acuut gezondheidsprobleem kampte durfden wij allebei geen seks te hebben. Ik voel me niet minder vrouw nu ik niet meer kan vrijen met Han. Ik ben jarenlang zonder man geweest en toen moest ik er ook mee dealen. Er zijn andere manieren om seks te hebben, jezelf bevredigen bijvoorbeeld, maar samen gemeenschap hebben vind ik het fijnst.”

Seksualiteit na operatie prostaatkanker

Het aller moeilijkst vind ik dat ik hem zo zie vechten

”Ons verlangen naar seks is niet minder groot door onze leeftijd, maar we hebben veel meegemaakt en kunnen daardoor beter omgaan met tegenslag. Het is heel belangrijk en fijn als je met elkaar kan vrijen, maar dat is niet het allerbelangrijkste. Er is zoveel meer belangrijk in een relatie. In de basis hebben we het goed. Samen kijken we naar mogelijkheden. Binnenkort gaan we weer in gesprek met een seksuoloog om verder na te denken over andere medicijnen, of misschien zijn er wel andere oplossingen die we nog niet kennen. We willen ons seksleven nog niet opgeven en nemen daar nog geen afscheid van.”

‘’Door mijn werk als verpleegkundige praat ik makkelijk over seksualiteit. Ik ervaar daar geen taboe in. Toch bespreek ik hele intieme dingen niet met iedereen. Niet vanwege een taboe, maar omdat dat iets van ons is. Het is wel heel belangrijk dat je er samen over blijft praten. Als je incontinent bent geworden als gevolg van prostaatkanker, of als seks niet meer lukt, dan adviseer ik om hulp te zoeken. Want die is er. Er is meer mogelijk dan mensen soms denken. Denk aan een bekkenbodemfysiotherapeut om meer controle te krijgen over je blaas of een seksuoloog die met je meedenkt bij seksuele problemen. Lotgenotencontact kan ook helpen.”

‘’Aan partners van mannen met prostaatkanker zou ik de tip willen meegeven om zoveel mogelijk mee te gaan naar alle gesprekken met zorgprofessionals. Dan kan jij ook jouw kant van de zaak toelichten en vragen stellen. En als je merkt dat je zelf ook hulp nodig hebt, schroom dan niet om hulp te vragen. Want er verandert wel degelijk iets in je relatie.”

‘’Hoe we verbinding met elkaar houden? Naast samen praten, kunnen we bij elkaar terecht met ons verdriet om wat er niet meer is. Samen dingen ondernemen helpt ook. We houden allebei van muziek en afgelopen week hebben we twee reizen gepland. Maar het zit hem ook in de kleine dingen. Zoals lekker koken voor elkaar of het huis gezellig maken. Daarnaast is humor heel belangrijk in onze relatie, ook over moeilijke onderwerpen. Als de humor ontaardt in cynisme of sarcasme, dan is het tijd om weer wat dieper met elkaar te praten.”

Toekomst na prostaatkanker

”Voor de toekomst heb ik vertrouwen dat de prostaatkanker goed behandeld kan worden met bestraling. Ik heb zelfs gehoord dat er een kans op honderd procent genezing aanwezig is. Op seksueel gebied hoop ik dat er mogelijkheden komen waardoor wij daar allebei van kunnen genieten. Verder hoop ik dat Han uit zijn somberheid komt en mobieler wordt. Gelukkig kunnen we nog altijd zo fijn praten met elkaar, net als die allereerste keer dat we elkaar via de telefoon spraken. In die zin heeft het onze relatie ook verdiept.’’

Voor meer informatie over prostaatkanker kun je terecht op Prostaatkankerstichting.nl. Zij zijn er voor mannen met prostaatkanker én hun naasten.

*Vanwege de privacy zijn de namen in dit artikel gefingeerd. Ook het stel op de foto is willekeurig gekozen en geen foto van Han* en Liesbeth*.