Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Rouwen: hoe gaat dat in andere culturen?

Verschillende rouwrituelen in de wereld

We krijgen er helaas allemaal vroeg of laat mee te maken: rouwen om een geliefde. Daarbij hanteren we allerlei rituelen die ons helpen om het verlies te kunnen verwerken. Die zijn echter niet in elke cultuur hetzelfde. Eva zocht uit hoe er doorgaans bij verschillende bevolkingsgroepen gerouwd wordt.

Deel:

Joden

Na het overlijden van een persoon uit een Joodse gemeenschap zorgen nabestaanden en de gemeenschap ervoor dat de dode zo snel mogelijk begraven kan worden. Uitvaarten vinden doorgaans binnen 36 uur na overlijden plaats. Tussen het overlijden en de begrafenis in is er geen ruimte om de nabestaanden te troosten, maar gaat alle aandacht naar de dode. Na de begrafenis wordt dit wel uitgebreid gedaan, tijdens de ‘sjiwwe’: de eerste week van rouw. Rouwenden komen dan samen in een rouwhuis om te bidden en te treuren. ’s Avonds komen andere mensen langs om de rouwenden te troosten. Ook brengen zij eten mee. De rouwenden nemen initiatief om te praten. Als zij hier geen behoefte aan hebben, zullen de troosters hun mond houden. Ouders van een overledene wordt geacht een jaar te rouwen. Andere familieleden kennen een rouwperiode van dertig dagen. Tijdens de rouwperiode gaan Joden niet naar feesten.

Surinaamse creolen

Binnen een Surinaamse gemeenschap met een creoolse afkomst wordt het lichaam van een overledene gebalsemd. Tijdens de begrafenis dragen dansende dragers de kist naar het graf. Dit gebeurt onder begeleiding van vrolijke muziek. Met het dansen en zingen tonen nabestaanden hun eerbied voor de overledene en kunnen ze even helemaal opgaan in de muziek en dans om hun verdriet te vergeten. Na de sterfdag komen de nabestaanden een aantal keer bij elkaar tijdens verschillende fasen van de rouwperiode. Na veertig dagen wordt de rouwperiode feestelijk afgesloten.

Moslims

Bij gestorven moslims wordt het lichaam ritueel gewassen. Daarbij wassen mannen uitsluitend mannen en vrouwen uitsluitend vrouwen. Traditioneel worden overledenen binnen 24 uur begraven, maar soms wijken families daarvan af. Voor veel families is het belangrijk dat een moslim in het land van herkomst wordt begraven en dat kan niet altijd binnen zo’n korte periode. De rouwperiode duurt officieel drie dagen, maar in sommige culturen wordt deze verlengd naar veertig dagen. Een weduwe rouwt nog wat langer: vier maanden en tien dagen. Zij draagt in deze tijd geen sieraden en make-up. Het is voor moslims niet gepast om na een rouwperiode nog te condoleren. Nabestaanden mogen niet te vaak herinnerd worden aan het overlijden van hun dierbare en moeten hun gewone leven weer op kunnen pakken.

 

Roma

Begrafenissen zijn voor roma grootse gebeurtenissen: niet alleen bij belangrijke personen binnen de Romafamilie, maar ook bij mensen uit lagere rangen. Roma leggen eten, drinken of sigaretten op het graf neer. Dit is bedoeld voor de dode, maar iedereen die het graf bezoekt mag ervan nemen. De officiële rouwperiode voor Roma duurt drie dagen. Tijdens deze dagen wordt er (bijna) niet gegeten, hebben rouwenden geen seks en kijken ze geen televisie. Nabestaanden komen samen en zwijgen, zodat eventuele onderlinge ruzies voor een tijdje niet aan de orde zijn.

Chinezen

In China is wit de kleur van rouw, droefenis en dood. Daarom dragen Chinese vrouwen meestal geen witte bruidsjurk. In traditionele kringen wordt er een blauwe of witte lampion bij familie boven de voordeur gehangen. De Chinezen hebben verschillende festivals om overleden familieleden te herdenken, zoals het Qingmingfestival en het Chongyangfestival. Veel traditionele Chinezen praten niet over de dood of overledenen, want dit kan droefheid opwekken of voor ongeluk zorgen.

Noord-Koreanen

Mensen in Noord-Korea besteden relatief veel aandacht aan rouw. Wanneer een ouder overlijdt, rouwen kinderen drie jaar. Toen voormalig staatshoofd Kim Jong-Il in 2011 overleed, werd daarom ook een rouwperiode van drie jaar aangekondigd. Noord-Koreanen rouwden op grote schaal in het openbaar. Ze moesten dat ook wel, want volgens het communistische regime waren ze verplicht om drie keer per dag te rouwen om hun overleden leider. De rouwperiode werd in 2014 afgesloten met sirenes en drie minuten stilte.

Mexicanen

In Mexico is het gebruikelijk om de dood te verbinden met het leven. De doodskop staat symbool voor de dood, maar wordt niet gezien als iets afschrikwekkends. Eén keer per jaar gedenken de Mexicanen hun overleden geliefden tijdens de Día de los Muertos (De dag van de doden). Op deze dag vieren de Mexicanen uitbundig feest, waarbij levendige kleuren overheersen. Ze richten altaren op voor de doden, waarop men eten en drinken uitstalt. Graven worden versierd met gele afrikaantjes. Ook kinderen feesten mee om de doden te herdenken.

Kijktip: Dood in de Bijlmer

In de Bijlmer heeft iedere cultuur zijn eigen rituelen rondom de dood. Aan uitvaartmanager Anita de taak om al die culturen warm te maken voor haar nieuw te bouwen multiculturele rouwcentrum midden in de Bijlmer.

Lees ook: Omgaan met rouw: ‘Je komt niet zozeer over je verdriet heen, je gaat er dóórheen’

Geschreven door

Ruth Blankesteijn-Petri

--:--