Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Waarom het goed is om de duistere kanten in jezelf te omarmen

Hoe moet je omgaan met die donkere, duistere kanten in jezelf? Moet je ertegen vechten? Erik houdt een pleidooi om ze te omarmen én om ze aan elkaar te laten zien.

Deel:

De laatste tijd speel ik de gameFinal Fantasy 14. Een spel dat je met verschillende mensen online speelt. Iedereen kiest zijn eigen karakter en een gevechtsklasse (denk aan ridders, tovenaars en boogschutters) om monsters en kwaadaardige mensen te bestrijden.

Zelf heb ik de rol van de Dark Knight aangenomen. Een soort ridder die de wet niet zo nauw neemt als hij onrecht wil aanpakken. De verhaallijn van de Dark Knight gaat over het onderkennen, gebruiken en omarmen van de duistere kant in mijzelf. Over emoties als woede omarmen en hier op een wat destructievere manier naar handelen dan een doorsnee held zou doen. Dat is een thema dat mij als tiener al fascineerde in verhalen als Batman. Misschien dat ik daarom psycholoog ben geworden…

Worstelen met je schaduwkanten

De afgelopen tijd kwam dit thema van onze schaduwkant omarmen opvallend vaak terug in mijn leven. Veel van mijn cliënten worstelen met hun schaduwkant. Ze keuren bepaalde emoties en verlangens af en kroppen dit op. Of het lukt niet om het op te kroppen, met als gevolg dat ze vaak in woede of zelfdestructief gedrag uitbarsten. Een gulden middenweg is voor hen (en vaak genoeg ook voor mij) lastig te bewandelen.

Als ik dit merk, dan vertel ik vaak over het nut van emoties en dat emoties in wezen neutraal zijn. Emoties zijn niet fout, maar wat je er mee doet, kan positief of negatief uitpakken. Boosheid kan op een gezonde manier ervoor zorgen dat je je grenzen aangeeft, maar het kan ook ertoe leiden dat je iemand slaat. Maar vaak zijn we zo bang voor wat er vanbinnen bij ons leeft, dat we onze emoties en verlangens vermijden, of wegstoppen.
Op de korte termijn is dat niet zo erg, maar op de lange termijn kan dit veel problemen geven. Denk hier bijvoorbeeld aan prominente kerkelijk leiders, zoals bijvoorbeeld de Amerikaanse dominee Ted Haggard, die er een schaduwleven op na hebben gehouden.

Onvoorwaardelijk accepteren van je gevoelens

Tegenwoordig wordt mindfulnessvaak als therapie ingezet bij mensen die moeite hebben om met hun schaduwkant om te gaan. Bij mindfulness is verandering van gedachten, gevoelens en gedrag juist níét het doel. Het gaat om het ervaren en laten bestaan van eigen gedachten, verlangens en emoties, zonder er iets mee te doen. Alles wat er vanbinnen leeft wordt onvoorwaardelijk geaccepteerd, niets is fout.

Zo kan iemand die vaak piekert, leren om op een gezondere manier met het piekeren om te gaan. Iemand die bang is om emoties te voelen en uiten, kan dan leren ze in eerste instantie onvoorwaardelijk te accepteren en ervaren dat het voelen van een emotie niet gelijk staat aan het ernaar handelen. Of dat het voelen van een vaak wat negatievere emotie als boosheid niet iets verkeerds of zondigs is.

Vechten tegen slechte verlangens?

Deze manier van omgaan met onze binnenwereld spreekt mij erg aan en ik zie dat mijn cliënten er baat bij hebben. Ik vraag me alleen af of dit gedachtegoed wel te rijmen is met het christelijk geloof en gedachtengoed? Mindfulness vindt zijn oorsprong namelijk in het boeddhisme. Zegt het christelijk geloof juist niet dat we actief moeten vechten tegen onze slechte, zondige verlangens? Je duistere kant omarmen gaat toch in tegen wat ik als christen heb geleerd? Boeddhisme en het spel Final Fantasy komen beiden uit een cultuur die ver van het christendom af staan, kan daar dan iets goeds vandaag komen?

Ik denk het wel.

In de Bijbel doet Johannes een oproep om niet in het duister te wandelen, maar in het licht (1 Joh 1: 5-10). Maar hij roept ook op om te weten wat onze duisternis is en te accepteren dat dit in ons leeft, om er vervolgens open over te zijn naar elkaar. Om je kwetsbaarheden te leren kennen en ze laten zien. Zo zijn we met elkaar verbonden en hebben wij vat op de duisternis. Want het heeft geen zin om het op te kroppen en in je eentje te vechten. Dat leidt alleen maar tot de val van de volgende geestelijk leider, bijvoorbeeld.

Samen voor elkaar strijden

In mijn eigen vakgebied zie ik dat dit verlangen naar verbinding concreet vorm krijgt. Op verschillende plaatsen in Nederland richten (oud-)cliënten, helemaal los van de GGZ, ‘herstelacademies’ op. Een initiatief alsPEERpoint is hier een erg mooi voorbeeld van. Een plek waar ‘mensen in herstel’ elkaar in open kwetsbaarheid kunnen ontmoeten en samen kunnen herstellen. Een plek waar mensen die veel duisternis kennen, elkaars lasten kunnen dragen, samen voor elkaar kunnen strijden en zich met elkaar verbonden weten.

Ik verlang ernaar dat we dit in de kerk ook gaan toepassen. Ik droom van kerken waar maskers niet meer nodig zijn en waar onze duisternis een plek mag hebben.

Een leger van Dark Knights op weg naar het Licht.

Geschreven door

Erik Dijkstra

--:--