Nienke is christen én veganist: ‘God heeft geen McDonald’s-universum gemaakt’

Veganisme is een levensstijl waarin je streeft zo min mogelijk dierlijke producten te gebruiken. Dus naast geen vlees of vis eten – zoals vegetariërs doen – bijvoorbeeld ook honing, zuivelproducten en eieren laten staan. In plaats hiervan kiest een veganist voor plantaardige producten.

Is dat de opdracht van een christen? Volgens Nienke (26) uiteindelijk wel. “Wetenschappers laten zien dat de schepping in een zeer zorgwekkende staat verkeert. De menselijke hand is hierin onmiskenbaar. In het scheppingsverhaal lezen we dat God alles wat Hij maakt, goed noemt. Als mens hebben we het appel gekregen om de schepping ‘goed’ te houden. Dat is veganisme voor mij: in harmonie met de schepping leven door de kleinere CO²-voetafdruk en het besparen van dierenleed. God maakte geen wegwerpuniversum, geen McDonald’s-universum. Niet ‘doe er maar mee waar je zin in hebt,’ maar een waardevolle, gezegende schepping.”

Dieren hebben ook een relatie met hun Schepper

“In Kolossenzen 1 schrijft Paulus: Alles is door Hem en voor Hem geschapen (…) om in alles de Eerste te zijn (…) en door Hem en voor Hem alles met Zich willen verzoenen, alles op aarde en alles in de hemel, door vrede te brengen met Zijn bloed aan het kruis. We hebben de opdracht om te verzoenen. Om vrede te brengen. Het heeft een kosmocentrische focus: niet alleen God tot de mens, maar tot álle schepselen. In de Bijbel staan veel teksten over hoe God Zich tot dieren verhoudt. Zo staat in Job 13: Vraag aan de dieren Wie God is. De dieren hebben ook een relatie met hun Schepper.

Ik denk dat het goed is zoveel mogelijk dierenleed te voorkomen. Als het niet nodig is een dier te doden, doe het dan niet en laat het in vrede leven. Zet die spin buiten in plaats van dood te maken en probeer het vlees te laten staan als je het niet echt nodig hebt. Voor mij is dat ook een uitdaging: ik heb muggen in huis en houd van kwark en kaas. Veel mensen denken dat veganisme voor hen onmogelijk en te moeilijk is. Maar je hoeft niet te streng te zijn voor jezelf. Verandering mag ook geleidelijk gaan. Het gaat erom dat je het met goede intenties probeert, iedere dag. Vind je kaas te moeilijk om weg te laten, dan schrap je die nog niet – dan kijk je welke geleidelijke verandering je wél kunt maken op dit moment in jouw leven.”

Nienkes ontwikkeling

Nienkes switch naar een veganistische levensstijl komt niet uit de lucht vallen. “Als zesjarig meisje was ik al WNF-ranger, ik ging langs deuren om lootjes te verkopen tegen het uitsterven van bedreigde dieren. Rond mijn elfde kreeg ons gezin kippen. Ik begon me af te vragen: is ieder leed niet gelijk, of het dier nu in het oerwoud leeft of in de stal? Geen wezen wil lijden. Ik besloot vegetariër te worden. In m’n studententijd ging ik me verdiepen in zowel de wetenschap op de universiteit als in mijn geloof. De wetenschap laat zien dat het niet goed gaat met de aarde, dat een kwart van de zoogdieren met uitsterven wordt bedreigd. Vanuit mijn geloof weet ik dat God wil dat de mens als leider voor de schepping zorgt. Voor mij was dat één plus één is twee. Ik weet dat we samen moeten veranderen in hoe we als mensen met de aarde omgaan en in vrede leven met alle levende wezens.”

Nienkes omgeving reageert verschillend op haar veganistische levensstijl. “Sommige mensen hadden dezelfde leerfase hierin, die waren tot steun. Ook mijn ouders, die beiden uit een boerenfamilie komen, zijn meer vegetarisch gaan eten. De rest van mijn familie – agrariërs en veehouders – begrepen me in eerste instantie niet helemaal. Maar door de onderlinge gesprekken wordt dat steeds beter. De relatie is goed doordat we het gesprek aan blijven gaan met elkaar. Ik zie dat boeren en veganisten niet per se tegenover elkaar staan. We hebben allebei liefde voor God en de schepping. We zien dat het klimaat verandert en beseffen dat we als mens de rol van beschermer hebben. Het is belangrijk om respectvol met elkaar te blijven praten en elkaar te inspireren in de keuzes die je maakt. Gods wil is dat iedereen tot zijn recht komt. Uiteindelijk kunnen we het ook alleen maar samen doen.”

Vegan Church

Nienke is betrokken bij het platform Vegan Church. “Vegan Church staat voor het zegenen van de schepping, God en onszelf, vanuit een veganistische levensstijl. We staan vaak op christelijke festivals, organiseren Bijbelstudies en veganistische workshops en hebben laatst een boek uitgebracht. Ook kerken kunnen ons uitnodigen voor een viering. In kerkdiensten en het geloof gaat het vaak alleen over de mens. Maar God heeft in Zijn oneindige creativiteit miljarden wezens gemaakt die ook deel uitmaken van Zijn plan. De kerk mag daarin zijn perspectief verbreden: welke keuzes maak je in het dagelijks leven?”

Meer plantaardig gaan eten is een liefdevolle keuze

“Christenen veronderstellen vaak dat het niet Gods wil is dat we veganistisch eten, omdat er in de Bijbel ook vlees gegeten wordt. Veel mensen halen Genesis 9 aan, waarin God zegt dat de dieren ons tot voedsel mogen zijn. Dat vind ik heel relevant. Ik denk dat God het mensen ook niet verbiedt om vlees te eten, de Bijbel is geen veganistisch kookboek. Maar de eerste vraag is: hoe kan ik in deze wereld dienen zoals Christus? Het is een liefdevolle keuze om samen meer plantaardig te gaan eten, voor de dieren én de aarde. Kritische vragen zijn alleen maar goed: ik zie daarin een uitnodiging om eens langs te komen bij Vegan Church en samen de Bijbel te bestuderen.”

Dier en Evangelie

Dit jaar bracht Nienke samen met mede-auteurs Maaike Hartog en Sandra Hermanus-Schröder het boek Dier en Evangelie uit. “Ons boek gaat om het verbreden van het perspectief dat de Bijbel over de verlossing van de héle schepping gaat. Hoe lezen we de Bijbel dan? We leggen uit wat de geschiedenis is van de kerk met dieren, waarom we op bepaalde manieren naar dieren zijn gaan kijken en hoe we dat kunnen veranderen. We onderzoeken onze eigen weg en geven tips en inspiratie voor diervriendelijke keuzes.”

Nienke heeft twee hoofdstukken geschreven, over christelijk leiderschap over dieren en over de relatie die Jezus met dieren had. “Jezus’ leven was verbonden met dat van dieren. De evangelisten sluiten dieren niet uit in de verhalen van Christus: Hij is geboren in een stal tussen de dieren, was in de woestijn samen met wilde dieren en reed op een ezel Jeruzalem binnen. Met het ‘Lam Gods’ identificeert Hij Zich met het offerdier. Hiermee breekt Jezus met die pijnlijke traditie, voor verlossing van alles wat leeft.”

Jezus was geen veganist, maar liet wel zien dat alles een waarde heeft

“Ik denk niet dat Jezus veganist was, Hij lijkt weleens een visje te eten. Ik denk dat het er niet zoveel toe doet. In die tijd was er nog geen bio-industrie met megastallen en geen klimaatverandering. Maar Jezus liet wel zien dat alles in de schepping een heel belangrijke waarde heeft. Mensen hebben de opdracht gekregen die waarde te dienen, niet te verbruiken naar believen. Dat dienen doen we door de minsten te worden – dán zijn we de meesten. Daarin is Hij een groot voorbeeld voor mij. Als mens, de kroon op de schepping, mag ik me nederig maken en zorgen voor alles wat er is.”

Tip voor diervriendelijkere keuzes

“Dier en Evangelie wordt over het algemeen enthousiast ontvangen. Veel christenen voelen dat er iets moet veranderen en zijn blij dat ze nu handvatten krijgen. Een voorbeeld van zo’n handvat? Kijk eens wat er aan dierlijke producten in je koelkast staat. Bedenk welke producten je volgende week kunt vervangen met een plantaardig product. Dat hoeven niet meteen je lievelingsdingen te zijn. Verwissel de koffiemelk eens met haver- of amandelmelk of wissel de hamburger met een vegan schnitzel. Ga het een tijdje uitproberen: hoe voel ik me in m’n energie? Vind ik het lekker, geniet ik ervan? Dat zijn kleine stapjes in de goede richting.”

Lees ook: 5 tips voor de beginnende vegetariër