EODoc 'Housewitz': intiem portret over leven met oorlogstrauma's
Donderdag 21 juli om 22.05 uur op NPO 2
In de EOdoc: ‘Housewitz’ onderzoekt filmmaker Oeke Hoogendijk waarom haar moeder Lous al tientallen jaren weigert haar huis uit te gaan. Vijftien jaar lang filmde Oeke het dagelijks leven van haar moeder, dat zich afspeelt tussen de vier muren van haar huiskamer. Lous werd als meisje, net als haar ouders en haar broer, gedeporteerd naar verschillende concentratiekampen. Samen met haar moeder kwam ze terug, getraumatiseerd en niet in staat het verdriet over de moord op haar vader en broer te vergeten. In de documentaire wordt pijnlijk duidelijk hoe complex het leven is als de oorlog altijd aanwezig is.
Op het eerste gezicht lijkt de documentaire een humoristisch portret van een scherpzinnige oude dame die rondschuifelt in haar woonkamer en televisie kijkt met haar kat. Maar het documentaire-portret verandert gaandeweg in een beklemmende film over een getraumatiseerde vrouw die dagelijks moet leven met 'huisgenoot Holocaust'. Zelfs de kerstboom, waar ze als een kind zo blij mee is, roept de herinnering op aan Westerbork.
Nachtmerries over de oorlog
In de nachten wordt Lous geteisterd door terugkerende nachtmerries waarin ze gebeurtenissen uit de oorlog herbeleeft. Zo droomt ze regelmatig dat ze zich ergens bevindt, maar als ze naar huis wil zijn er allerlei obstakels waardoor ze de weg naar haar huis niet meer kan vinden. De angst niet meer naar een veilig thuis terug te kunnen hebben haar tientallen jaren aan huis gekluisterd.
Complexe relatie
De oorlog heeft ook invloed gehad op de opvoeding van filmmaker Oeke Hoogendijk en haar broers. Oeke wil de complexe relatie met haar moeder delen met de buitenwereld. Ze schrijft een scenario en een vaste crew filmt haar moeder binnen haar eigen veilige omgeving. Gaandeweg het filmen ontstaan er irritaties en stelt Lous op zeker moment zelf voor om webcams in de woonkamer op te hangen. De beelden van de in zichzelf pratende Lous zijn veelzeggend en in de vele tragikomische telefoongesprekken die worden gevoerd, weet Oeke dicht bij haar moeder te komen.
Kampherinneringen
Met al haar eerlijkheid over het verdriet én haar scherpe gevoel voor humor opent Lous zich volledig voor de kijker. In de documentaire wisselt Oeke de kampherinneringen van haar moeder af met intense momenten van vreugde over reisreportages op tv en housemuziek van Tiësto. Uiteindelijk laat de film zien hoe Lous op inventieve wijze met de dagelijkse demonen uit haar verleden weet te leven; door ze soms onder ogen te zien, of er soms op eigenzinnige wijze aan te ontsnappen.
Veerkracht
"Veel documentaires over de Tweede Wereld Oorlog laten zien wat er met de slachtoffers tijdens de oorlog is gebeurd", vertelt Oeke Hoogendijk over ‘Housewitz’. "Ik wilde een film maken over wat er met een overlevende na de oorlog gebeurt. Hoe die oorlog het dagelijks leven van een slachtoffer kan blijven beheersen. Maar ook de veerkracht en originaliteit waarmee mijn moeder op geheel eigen wijze een manier vond om met haar getroebleerde verleden om te gaan. Want ook dat is overleven."
Rauwe werkelijkheid
EOdocs hoofdredacteur Margit Balogh over ‘Housewitz’: "Deze intense film laat zien hoe om te gaan met de zwaarte van het leven, met de rauwe werkelijkheid, met traumatische ervaringen van een kampverleden. De herinneringen, de pijn, het verdriet en de onmacht om dit te doorbreken. Zelden zie je zo van dichtbij hoe het dagelijkse leven er dan uitziet. Als we dan denken aan de mensen die nu op de vlucht zijn, getraumatiseerd door een oorlog of afschuwelijke ervaringen, kun je alleen maar met compassie kijken naar de ander."
Oeke Hoogendijk
Documentairemaker Oeke Hoogendijk (o.a. Het nieuwe Rijksmuseum en Mijn Rembrandt) volgde voor 'Housewitz' vijftien jaar lang haar eigen moeder. Het werd haar meest persoonlijke film. Confronterend, maar ook een eerbetoon aan een humoristische en kleurrijke vrouw.
