De verdwenen eitjes & de rode zee

Ik vind het een bizar idee: dat je als foetus maar liefst een 7 miljoen eicellen hebt. Bij de geboorte zijn het er 1 miljoen. Op het moment dat je voor het eerst menstrueert zijn het er nog maar 300.000. Tijdens de vruchtbare leeftijd sterven elke maand zo’n 1000 eicellen af. Slechts 400 van deze eicellen komen tot volledige rijping.

Deze kennis krijg ik van Geralde Boogaard, specialist bij Care for Women. Met als klap op de vuurpijl: als je 51,2 jaar oud bent (nou ja, gemiddeld dan), dan zijn alle goeie eitjes op. Klaar. Dan zijn alleen nog de meest belabberde exemplaren beschikbaar, als in een supermarkt waar de sappigste stukken fruit er aan het eind van de dag al zijn uitgehaald.

Die laatste eicellen, zegt Geralde, kunnen niet meer goed ‘uitrijpen’ omdat je hormoonspiegel al een stuk lager ligt. Om een flink eind in de richting van de baarmoeder te kunnen reizen, heeft het ei een goeie dosis oestrogeen en progesteron nodig. En – hou je vast – die neemt ook in rap tempo af, al na je 35^e. “Gynaecologen zeggen dan ook vaak: ‘Een slimme meid krijgt haar kind op tijd.’ 23 jaar is eigenlijk een prachtige leeftijd om zwanger te worden.”

Aha. Zo deden mijn ouders dat. Gebeurt er ook nog iets met je baarmoeder tijdens de overgang?

“Jazeker. Normaal gesproken bereidt je baarmoeder zich voor op de bevruchting door een dikke slijmvlieslaag aan te maken, die hij tijdens de menstruatie weer afstoot.

Doordat de hoeveelheid progesteron in je lichaam afneemt, wordt er meer slijmvlies in de baarmoeder opgebouwd. Dus áls er op latere leeftijd al een bevruchting zou zijn, is de kans veel groter dat de bevruchte eicel zich niet meer kan innestelen in dat taaie slijmvlies.”

Ik heb weleens gehoord dat sommige vrouwen enorme menstruatiebloedingen kunnen krijgen tijdens de menopauze. Heeft dat ook te maken met dat slijmvlies?

“Ja, dat klopt. Tijdens je menstruatie laat het slijmvlies bij sommige vrouwen in één keer los. Je kunt je voorstellen dat dat hevige bloedingen teweeg kan brengen. Ook is het mogelijk dat je vaker ongesteld wordt dan voorheen. Of dat de menstruatie langer en of heftiger is.”

Wat kun je doen tegen deze bloedingen?

“Als je echt veel bloedingen hebt, is het belangrijk dat je ijzergehalte op peil blijft. Laat dat dus af en toe controleren. En zorg ervoor dat je regelmatig je rust neemt omdat je er zo uitgeput van kan raken. Daarnaast is het belangrijk om te letten op voeding. Eet gezond en gevarieerd, zorg dat je ook ijzer binnenkrijgt via je voeding en laat je bloedruk ook checken. Deze site is trouwens helpend: www.hevigbloedverlies.nl. Overleg bij heftig bloedverlies ook met de huisarts. Soms is het te wijten aan andere problemen, zoals een vleesboom of poliep.”

Kunnen voorbehoedsmiddelen, bijvoorbeeld de pil, ook helpen om de bloedingen te verminderen?

“Dat klopt. Het voordeel van voorbehoedsmiddelen, ook tijdens de overgang, is dat ze ook wat van de heftigheid van je klachten kunnen wegnemen, als je die hebt. Als je nooit anticonceptie hebt gebruikt, dan kun je ook hormoontherapie krijgen. Officieel heet het: hormonale substitutie therapie. Waarbij je meestal in tabletvorm  een lage dosering progesteron en of oestrogeen krijgt. Veel lager dan de anticonceptiepil. Hierdoor nemen overgangsklachten af. Gemiddeld mag je dit 5 jaar gebruiken.”

Hoe lang kun je voorbehoedsmiddelen eigenlijk blijven gebruiken?

“In principe raden artsen aan om tot je 51^e voorbehoedsmiddelen te blijven gebruiken. Die gemiddelde leeftijd waarop je in de menopauze komt, je weet wel. Maar als je rond die tijd bijvoorbeeld stopt met de pil of met een spiraaltje en je menstrueert nog steeds, dan kun je voor de zekerheid het beste andere voorbehoedsmiddelen gebruiken, zoals het condoom, tot een jaar na je laatste menstruatie. Of kiezen voor periodieke onthouding natuurlijk.”

Tijdens ons vorige gesprek vertelde je al dat de overgang zo’n zeven tot tien jaar kan duren. Als de menstruatiebloedingen eindelijk gestopt zijn, is dat ook een teken dat je door de overgang heen bent?

“Als je een jaar niet meer ongesteld bent geweest, kun je concluderen dat de menopauze voorbij is. Kijk in dat jaar niet heel raar op als je hier en daar toch nog een opvlieger hebt of iets anders dat verwijst naar de menopauze. Je hormonen sturen niet alleen je menstruatie aan, maar je hele lijf. Dat is een ingewikkeld proces. Maar als je inderdaad last hebt gehad van hevige bloedingen, voel je je wellicht vanaf het moment dat je niet meer menstrueert al wel een heel stuk fitter, omdat je ijzergehalte weer op peil is.”

Lees ook aflevering 3: Voeding tijdens de overgang, we gaan lijken op de mannen!

Of lees meer over hoe het zit met de overgang en de Mirena-spiraal