Irma Joubert: ‘Ik wilde ‘Een thuis in Afrika’ vanuit alle perspectieven vertellen’

“Het boek is origineel in het Afrikaans geschreven omdat ik Zuid-Afrikaanse ben. In het eerste boek van de trilogie laat ik een Duits perspectief zien op de oorlog, in de tweede een Nederlandse en in dit boek kijk je door de ogen van een Brits jongetje van zes, genaamd Charles. Ik wilde mijn wortels terug laten komen in alle boeken. Mijn wortels liggen in Engeland, Duitsland en Nederland. Mijn opa van mijn vaders kant was Nederlands, mijn oma was Duits en de ouders van mijn moeder kwamen uit Engeland. Ik wilde al die achtergronden en perspectieven laten zien. Niet om over hen te oordelen, maar om iedereen te begrijpen.”

Zwaar perspectief

“Ik was vroeger altijd al geïntrigeerd door de oorlog. Mijn Duitse oma vertelde ons al vroeg verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Mijn kinderlijke brein was zo onder de indruk van de oorlog dat ik er meer van wilde weten. Ik vond in groep zes een boek van een Duitse soldaat die in de Tweede Wereldoorlog voor Rusland vocht. Daarna was mijn Engelse oom een keer op bezoek en werd ik opgehaald door de schoolbus om naar school te gaan. De schoolbus was in die tijd een oud legervoertuig uit Engeland. Mijn oom vertelde dat hij in de Tweede Wereldoorlog ook in zo’n voertuig had gereden en er zelfs zwaargewond in was geraakt. Dit soort verhalen maakte de oorlog heel tastbaar voor me. Het was niet zomaar een verhaaltje en ik wilde er alles van weten.”

Mijn personage begint weleens tegen me begint te kletsen terwijl ik in bad zit

“God heeft mijn brein gecreëerd met een heel klein gedeelte wiskundig vermogen, maar op het gebied van verhalen begrijpen en erover schrijven heeft Hij me overvloedig gegeven. Ik probeer altijd om een ‘licht’ en ‘zwaar’ perspectief tegenover elkaar te zetten. In dit boek uit zich dat in een ‘zware’ Duitse soldaat Oswald en een ‘licht’ jongetje van 6: Charles.

Als het zware perspectief te zwaar wordt, kan ik zelf ook door naar Charles. De personage van Oswald heb ik gebaseerd op een dagboek van een Duitse soldaat die vastgehouden werd in een gevangenkamp in Siberië. Het was verschrikkelijk om te lezen. Voor dit boek kon ik niet zo gemakkelijk research doen. Ik zal uitleggen hoe dat komt. Oswald heb ik ook al in eerdere boeken beschreven en voor mij komen de personages van mijn boek ook ‘echt tot leven’. Ik ken ze, ik weet wat ze doorgemaakt hebben en zij vertellen mij hun verhaal. Ik vond het zwaar om research te doen naar Oswald omdat ik ook sympathie voor hem voel en weet waarom hij zo hard is geworden. Toch wist ik dat ook het ‘harde’ verhaal van Oswald verteld moest worden. Dit is ook een onderdeel van de oorlog."

"Het was een verademing om het verhaal van Charles te beschrijven. De jongen waar Charles op gebaseerd is, heb ik persoonlijk gekend. Het is hartverscheurend om te schrijven over een jonge jongen die op de trein wordt gezet door zijn ouders omdat dit de enige optie was voor hem. Charles heeft een liefdevol en vrolijk innerlijk. Ook is Charles dyslectisch. Dit heb ik zo gekozen, omdat ik zelf uit een familie met veel dyslexie kom. Ik wilde laten zien in het boek dat dyslexie het moeilijker maakt om iets te bereiken, maar het niet onmogelijk is en er ook hele mooie kanten aan zitten. Zo doet God dat, hij geeft ons sommige lasten, maar verlicht ze ook weer.”

Mijn kleine jongen

“Als een personage voor mijzelf tot leven komt, komt het ook tot leven voor mijn lezers. Ik laat de personages het verhaal overnemen. Zij vertellen mij als het ware wat ze zeggen. Ik dacht in een van mijn eerste boeken, Het meisje uit de trein, dat het meisje wat de hoofdrol speelt een identiteitscrisis zou ondervinden. Maar dit meisje zei tegen mij: ‘Zo ben ik niet, je zult wat anders moeten vinden.’ Op dat moment leerde ik dat mijn personages met mij mee leven en dat we ‘in gesprek’ zijn.

Charles was echt mijn kleine jongen

Het is mij wel eens overkomen dat een personage tegen me begint te kletsen terwijl ik net in bad zit. Ik probeer dan te vertellen dat hij echt even moet wachten tot ik weer achter mijn computer zit. Maar zo’n personage luistert niet. Gehaast probeer ik me dan aan te kleden en te onthouden wat hij tegen me zegt. Vaak lezen de lezers het liefst over de personages die voor mij echt tot leven kwamen. Zoals Charles, dat was echt mijn kleine jongen.”

“Ik zat voor de tv en ik zag tanks de steden in Oekraïne inrollen, mensen vluchten en bommen een stad verwoesten. Ik zie dezelfde beelden die ik zie in mijn research van de Tweede Wereldoorlog. Ik vind dit verschrikkelijk. Ik wil met mijn boeken laten zien dat er in een oorlog geen winnaars zijn. Iedereen wil vrede, maar niemand wil zich overgeven. Mensen zijn zo, maar ik wil mensen wakker schudden. In Zuid-Afrika zeggen we: ‘Ik probeer het goede, maar het kwade is altijd nabij.’ Het is belangrijk om je te realiseren dat het in ons mensen zitten om dingen verkeerd te doen, maar dat we moeten streven naar het goede.”

Tussen de regels door

“Ik probeer Gods liefde te laten zien in het boek. Als je God kent, ken je meer vrede. Je kunt gelukkig zijn bij God. Toch ligt deze boodschap er niet dik bovenop. Je kunt het herkennen door de beschrijving van de personages, tussen de regels door. Ik wil deze boodschap van liefde graag delen en daarmee de mensen die nog niet in God geloven een stukje van Gods liefde laten zien.”

Irma zit niet lang stil en is alweer bezig met een nieuw boek. Dit keer gaat het boek niet over een oorlog, maar een nieuw onderwerp.

Lees ook: Lekker lezen: Eva tipt fijne romans
Doe mee: Lees dit boek mee met Eva Leest: elke week lezen we gezamenlijk een aantal hoofdstukken en bespreken dit met elkaar in de besloten Facebookgroep van Eva Leest.