Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Judith Vogelaar helpt sekswerkers uitstappen

‘Ik ben onder de indruk van de veerkracht van deze vrouwen’

Vanuit een succesvolle carrière als loopbaanadviseur naar de Wallen, om sekswerkers te helpen uitstappen. Ruim een jaar geleden maakte Judith Vogelaar (38) die bijzondere stap. “Het zijn zulke powervrouwen. Ze vallen en staan steeds weer op. Die veerkracht maakt dat ze alles in huis hebben om nieuwe keuzes te maken voor een andere toekomst.” Visie trekt een dag met Judith op.

Deel:

Het is nog rustig op de Amsterdamse Wallen, maandagmorgen even na negen uur. Een vuilniswagen kruipt over de Armbrug. Hier en daar ratelen rolkoffers; toeristen op weg naar hun volgende bestemming. Overal hangen borden dat alcohol op straat verboden is en dat er boetes staan op wildplassen. Achter de ramen is het leeg, geen prostituee te zien op dit uur van de dag. Het carillon van de Oude Kerk klingelt, Psalm 23.

Hartje Wallen op de Oudezijds Voorburgwal 241 is Scharlaken Koord (SK) gehuisvest, een stichting die zich inzet voor (ex-) prostituees. Beneden in het monumentale pand is de inloop waar sekswerkers elke maandag samen eten voordat de You-Workshop van die avond begint, een workshop voor iedereen die is uitgestapt of wil uitstappen. Twee smalle trappen hoger verwelkomt Judith ons met een stralende glimlach. “Wat een geweldige plek, hè!” Aan de wand een poster met een duif met de tekst ‘Be the Change’. Hier ontvangen Judith en haar collega-maatschappelijk werkers hun cliënten.

Groot rechtvaardigheidsgevoel

Hoe ze zichzelf zou omschrijven? Met de wenkbrauwen hoog opgetrokken en een lach: “Die vraag stel ik meestal zelf aan cliënten. Ik ben heel gedreven, iemand met een groot rechtvaardigheidsgevoel. Volgens mijn moeder was ik als kind al zo. In groep acht had ik een klasgenootje dat altijd de pispaal was van de meester. Ik nam het voor hem op. Tijdens mijn studie schreef ik over sociaal-maatschappelijke onderwerpen als gedwongen prostitutie en vrouwenbesnijdenis. De kwetsbare positie van vrouwen in deze wereld – daar zit echt mijn hart.”

Vaak zijn er patronen die moeten slijten

De stap naar SK als jobcoach past dan ook helemaal bij Judith. “Vanuit mijn geloof motiveren naastenliefde en omzien naar elkaar mij. De vrouwen waarmee ik werk, hebben een enorme muur om zich heen gebouwd, om zichzelf te beschermen. Het is mijn passie om die muur met hen af te breken en te kijken wie daarbinnen zit. Het zijn mensen met een eigen palet aan talenten die even naar de achtergrond zijn gedrukt, omdat ze er niet konden of mochten zijn. Maar het is mogelijk om die weer naar voren te brengen. Dat geloof ik echt.”

Paniekaanvallen

Judith_Vogelaar_fiets

Tijd voor de eerste afspraak van deze ochtend. Judith gaat met een cliënt bij een kringloop langs, om te kijken of de vrouw daar een werkervaringsplek kan krijgen. Een metroritje met de Noord-Zuidlijn, en dan per ov-fiets in werveltempo dwars door zonnig Amsterdam. Zo’n bezoek begeleiden doet Judith niet altijd, maar Jane* kan deze ochtend wel wat ondersteuning gebruiken. Judith: “Ik ben erg voor de zelfredzaamheid van vrouwen. Tegelijk is de kloof naar de arbeidsmarkt groot. Jane heeft me vanochtend al geappt dat ze supergespannen is. Ze heeft last van paniekaanvallen door alle trauma’s die ze heeft opgelopen. Hoe kan ze daarmee omgaan op het werk? Dat gaan we bespreken. En we gaan natuurlijk kijken of het een goede plek is voor haar. Over haar verleden vertel ik niets. Dat beslist ze zelf, maar de meeste vrouwen willen beoordeeld worden als ieder ander.”

Even voor elf uur ontmoet Judith Jane voor de deur van de kringloop. De Oost-Europese vertelt dat ze al de hele week stress heeft. Haar handen fladderen zenuwachtig rond en haar voorhoofd is bezweet. Judith pakt haar hand en spreekt geruststellende woorden. “Je krijgt een rondleiding om te kijken wat jij leuk vindt. Het komt écht goed.”

Daarna stappen de dames over de drempel. De vriendelijke bedrijfsleider neemt het gezelschap direct op sleeptouw en vertelt enthousiast over het bedrijf en de mensen. “We zijn een team en we helpen elkaar.” Jane blijkt aanleg te hebben voor het goed prijzen van glaswerk en een theeservies. Judith: “Dat schat je goed in, Jane!” Drie kwartier en (door de spanning) een huilbui later is een grote last van Jane’s schouders gevallen. Ze wil het liefst direct aan de slag en ziet uit naar het contact met collega’s. Judith: “Jij bent een lekkere klessebes, dus dat komt helemaal goed.” Ook de bedrijfsleider ziet het zitten. “We zijn blij dat je hier komt werken, Jane.”

Judith_Vogelaar_winkel

Buiten voor de deur knuffelen de vrouwen elkaar hartelijk. Judith: “Je hebt een heel dappere stap gezet. Ga hier maar lekker je plekje vinden.” Jane lacht verlegen. “Ik ben heel blij, maar het is nog wel spannend tot ik de collega’s ken.” Judith: “Volgens mij kom je in een warm bad.” Over de vraag wat Judith voor haar betekent, hoeft Jane niet lang na te denken. “Zij helpt mij heel veel! Ik ben blij dat ik haar ken. Zij is zó positief en ik krijg daar veel energie van. Van haar heb ik in de workshops geleerd om stapje voor stapje te gaan. Ik ben echt blij dat ik jou ken. Ik ben trots op jou, Judith.” Judith reageert blij verrast: “Nou ja, ik ben trots op jóú!”

Hip en sociaal

Judith_Vogelaar_open

Tussendoor koopt Judith snel online een treinkaartje voor een cliënt die vanmiddag langskomt. “Ze zit slecht bij kas.” Dan vliegt ze weer door naar de volgende stop bij Crafted Stories, de hippe social conceptstore en leer-werkplek van Scharlaken Koord. In het centrum van de stad heeft de winkel een mooi onderkomen bij de Noorderkerk. Voor de kerk is het markt. Buiten in de beschutting van de kerk genieten mensen in de zon van een heerlijke kop koffie of thee. Het is een bedrijvige boel. Bezoekers snuffelen in de kelder met tweedehandskleding of kopen duurzame cadeaus met een sociale achtergrond: van kunstige kandelaars en fraai glaswerk tot sieraden en eco-zeepjes. Medewerker Jackie* en storemanager Sophie slaan zich goed door alle drukte heen.

Sociale vaardigheden

Met een dampende cappuccino aan de mond vertelt Judith hoe blij ze is dat ze binnenkort haar cliënten een traject kan aanbieden in de winkel. “Sophie heeft
het tot in detail uitgedacht, compleet met opdrachten en leerlijnen die bijdragen aan hun ontwikkeling. De bedoeling is dat ze zich hier sociale vaardigheden, maar ook winkelvaardigheden eigen maken, zoals het mooi en netjes houden van de winkel, het prijzen van artikelen en het omgaan met klanten. Vaak zijn er patronen die moeten slijten. Bijvoorbeeld heel direct en fel reageren. Dat gedrag was nodig om in die wereld te overleven. Maar hoe leer je op een goede manier met conflicten omgaan? Ik ben superbenieuwd wat dit traject gaat betekenen.”

Winkelmanager Sophie zal op de werkvloer de cliënten begeleiden. Sophie: “De winkel is een springplank om de reïntegratie van de vrouwen te versnellen. Vrouwen kunnen hier aan het werk en krijgen ondertussen begeleiding. Op die manier bouwen ze ervaring op die hen helpt om een volgende stap te zetten op de arbeidsmarkt, zodat ze niet terugvallen in de prostitutie. Mooie bijkomstigheid is dat de opbrengst naar de stichting gaat. Wat je hier koopt, is sociaal in allerlei opzichten. Het heeft echt impact.”

Ik ben superbenieuwd wat dit traject gaat betekenen.”

Jackie is een van de medewerkers die nu al in de winkel staan. Even duikt ze weg bij het zien van de fotograaf, maar Judith stelt haar gerust. “Je komt echt niet in beeld.” Jackie heeft het naar haar zin in de winkel, alhoewel ze het vervelend vindt als mensen haar soms zomaar naar haar verleden vragen. De prostitutie ligt al een paar jaar achter haar. “Met Judith kijk ik of de opleiding pedagogisch medewerker, die ik in mijn geboorteland heb gedaan, ook in Nederland erkend kan worden. Dan kan ik hier makkelijker instromen bij een opleiding.”

Jackie neemt het zichzelf kwalijk dat ze in de prostitutie is gestapt. “Veel vrouwen hebben geen opleiding, ik wel. Toch is het gebeurd. Ik had geen geld en kende de taal niet. Toen ontmoette ik verkeerde mensen. Ik heb nog steeds veel stress en paniekaanvallen. Daarom ga ik nu naar een psycholoog. Ik wil steviger in mijn schoenen staan. Het is tijd om te stoppen met overleven en dingen op te bouwen.” Bij Judith is er geen twijfel dat dat moet lukken. “Jackie is een slimme meid. Ze komt er wel."

Kort contact

Het is inmiddels een stuk drukker op de Wallen. Behendig fietsend en kordaat bellend, slalomt Judith langs de toeristen. Ze gaat zelf maandelijks langs de ramen. “We vragen de vrouwen hoe het met ze is, geven een kaartje met onze contactgegevens en soms een cadeautje. Het contact is allemaal heel kort, maar we willen zichtbaar zijn voor de werkers. De Zuid-Amerikaanse vrouwen met een katholieke achtergrond vinden het fijn als je met ze bidt. Daar maken ze tijd voor in hun kamer. Het zijn vaak zulke mooie vrouwen en je weet dat achter ieder raam een verhaal schuilgaat.”

Ze valt even stil, een verdrietige blik in haar ogen. “Het raakt me hoe het publiek met deze vrouwen omgaat. Gezinnen met kinderen die het als toeristische attractie zien. Dronken mannen op vrijgezellenfeesten, die roepend voor de ramen staan. Ik verbaas me daarover. Ik zie mooie vrouwen staan, die kwetsbaar zijn en met een reden achter dat raam zijn terechtgekomen. Vrouwen waarvan het merendeel dit werk uiteindelijk echt niet wil. Dat er dan mensen rondlopen die zo respectloos zijn. Het is een soort ‘aapjes kijken’. Ik word daar misselijk van en boos.” Vol onbegrip heft ze haar handen in de lucht.

Ontiegelijk belangrijk

Judith_Vogelaar_gesprek

De klok van de Oude Kerk luidt twee uur. De middagzon zet de gevel van Oudezijds Voorburgwal 241 in een gouden licht. Vanmiddag vindt hier Judiths SollicitatieKafé plaats. Voor die tijd ontmoeten we collega Femke Helland, een van de maatschappelijk werkers. Samen met Femke en de andere teamleden geeft Judith elke maandagavond gratis workshops. Femke legt uit: “Als maatschappelijk werker heb ik vooral een spilfunctie in het zoeken van zorg. En ik bied praktische hulp, want heel veel meiden hebben bijvoorbeeld schulden. Daarnaast is er het sociaal-emotionele aspect. Het is heel fijn dat Judith hier is komen werken als jobcoach. Voor de vrouwen die willen uitstappen is een cv maken en jezelf zo goed mogelijk presenteren ontiegelijk belangrijk. Ik heb daar niet voor geleerd.”

Judith: “Femke doet vanavond de You-Workshop. Kortgezegd gaan die workshops over: wie ben ik, wat kan ik en wat wil ik in de toekomst? Tijdens zulke avonden gebeuren de mooiste dingen. Een tijdje geleden kwamen twee vrouwen tegenover elkaar te zitten die elkaar herkenden van twintig jaar geleden, toen ze allebei werkten bij dezelfde club. En nu zaten ze samen aan één tafel en spraken elkaars kwaliteiten uit. Dat raakte me enorm.” Femke: “Ze hebben vaak weinig zicht op hun eigen mogelijkheden. Door de training ontdekken ze die.”

Sollicitatiebrieven

In het trappenhuis rinkelt de deurbel. Cliënt Ines* (31) komt langs voor Judiths SollicitatieKafé. Deze middag zijn er geen andere cliënten en dat is maar goed ook. Ines zit er helemaal doorheen. Al snel rollen de tranen over haar wangen. Met tussenpozen heeft ze twaalf jaar in de prostitutie gewerkt. Gisteren was haar laatste dag in de club. Ines: “Ik ben zo moe. Ik heb buikpijn, rugpijn, alles doet pijn. En ik slaap heel slecht.” Zes maanden geleden kwam ze bij SK. Met Judith heeft ze de afgelopen maanden hard gewerkt aan haar cv, ze hebben sollicitatiebrieven gestuurd en LinkedIn-berichten geschreven.

Ines: “Ik heb Judith echt nodig: iemand die een plan maakt en je uitlegt en begeleidt bij wat je eventueel kunt gaan doen. Anders gaat het je niet lukken om uit te stappen. Ik werkte 45 uur in drie dagen; met zulke werktijden kun je niet helder nadenken.” Judith: “Daarom hebben we eerst een tijdelijke baan gezocht, zodat er stabiliteit is en je echt afscheid kunt nemen van het clubwerk. Van daaruit kun je werken aan je dromen.” Ines: “Ik wil heel graag de zorg in. Zonder diploma word ik alleen niet aangenomen op de opleiding. Maar met Judith is het gelukt.

Na de zomer ga ik BBL zorg en welzijn doen. Via LinkedIn proberen we samen een werkplek te vinden.” Daarom kijken ze deze middag ook samen naar de reacties op LinkedIn en wat Ines daarmee kan doen.  Ines droomt van een nieuw begin. De eerste stap zet ze morgen: een nieuwe baan als klantenservicemedewerker. Ines: “Ik hoop dat ik vannacht goed slaap, maar ik durf geen slaappillen te nemen. Straks word ik niet wakker.” Judith: “Zal ik je anders bellen voor een wake-upcall?” Ines knikt: “Zeven uur, kan dat? Ben je dan al wakker?”

Die unieke persoon

De dag loopt op z’n eind. De ramen op de Wallen zijn weer gevuld. Deze vrouwen maken deel uit van het kleine leger van in totaal 25.000 sekswerkers in Nederland. Voelt Judiths werk niet als een druppel op de gloeiende plaat? “Misschien wel als je naar het totaalplaatje kijkt, maar ik focus me op die unieke persoon die wij begeleiden. Alles wat je voor diegene kunt betekenen, is winst. Het geeft me energie als ik naar een vrouw als Ines kijk en zie dat ze op weg is naar een andere toekomst. Ik droom er ook van dat ik vrouwen die uitstappen baangaranties kan geven. Plaatsen waar ze mogen leren, vallen en opstaan. Totdat ze klaar zijn om de sprong naar de grote onbekende arbeidsmarkt te maken. Ik hoop dat anderen ook voor hen opstaan, of het nu een ondernemer is of een buddy of een vrijwilliger. En dat wij deze mensen meer gaan zíén. Ines heeft weleens tegen me gezegd: ‘Jullie veroordelen ons niet.’ Het zijn mensen zoals jij en ik.”

Beeld: Daisy Rano

https://www.thdv.nl/ik-sta-op

* De namen Jane, Jackie en Ines zijn gefingeerd vanwege de anonimiteit van deze vrouwen.

Geschreven door

Inge-Mirjam Bosveld

--:--