Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Hoe ga je om met cultuurverschil in je relatie?

'Hij is voor mij niet Joshua uit Congo, maar gewoon Joshua zoals hij is'

Als Bertine voor haar werk naar Afrika vertrekt, verwacht ze niet dat ze met een Afrikaanse man terugkomt. Maar dan ontmoet ze Joshua – het klikt zo goed tussen hen, dat ze een relatie krijgen. Bertine vertelt over hoe het begon, over hun vier bruiloften en hoe ze omgaan met cultuurverschillen in hun relatie.

Deel:

In 2015 en 2016 woont Bertine (27) een jaar in Afrika: eerst in Kenia, daarna in Congo. Ze werkt als psycholoog in een verslavingskliniek en op een school. “Ik ontdekte in dat jaar dat veel Afrikaanse jongens anders in het leven staan”, vertelt Bertine. “Als ik vertelde over mijn studie of werk, vroegen ze niet vaak door. Ik val niet op Afrikaanse jongens, dacht ik. Maar toen ik eenmaal terugkwam in Nederland, merkte ik ook dat veel Nederlandse jongens zich niet konden inleven in wat ik had meegemaakt in Afrika. Toen dacht ik: het maakt eigenlijk niet uit.”

Als Bertine weer in Nederland woont, gaat haar Congolese vertaler trouwen. Ze wordt gevraagd als bruidsmeisje en reist voor de bruiloft weer naar Congo. “Als bruidsmeisje word je gekoppeld aan een jongen. Ik werd gekoppeld aan Joshua – de neef van mijn vertaler – omdat hij goed Engels sprak. Je brengt de hele dag samen door, dus je praat veel. Ik was toen net begonnen met mijn PhD-onderzoek en werd geraakt door de vragen die hij stelde en hoe hij zijn mening gaf over wat ik aan het onderzoeken was in m’n werk. Zo begonnen we elkaar leuker te vinden. Ik vond hem er wel gelijk goed uitzien.”

‘We konden het geloof op een dieper niveau met elkaar delen’

“Joshua had vooroordelen over blanke meisjes – degenen die hij was tegengekomen kwamen óf de beest uithangen in Afrika, óf goed werk doen en voelden zich verheven boven de ‘arme Afrikaantjes’. Maar hij stond open om mijn ideeën te horen. Een aantal jaar daarvoor was hij christen geworden. Hij kende niet veel meiden met wie hij het geloof op een dieper niveau kon delen. Ook op dat gebied konden we elkaar vinden.” 

Na de bruiloft blijft Bertine nog twee weken in Congo en spreekt ze een paar keer af met Joshua. Eenmaal terug in Nederland blijft ze contact houden. “We bleven appen en daarna bellen – soms echt vier uur lang. Via de app vroeg hij of ik een relatie met hem wilde. Ik wilde er eerst voor bidden. Een paar maanden later ging ik naar vrienden in Kenia, Joshua kwam ook daarheen. Daarna gingen we een paar weken naar Oeganda, waar hij in die tijd woonde en studeerde. Het serieuze contact was voor hem teken genoeg dat ik een relatie wilde aangaan.”

Vier bruiloften

“Ik wilde mijn PhD afmaken in Nederland, dat duurde nog drie jaar. We waren de langeafstandsrelatie al snel zat, dus we zijn iets eerder getrouwd dan ik in m’n hoofd had. Na anderhalf jaar zijn we hier voor de wet getrouwd, zodat we een visum voor Joshua aan konden vragen.”

Een half jaar later trouwen Bertine en Joshua in Afrika. “Omdat Congo onveilig is en er in het gebied rondom Goma een ebola-uitbraak was, besloten we op de grens van Rwanda te trouwen – zo kon mijn familie ook aanwezig zijn. Het was een mengeling van Afrikaans en wat we zelf mooi vonden.”

‘Iedereen moest lachen: dat witte meisje snapt er niks van’

“Joshua’s familie organiseerde ook een receptiefeest in Congo. Toen ik aankwam, stonden er vijf bruidsmeisjes klaar. Ik kende hen niet en ze spraken geen Engels, maar ze liepen de hele avond achter me aan. Ook de aankleding waskitscherig met veel kleuren, nepbloemen en lichtjes. Maar het was heel leuk, iedereen was vrolijk. Opeens moestenwe kaarsen op de taart aansteken, met plastic lucifers. Ik heb vijf minuten zitten prutsen, iedereen moest lachen: dat witte meisje snapt er niks van. Er trad een populaire volkszanger op – hij schudde de hele tijd met zijn blote, dikke buik. Het was hilarisch. Een week later vierden we de bruiloft in Nederland. Daarna was ik wel even klaar met al die bruiloften...”

Cultuurverschillen

Vanwege Bertine’s PhD wonen ze nu in Nederland, in Amstelveen. “Joshua heeft het naar zijn zin hier. Vrij snel vond hij een baan, hij leert Nederlands en heeft laatst zijn theorie-examen gehaald. Hij kan het goed vinden met mijn vrienden en familie, en elke week doet hij Bijbelstudies met vluchtelingen in Amsterdam. Hij heeft niets te klagen, zegt hij zelf.”

In hun relatie ontdekken Bertine en Joshua waarin ze van elkaar verschillen. “In het begin vond ik het lastig dat hij dingen vergat en afspraken niet nakwam. Maar dat hoeft geen cultuurverschil te zijn, dat kan ook een man/vrouw- of karakterverschil zijn. Op zoveel dingen staan we op één lijn – sommige dingen waartegen mijn zus met haar man aanloopt, hebben wij dan weer nooit.”

Aan sommige dingen moeten ze als stel wennen. “In Congo hebben ouders op latere leeftijd nog steeds veel te zeggen over jou. Terwijl ik hier in Nederland de baas ben over mijn huis, mijn ouders bepalen niet wat ik moet koken bijvoorbeeld. En waar we in Nederland privédingen – zoals seksualiteit – vaak bespreken tussen man en vrouw, doe je dat in de Afrikaanse cultuur als vrouw juist met andere vrouwen. Voor Joshua voelt het soms oncomfortabel om daarover te praten, voor mij is dat minder zo. In zo’n geval hebben we het erover: wat hebben we als koppel nodig?”

'De normen en waarden die Jezus leerde, zijn toepasbaar in elke cultuur'

“We hebben een vast fundament: ons geloof en de Bijbel. De normen en waarden die Jezus leerde, zijn toepasbaar in elke cultuur. Als je dat als bron hebt, dan zijn de verschillen meer iets waarvan je kunt leren. In die zin zijn we allebeivrij open in hoe we dingen beredeneren. Het gaat mij niet om Joshua uit Congo, maar om Joshua zoals hij is. Voor hem is dat hetzelfde.”

Van elkaar leren

“In Nederland zeggen we dingen vaak niet, omdat we bang zijn mensen voor het hoofd te stoten. Dat heeft hij helemaal niet zo: als hij een belangrijke boodschap heeft, wil hij die delen. Die openheid en vrijmoedigheid waardeer ik in hem – al weet ik niet of ik dat over durf te nemen.

Joshua leert in Nederland structuur, hij is geen planner. Hij kan bijvoorbeeld gerust twee uur in de keuken staan en doet alles op z'n gemakje, terwijl ik alles zo snel mogelijk wil doen. Hij kookt vaak, wel in een hele andere stijl met veel olie, tomaten en ui. Nederlands eten vindt hij ook lekker hoor, AVG vindt hij prima. Hij wil alleen geen twee keer per dag brood eten – dat is een tussendoortje voor hem. Een van de eerste keren dat Joshua bij mijn ouders was, aten we op zondagmiddag soep met stokbrood, en ’s ochtends en ’s avonds ook brood. Joshua vond dat hij de hele dag niet had gegeten.”

‘Joshua verwacht niet dat ik dingen doe als een Afrikaanse vrouw’

“Als Joshua iets niet volgens de sociale regels doet, wordt er gezegd: ‘hij is buitenlands’. Mensen verwachten dat je op een bepaalde manier reageert, omdat je anders bent. Als ik Congolees was geweest, had mijn schoonmoeder meer van me verwacht als ik bij hen ben – dat ik het huishouden zou doen, bijvoorbeeld. Ook heb ik geen verstand van het koken daar, dus dat pakt zij op. In Nederland zijn er weer dingen waar zij zich geen raad mee weet, zo had ze nog nooit een vaatwasser gezien. Joshua verwacht van mij niet dat ik dingen doe als een Afrikaanse vrouw. Hij laat mij vrij, en ik hem ook.”

Terug naar Afrika

“We hebben het verlangen om over een paar jaar terug te gaan naar Oeganda of Congo. Joshua wil zich inzetten op het gebied van theologie en apologetiek in Congo, omdat daar weinig Bijbelkennis is – mensen gaan vooral naar de kerk omdat ze verwachten dat je dan rijk wordt. Ook ik hoop daar meer te kunnen betekenen, omdat daar meer behoefte is aan goede psychische zorg. Voor mij is Oeganda makkelijker, omdat ze er goed Engels spreken, maar Joshua heeft hart voor zijn eigen land. Congo is prachtig, maar ook onveilig. In het oosten, waar Joshua vandaan komt, zijn veel rebellengroepen actief. Na 20:00 uur alleen over straat zit er daar niet in. Nu kan ik overal op m’nfietsje heen, die vrijheid ga ik wel missen. 

Ik denk dat als ik eenmaal daar woon, ik meer cultuurverschillen merk. Gelukkig heeft Joshua veel vrienden met wie ik goed kan opschieten, die vrij zijn van impliciete verwachtingen. Het is belangrijk dat mensen je accepteren zoals je bent.”

Tekst: Eline Visscher

Lees ook: 'Elvira: "Ik ben een vrouw tussen twee culturen"

--:--