Hoe ga je om met een hoogsensitief kind? HSP-coach Margreet Bronk deelt haar eigen verhaal
‘Mijn moeder hield me vaker thuis van school’
Na het succes van Eva’s online training ‘Hoogsensitief leven’, geeft expert Margreet Bronk nu ook een online training over hoogsensitiviteit bij kinderen. Maar hoe uitte de hoogsensitiviteit zich eigenlijk bij haarzelf als kind? En wat geeft ze nu haar hoogsensitieve dochters mee? “Mijn ouders zeiden nooit: ‘Stel je niet zo aan.’”
Waar houdt het heelal op? Hoe is de overgang als je sterft? En ben je dan wel echt dood? Zomaar een paar vragen die Margreet Bronk (36) als kind bezighielden voor het slapengaan. “Ik was een blij kind, maar wel met grote levensvragen”, glimlacht Margreet. “Sowieso had ik soms een wat andere kijk op het leven dan vriendjes en vriendinnetjes. Ik zei altijd: ‘Vakantie is het normale leven.’ School was voor mij iets dat tussendoor kwam – het hoorde erbij, maar dat was niet het gewone leven. Ik heb het altijd naar mijn zin gehad op school. Ik ben nooit gepest of buitengesloten. En toch was ik veel schoolziek. Ik voelde me vaak beroerd: misselijk, hoofdpijn, buikpijn, bijna griepachtig. Maar om een uur of vier, als de schooldag voorbij was, klaarde ik op en voelde ik me stukken beter. Heel ingewikkeld vond ik dat. Medisch ben ik binnenstebuiten gekeerd, maar er werd nooit wat gevonden.”
Wat is hoogsensitiviteit (HSP)?
Ongeveer 1 op de 5 mensen is HSP, mannen net zo vaak als vrouwen. HSP staat voor highly sensitive person, oftewel hoogsensitief persoon. Het verwijst naar een persoonlijkheidskenmerk waarbij iemand gevoeliger is voor bijvoorbeeld geluiden, geuren, sfeer of andere interne en externe prikkels. Mensen die HSP zijn, ervaren de wereld op een diepere en intensere manier. Andere veel voorkomende kenmerken zijn emotionele gevoeligheid, een diepgaande verwerking van informatie en inlevingsvermogen. Lees hier meer over de kenmerken van HSP.
Schoolziek
Nog altijd functioneert Margreet het beste in de vakanties: dan heeft ze vrijheid en kan ze haar dagen flexibel invullen. Maar nu kan ze die behoefte aan autonomie en de diepe levensvragen uit haar kindertijd plaatsen: op haar twintigste ontdekte Margreet dat ze hoogsensitief is. Ook begrijpt ze daardoor nu beter waarom school zo intensief was. “De geluiden, de geuren, de sfeer in de klas, de verhalen: een hoogsensitief kind krijgt veel mee uit de omgeving”, legt Margreet uit. “Dat moet je allemaal in korte tijd verwerken. En ondertussen moet je ook gewoon doorwerken. Als ik een kind in mijn groepje had dat het thuis niet zo leuk had, voelde ik dat. Maar ik had niet eens door dat ik door de non-verbale communicatie de emoties van dat kindje overnam, laat staan dat ik het kon verwoorden. Dat vond ik als kind intens, en daar werd ik letterlijk ziek van. Nog steeds is dat mijn grootste valkuil op het gebied van hoogsensitiviteit. Mijn hoofd kan het allemaal prima op orde hebben en gelukkig zijn. Toch kan mijn lijf op een gegeven moment zeggen: nu is het klaar.”
Nieuw: online training ‘Het hoogsensitieve kind’
In deze unieke online training, samengesteld door Margreet Bronk, ontdek je alles over de invloed van hoogsensitiviteit op jouw (klein)kind en wat dit voor jullie beiden betekent. Bestel hem nu!
‘Jij voelt dit, dus dat mag er zijn’
“Ondanks dat mijn ouders nog nooit van hoogsensitiviteit gehoord hadden, hebben ze gedaan wat ze konden – en daar ben ik ze nog steeds dankbaar voor”, vertelt Margreet. “Ik huilde sneller dan een gemiddeld kind, maar ze zeiden nooit: ‘Stel je niet zo aan.’ Ook hield mijn moeder me vaker thuis van school. Dat zie ik echt als een deel van de oplossing, want ik kwam qua onderwijs prima mee en ook sociaal leed ik er niet onder. Ik had genoeg vriendinnetjes. Dat ik mocht huilen en thuis mocht blijven, betekende voor mij vooral erkenning: oké, jij voelt dit, dus dat mag er zijn. Ook al is het niet altijd waar wat je voelt, hè? Maar het mocht er wel gewoon zijn.”
Achteraf gezien had Margreet wel meer behoefte gehad aan praten. “Al die lichamelijke onderzoeken waren eigenlijk niet zo nodig. De simpele vraag ‘joh, hoe voel jij je nu en wat wil jij eigenlijk?’ had me meer geholpen. Ik was weleens jaloers op kinderen die naar een kindercoach gingen. Ik kon niet benoemen waarom ik jaloers was. O, die mogen gewoon práten, dacht ik alleen. Nu weet ik dat het me had geholpen om bijvoorbeeld die grote levensvragen te ventileren. Die heb ik nooit hardop gesteld.”
Hoogsensitiviteit is maar één deel van het kind
Inmiddels heeft Margreet twee dochters van 7 en 9 jaar. Ziet ze de hoogsensitiviteit ook bij haar kinderen terug? Ze knikt: “Toch uit het zich verschillend – totaal verschillend. Bij een van mijn dochters herken ik zo veel van mezelf, dat ik al snel na de geboorte dacht: jij bent een mini-me. Daar heb ik verder niet de term hoogsensitiviteit opgeplakt. Maar als ik erop terugkijk, zie ik wel van jongs af aan signalen. Bij mijn andere dochter werd het me pas veel later duidelijk. Dat heeft er ook voor gezorgd dat ik steeds minder durf te zeggen wat wel en niet bij hoogsensitiviteit hoort. Het is belangrijk te onthouden dat hoogsensitiviteit maar één deel is van het kind. Voor hoogsensitieve mensen is alles iets intenser – de mooie dingen én de minder mooie dingen. Maar daarnaast hebben ze ook een heleboel andere eigenschappen. Waar mijn ene dochter graag van zich afpraat, heeft mijn andere dochter meer behoefte aan een knuffel.”
(tekst gaat verder onder de foto)
‘Ik leef het voor’
Sinds de geboorte van haar dochters is Margreet des te gemotiveerder om goed te leren omgaan met haar eigen hoogsensitiviteit. “Als ik goed in mijn vel zit en begrijp wat ik nodig heb, leef ik dat voor aan mijn kinderen”, legt ze uit. “Voor hen ben je het centrum van hun wereld. Ze kijken naar wat je doet, in plaats van wat je zegt. Dat geldt voor alle kinderen, en voor hoogsensitieve kinderen nog meer, want die prikken overal doorheen. Alles wat je niet zegt, maar wat wel in de lucht hangt, voelen zij ook. Ik geloof dat ik door God ben geschapen, dus ik zie het sowieso als een verantwoordelijkheid om goed voor mezelf te zorgen. Maar in deze fase vormen mijn kinderen 90 procent van mijn motivatie om te zorgen dat ik mentaal en fysiek gezond ben. Ik kan mijn kinderen naar een kindercoach sturen, ik kan hen therapieën laten volgen… Ik zeg niet dat het verkeerd is, maar wat ikzelf doe is echt het allerbelangrijkste.”
Alles wat je niet zegt, maar wat wel in de lucht hangt, voelen ze ook
Constructief streng
“De focus ligt dus meer op mezelf dan op mijn kinderen”, vervolgt Margreet. Hoe dat er in de praktijk uitziet? Door constructief streng te zijn voor mezelf. Veel mensen – en in het bijzonder hoogsensitieve vrouwen – zijn destructief streng voor zichzelf. Ze voelen zich onzeker, halen zichzelf naar beneden en oordelen over zichzelf. Dat is een vorm van streng zijn waarmee je alleen maar in een neerwaartse spiraal terechtkomt en het steeds minder goed met je gaat. Ik probeer mezelf op een constructieve manier een schop onder mijn kont te geven: gezond eten, bewegen, op tijd opstaan, op tijd naar bed gaan, werken aan je mentale weerbaarheid. Een voorbeeldje? Als wij hier kleine kindjes hebben rondlopen, doen mijn kinderen net zoals ik tegen die kleintjes doe. Mijn dochters kopiëren me gewoon. Ook mijn ‘lelijke’ kanten nemen ze over. Dan denk ik: o ja, daar ligt nog werk voor me.”
Welke vruchten pluk je van je hoogsensitiviteit als het gaat om het moederschap?
“Dit vind ik altijd een lastige vraag. Ik spreek niet zo graag over hoogsensitiviteit als een of andere bijzondere gave. Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap, en we gaan een karaktereigenschap als enthousiasme ook niet verheerlijken. Er zitten gewoon leuke en minder leuke kanten aan. Een van die mooie kanten is dat ik mijn kinderen sterk aanvoel. Maar ik heb ook hoogsensitieve kinderen. Als je niet een hoogsensitieve ouder bent en je geen hoogsensitieve kinderen hebt, is die behoefte meestal minder sterk.
Natuurlijk mag ik mijn hoogsensitiviteit op een gezonde manier inzetten. Misschien nog wel meer voor andere kinderen, als hier bijvoorbeeld vriendjes en vriendinnetjes komen logeren. Dan kan ik goed aanvoelen of ze het spannend vinden en daarop inspelen. Tegelijkertijd is goed kunnen aanvoelen ook de grootste valkuil. Want soms zijn er kinderen of mensen die je daardoor helemaal leegzuigen.”
Mijn kinderen zijn de sjaak als ik niet lekker in mijn vel zit
Wat is voor jou de grootste uitdaging in het opvoeden?
“De neiging om mijn eigen behoeftes op mijn kinderen te projecteren. Dan denk ik dat zij hetzelfde nodig hebben als ik. De vijf liefdestalen zijn daarom een fijn hulpmiddel voor me: mijn ene kind ontvangt liefde als ik tijd en aandacht geef, terwijl mijn andere dochter zich geliefd voelt door aanraking. Als ik tegen haar ga praten als ze bijvoorbeeld boos of bang is, zijn dat alleen maar nóg meer prikkels. Tegen haar hoef ik alleen maar te zeggen: ‘Kom maar bij me. Ik hou je even vast, wil je dat?’ Nu ik dat weet, kan ik beter op ze afstemmen en hun emotionele tankje vullen.
Een andere valkuil is dat zij de sjaak zijn als ik niet lekker in mijn vel zit. Dan denk ik later: huh? Maar ik ben helemaal niet boos op hen. Er is iets anders wat me niet lekker zit. Dat bespreek ik dan ook met ze: ‘Dat ik boos werd hierover is nog steeds terecht, want je deed iets dat niet oké is. Maar de manier waarop ik dat deed, ging te ver.’ Dat ik niet lekker in mijn vel zat, is nooit een goed excuus om kwaad te worden. Maar dan weten ze wel waar het vandaan kwam.”
Ze is een onwijs diepe nadenker én staat heel blij in het leven
Wat communiceer je over hun hoogsensitiviteit naar leerkrachten op school of bij de zwemles? Benoem je dan aandachtspunten?
“Dat doe ik bewust niet: ze hebben dat niet nodig. Ik geef mijn kinderen liever het vertrouwen dat ze het kunnen. Soms maken we wel andere keuzes. Zo begonnen we pas met zwemles toen de kinderen zelf aangaven dat ze op zwemles wilden. Allebei waren ze bijna 6 jaar toen ze er zelf mee kwamen. En toen gingen ze ook als een speer. Ze waren net zo snel klaar als kinderen die één of twee jaar eerder waren begonnen.
Daarnaast heb ik een van de twee kinderen wat vaker thuisgehouden van school, zoals mijn moeder vroeger ook bij mij deed. Vanuit school werkten ze altijd mee, het was nooit een issue. Nu is het steeds minder nodig.”
Heb je ook nieuwe inzichten opgedaan over hoogsensitiviteit door je kinderen?
“Er wordt vaak gezegd dat hoogsensitieve kinderen veel problemen hebben. Maar het gaat goed met mijn kinderen – ze zitten lekker in hun vel en zijn gelukkig. Eén van de meiden is een onwijs diepe nadenker én ze staat heel blij in het leven. Al dat nadenken en die diepe emoties hoeven dus helemaal niet samen te gaan met die zwaarte die veel mensen met hoogsensitiviteit associëren. Dat was voor mijzelf ook een ontdekking: met veel gedachten en emoties kun je toch heel lichtvoetig door het leven gaan.”
Om ouders (grootouders en leerkrachten) te helpen in de omgang met hoogsensitieve kinderen, hebben wij in samenwerking met Margreet de training Het hoogsensitieve kind ontwikkeld. Ontdek hier meer over deze training.
Tekst: Arianne Ramaker
Beeld: Lonneke Heijmans