Lazarus staat op | Over de feiten in deze tijden

Over feiten in deze tijden – PopUpGedachte Donderdag 10 september 2020

Het is bijna niet te bevatten. Net nadat ik gisteren mijn ochtendoverweging had opgenomen en afgesloten, las ik de berichten over kamp Moria. Compleet afgebrand, gewonden, doden. 13000 mensen die de hele nacht in touw waren geweest om zichzelf en hun geliefden in veiligheid te brengen of te beschermen, paniek, rook, vuur, stress, met mannen, vrouwen, grote en kleine kinderen die soms hun laatste beetje bezittingen in rook zien opgaan. Bulderende vlammen, bulderende politiek, roepende lotgenoten, schreeuwende dorpelingen. Een vriend van mij, Matthias voor de Poorte, was op z’n scooter gesprongen, daar op het eiland, toen hij het hoorde. Die hield er na vijf minuten mee op. Toen ging hij lopen. Hij schrijft: “Ik besloot verder te lopen: ik moest en zou er zijn. Ik wist niet wàt ik kon doen, maar ter plekke zijn was mijn eerste noodzaak.

Het aanzicht was onwerkelijk en ongelooflijk. Ik heb zo veel weg moeten slikken. Vanaf een afstand kwamen oranje gloed en dikke zwarte wolken al op me af. Ter plekke stond letterlijk alles in de fik: het main camp, de olijfboomgaarden er omheen, de secties waar we met Changing Stories altijd decors maakten, de medische klinieken, de safe zone waar we pas nog dat dikke feest gaven voor al die kinderen, de food lines en al die duizenden isoboxes en tentjes. De straat vol met mensen, rennende mensen met tassen, dekens en dat wat ze grijpen konden. En een om zich heen grijpende vuurzee, flink aangewakkerd door de sterkste wind die ik hier ooit voelde.

Ik voelde me verloren, zo tussen 13000 duizend vluchtende mensen. Ik begon maar gewoon mensen aan te spreken. Een hand op de schouder: 'Hé, ben je oké? Heb je iets nodig? Mis je iets of iemand? Zijn jullie veilig? Kan ik iets voor je doen?' Ik kon niets wezenlijks doen, dus bleef ik dit doen tot vijf uur vanmorgen. Mensen vonden het fijn: iemand die je even ziet, in deze hel. Dat je even geen nummer meer, maar een mens bent. Aandacht op jou en iemand die iets voor jou wil doen. Ik merkte dat het rust gaf.

Ik liep weer terug, kwam om half 8 thuis en toen belde de NOS. Daar vertelde ik ook iets. Het is hel hier, echt. Een vlammenzee en dertienduizend verloren mensen. Please Europe act!!”

De rest van de dag komt er meer nieuws naar buiten. En dan ontstaat de discussie. Wie heeft het aangestoken, hoe is het ontstaan, zijn die mensen nou vluchtelingen of niet. Moet Nederland ze nou toelaten. Waar zijn de mensenrechten. Het is een in- en inverdrietig circus. Woede, frustratie, verdriet, angst, hoop strijden om voorrang.

Social media blijft nog meer kennis geven. Meer meningen, meer verhalen, meer visies, meer achtergronden en Europeanen reageren: de één zegt dat het Europese schuld en Europese verantwoordelijkheid is. De ander dat we geen brandstichter moeten willen, ze hebben het vast zelf gedaan. De bijdrages van de Griekse overheid zijn deprimerend. Ook zij meent stevige taal te moeten uiten zonder oorzaak vast te kunnen stellen – ze gaat ervan uit dat het zelf aangestoken is en zullen dit, zo zeggen ze, niet accepteren. Dreigende taal, terwijl de vlammen vannacht weer oplaaiden, mensen nergens heen kunnen.

Dit tekstje raakt me vanochtend als ik de Bijbelteksten van de dag erbij pak: “Broeders en zusters, kennis alleen leidt tot eigen­waan, het is de liefde die opbouwt. Als iemand kennis meent te bezitten, kent hij nog niet op de juiste wijze. Maar wie liefheeft, die is gekend.”

Moge zij gekend zijn, zich gekend weten door mannen als vriend Matthias die hun scooter parkeren en domweg gaan lopen omdat ze weten dat ze er moeten zijn. Laat er een plek zijn voor discussies over beleid, verantwoordelijkheid, feiten. Maar laten we in godsnaam ook liefhebben. Elkaar, hen, onszelf, de helpers, zij die hoop hebben. Want kennis zonder liefde is niets. Niet in dit geval, in andere gevallen waarschijnlijk ook niet.

Een hele goede donderdag gewenst. En vrede temidden van alles, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.