De invloed van familie op je liefdesrelatie (en hoe je daarmee omgaat)

Je bent misschien ergens anders opgegroeid dan je partner. Jullie hebben een verschillende kerkelijke achtergrond. De een komt uit een gebroken gezin, de ander niet. Of jij bent de jongste van een lange rij kinderen, terwijl je partner enig kind is. Jouw ‘gezin van herkomst’ kan op allerlei manieren flink verschillen van dat van je partner. Ook in hoe je bijvoorbeeld hebt leren praten, ruziemaken en rouwen. Contextueel therapeuten Anneke van der Veen en Cora Verburg merken in hun praktijk dat dit soms een cultuurshock kan opleveren. Het gaat echt mis als je andere verwachtingen hebt, en daar vervolgens niet over praat.

Ondersteboven magazine over liefde en relaties

Bestel nu de relatiespecial 'Ondersteboven', inclusief online training!

Ondersteboven magazine over liefde en relaties

Lees meer over liefde & relaties in 'Ondersteboven' - mét bijbehorende videotraining door relatietherapeute Julie Sharon - en ontdek allerlei artikelen en oefeningen waarmee je je liefdesrelatie bruisend en vitaal houdt.

Verschillende verwachtingen dan je partner

“Ieder mens neemt een soort ‘opdracht’ mee van waar hij of zij is opgegroeid”, vertelt Anneke. “Bijvoorbeeld: ‘Ik moet zorgen dat het altijd goed gaat.’ Vervolgens start je een eigen gezin, en krijg je misschien een kind met een beperking. Een ander kind heeft extra zorg nodig bij lezen en schrijven. Er komt niets terecht van je ‘opdracht’, want niet alles gaat goed – en daar loop je heel erg in vast. Als je dan als partners niet kunt praten met elkaar, raak je elkaar kwijt. Daar is vaak hulp bij nodig. We zien vaak dat een van de twee wil praten en zijn of haar emoties uit, terwijl de ander zich afsluit.”

Ieder mens neemt een ‘opdracht’ mee van waar hij is opgegroeid

Zo’n verschil in verwachtingen kan ook in kleine dingen zitten. Anneke geeft een voorbeeld: “Een vrouw vindt het korstje van het brood heel lekker, maar geeft die altijd aan haar man omdat ze denkt dat hij daarvan houdt. Terwijl die man op een gegeven moment zegt: ‘Ik ben daar zo klaar mee, ik wil ook weleens een normale boterham.’ Dan denken ze ineens: ‘Hè?!’ Verwachtingen zijn dan niet uitgesproken, en kunnen een heel leven meegaan.”

(Te veel) gehecht aan je ouders

In de Bijbel staat de tekst: ‘Zo komt het dat een man zich losmaakt van zijn vader en moeder en zich hecht aan zijn vrouw, met wie hij één van lichaam wordt.’ Maar dit ‘losmaken van de ouders’ gebeurt niet altijd, ziet Cora. “Een vrouw wil bijvoorbeeld een nieuw bankstel, en belt haar moeder op om mee te gaan kijken – zonder haar partner erin mee te nemen. Het gaat erom wat daaronder ligt: ze is dan afhankelijk van de goedkeuring van haar ouders. Dat kan een enorme spanning geven in relaties.” Anneke: “Natuurlijk mag je dingen delen met je ouders. Maar ze iets vertellen is anders dan hun goedkeuring en bevestiging nodig hebben ‘anders ga ik deze keuze niet maken.’”

Als je je ouders niet loslaat, is de kans groot dat je zelf ook door hen niet losgelaten bent, volgens Anneke. “Als een moeder haar dochter van 26 gaat vertellen ‘Dit mag jij niet doen, ik ben verplicht jou te wijzen op iets wat niet kan’ – dan is dat gewoon niet waar. In de opvoeding geven ouders mee hoe ze ergens over denken. Op een gegeven moment is het kind volwassen, en moet ze zelf keuzes maken.”

Ga maar verdragen dat je je moeder teleurstelt

Cora: “Zeker op geloofsgebied voelen ouders zich vaak erg verantwoordelijk. Als hun kind naar een andere kerk gaat, of andere keuzes maakt, dan voelt het voor de ouders als falen. Of op het gebied van partnerkeuze: ‘Zo hebben we je niet opgevoed.’ Kinderen maken soms keuzes die hartstikke pijnlijk zijn voor ouders. Maar ga maar verdragen dat je je moeder, vader of ouders teleurstelt. Doe je dat niet, dan geeft dat spanning op je relatie en stel je sowieso jezelf teleur.”

Alweer met de hele familie naar de dierentuin…

Als kind en partner ben je loyaal naar zowel je familie als naar je partner. Dat kan soms botsen. Cora: “Stel, je familie gaat een paar keer per jaar met z’n allen naar de dierentuin, maar je partner zegt: ‘Moeten we nou alwéér naar de dierentuin? Ik wil liever met het gezin gaan. Maar jíj moet het zeggen.’ Dat kan zwaar drukken – bij familieaangelegenheden zie je vaak dat iedereen zich maar moet voegen.”

Anneke: “En dan komt het erop aan: kun je als partners daarover in gesprek? Kun je vrij van verwachting en eisen – van welk gezin van herkomst dan ook ­– een keuze maken die passend is voor jullie?” Cora: “Een jonger stel kwam er een keer niet uit met familiebezoek tijdens de feestdagen. Er zat best wat spanning op hun relatie. Ik heb hen geadviseerd om er lekker samen op uit te gaan. Dat mág. Je zult dan mensen moeten teleurstellen, maar teleurstelling hoort bij het leven.”

‘Nee’ is geen afwijzing

Mensen teleurstellen is nooit leuk, maar Anneke en Cora benadrukken dat ‘nee’ zeggen geen afwijzing is. Anneke: “Je zegt nee tegen een verzoek, tegen een verlangen van anderen. Maar dat doe je, omdat het – zoals bij dat jonge stel – heel belangrijk is om even goed voor jullie samen te gaan zorgen. Je hoeft een nee niet uit te leggen, en het is geen afwijzing. De ‘nee’ gaat over jouw grens. Je voelt dat iets niet gaat lukken – en zegt nee tegen iets anders wat misschien heel leuk is. Je houdt nog steeds evenveel van je familie. Voelen dat je je grenzen kan aangeven, kan veel vrijheid geven. Inderdaad, je stelt teleur. Maar als iemand geestelijk volwassen is, kan die dat dragen, en verdragen. Dat is natuurlijk precies waar het vaak misgaat.”

Tips

Ten slotte nog een paar concrete tips om de invloed van je familie op je relatie gezond te houden.

1. Praat

“Word je bewust van je ‘opdracht’ vanuit je gezin van herkomst. Wij pleiten altijd voor een soort APK voor je huwelijk, het liefst vooraf, maar ook tijdens je huwelijk. Bijvoorbeeld een marriage course. Dat je weet hoe het zit bij de ander. Heel vaak stappen mensen de boot in, en gaandeweg komen ze erachter dat het een beetje scheef gaat. Wat vind je bijvoorbeeld belangrijk om mee te geven aan je kinderen? Als die bewustwording er is, dan worden keuzes anders.”

Word je bewust van je ‘opdracht’ vanuit je gezin van herkomst

2. Neem de verantwoordelijkheid naar je eigen familie

“Als kind moet je je verantwoordelijkheid nemen naar je eigen gezin van herkomst. Als het over het gezin gaat van de vrouw, dan moet de vrouw het gesprek aangaan.”

3. Schrijf eventueel een brief

“Als praten niet de oplossing is bij een conflict, kun je een brief schrijven. Wij bieden vaak wel aan dat we graag even meelezen – dat het geen brief is met een wijzend vingertje ‘wij nooit, jullie altijd’. Maar je mag je eigen gevoel uiten.”

4. Baken af

“Soms kunnen ouders het echt niet geven dat ze het los kunnen laten. Dan moet je toch afstand gaan nemen. Niet verbreken, maar wel afbakenen. Als er van je gevraagd wordt dat je niet passend moet blijven geven, dan is afstand een middel om het voor jezelf behapbaar te houden. Anders ga je toch continu over die eigen grens heen.”

5. Praat niet lelijk over je schoonfamilie.

“Praat niet lelijk over de ouders, het gezin van de ander. Dan zit je onmiddellijk in een loyaliteitsconflict.”

6. Laat (klein)kinderen erbuiten.

“Kleinkinderen inzetten in een loyaliteitsstrijd is een no go. Bijvoorbeeld als opa en oma tegen een kleinkind zeggen: ‘Jullie gaan weer naar papa’s familie hè? Oma vindt het zo erg dat ze jullie niet ziet.’ Dat kan echt niet.”

Anneke van der Veen en Cora Verburg hebben een praktijk voor contextuele therapie in Goes: Gratia Veritas.

Leer van relatietherapeuten, test je kennis over jouw partner en ontdek hoe jouw relatie staat als een huis. Bestel de relatiespecial 'Ondersteboven' en maak t/m 20 februari kans op één van de 3 dinerbonnen t.w.v. 100,-!

Tekst: Eline van Lindenberg