Ongewenst kinderloos: Hoe ga je verder als je grootste wens niet vervuld wordt?
“Ik ben een onzichtbare moeder”
Bertine Bijl – van Dalen (39) uit Zuilichem werkte jarenlang vol plezier als verloskundige. Ze hielp honderden vrouwen een baby op de wereld te zetten. Maar het prille babygeluk ging haarzelf voorbij. Eén vraag houdt haar regelmatig bezig. “Wie ben ik zonder kinderen?”
De hevigheid van het verdriet rond kinderloosheid is niet anders dan het verdriet bij het verlies van een dierbare volgens Freya, de vereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen. Het verlies is alleen minder zichtbaar voor anderen. Veel mensen die geconfronteerd worden met ongewenste kinderloosheid, gaan door de verschillende fases van rouw.
Dat herkent Bertine ook; het grootste gedeelte van haar leven was ze verloskundige totdat dit niet langer ging. “Ik moet van veel dingen afscheid nemen. Niet alleen van mijn kinderwens, maar ook van het beroep als verloskundige en van onze vier prille kindjes. Ik vraag mij af wie ik ben zonder kinderen.”
Kinderwens
“Voordat ik ging trouwen in 2010 wist ik al dat ik graag moeder wilde worden, maar dat ging niet vanzelf. Na een lange tijd proberen zijn mijn man David en ik in het ziekenhuis begonnen met vruchtbaarheidsbehandelingen. Ook hebben we twee keer een IVF-poging gedaan. We hebben heel vaak tussen hoop en vrees geleefd. Zolang we bezig waren, was er nog hoop. Een vriendin zei eens tegen mij: ‘Houd er rekening mee dat er een optie is dat je nooit zwanger wordt’. Maar daar was ik toen erg boos over. Ik wilde dat niet horen, je stopt die gevoelens weg.”
Zolang we bezig waren, was er nog hoop
“Op het moment dat je in het ziekenhuis belandt, ga je de medische molen in. Na twee keer een IVF-poging haalden ze de stekker eruit. Mijn lichaam reageerde er niet op. Ik zou nog een IVF-poging mogen hebben, maar er werd voor ons beslist. Het voelde zó onterecht. Waarom ben ik dan zo vaak zwanger geweest als ze zeggen dat mijn lichaam niet reageert?” Over de oorzaak van de onvruchtbaarheid wil ze niet veel kwijt.
Vier keer zwanger
“Mijn werk als verloskundige kon ik vol houden door het geluk van anderen te zien en door hoop te houden. Tijdens de vruchtbaarheidsbehandelingen gaven mijn collega’s alle ruimte als ik naar het ziekenhuis moest.” Bertine is in totaal vier keer zwanger. “Ik heb drie keer een miskraam en één keer een buitenbaarmoederlijke zwangerschap gehad. Ik voel mij een onzichtbare moeder; ik heb mijn ongeboren kindjes onder mijn hart gedragen. Dat is heel speciaal. Door mijn geloof in God gaf het mij ook rust dat ik ze terug mocht geven aan God, ondanks het verdriet van ons verlies.”
Ik ben een onzichtbare moeder
In 2014, na haar derde miskraam, begint Bertine steeds meer persoonlijke details van haar leven met anderen te delen. “Ik sprak erover met familie en vrienden en ik plaatste regelmatig wat op sociale media. Het was een fijn gevoel dat ik geen verstoppertje meer hoefde te spelen. Niet steeds met een vrolijk gezicht rondlopen terwijl je je zo niet voelt. Het geeft mij meer rust, ik kan zijn wie ik ben.”
Pijnlijke momenten
Drie jaar geleden krijgen Bertine en haar man David te horen dat hun kinderwens onvervuld zou blijven; het IVF-traject werd stopgezet. In de periode daarna stort Bertine helemaal in en is niet meer in staat haar werk op te pakken.
Lees ook
Gynaecoloog Suus onderging zelf vruchtbaarheidsbehandelingen
Met ingehouden tranen vertelt ze over de moeilijke momenten. “Ik voel mij vaak alleen. Het is alsof je er niet bij hoort wanneer je geen kinderen hebt. De pijn zit verweven in je leven, op onverwachte momenten komt het steeds terug. Laatst hoorde ik in een winkel een baby huilen. De baby was van de vrouw achter de toonbank, het was haar kleinkind. Het voelde zo schrijnend. Het snijdt in je ziel. Baby’s vind ik het lastigste om mee om te gaan.”
“Maar ook met grotere kinderen zijn er van die momenten. Toen ik een keer een elastiekje uit het haar van mijn nichtje trok en zo door haar haar kon woelen. Die momenten zijn zo kostbaar, dat ga je zelf nooit meemaken met eigen kinderen.”
Confronterende situaties
“We proberen bepaalde situaties soms ook uit de weg te gaan. Meestal slaan we de doopdiensten in de kerk over, dat is te pijnlijk. En bij verjaardagen ga ik soms bewust ’s avonds, zodat er minder kinderen zijn. Maar toch kun je je er nooit helemaal op voorbereiden. Het ene moment reageer je heel emotioneel, terwijl het op een ander moment beter gaat.”
“Toen mijn broer een kleine kreeg, had ik verwacht dat ik die confrontatie zo lang mogelijk zou uitstellen. Maar toch kon ik het niet laten; ik ben al snel gaan kijken. Bij binnenkomst kwamen de tranen, maar ook een knuffel van mijn broer en schoonzus.”
Het is confronterend om te zien dat je ook op latere leeftijd alleen over blijft
Op dit moment werkt Bertine onder andere als vrijwilliger in een bejaardentehuis, en sprak daar met drie dames die ook een onvervulde kinderwens hebben. “Het is confronterend om te zien dat je ook op latere leeftijd alleen over blijft. Wat als je man overlijdt, wie bel je dan? Het gemis komt in verschillende fases van je leven terug, het bepaalt je leven. Maar wat ik het moeilijkste vind is wanneer ik onverwachts met een zwangerschap word geconfronteerd. Ik waardeer het enorm wanneer mensen dit vooraf met ons delen.”
Lichtpuntjes
“In het begin zat ik diep in de put, ik worstelde met het doel van het leven. Maar nu zie ik het als doel, dat we als man en vrouw nog dichter naar elkaar toe groeien. David deelt ook meer met mij dan eerst en ik krijg veel steun van hem; dat is mooi om te ervaren. We hebben thuis drie katten rondlopen, dat brengt ook wat leven in huis. Ook mijn vrijwilligerswerk en werkdagen bij een paardenstal zorgen voor lichtpuntjes in mijn leven.”
Vrijwilligerswerk zorgen voor lichtpuntjes in mijn leven
“Ik heb de afgelopen jaren veel therapie gehad en sport twee keer per week in de sportschool. Ik heb veel onrust in mijn lijf en dat uit zich ook in trillen en schokken van mijn lichaam. Vorig jaar in februari had ik weer een terugval, ik kreeg angst- en paniekaanvallen. Toen heeft de huisarts mij antidepressiva voorgeschreven. Dat maakt mij rustiger, en zonder therapie zou ik het ook niet kunnen.”
Rust in het leven
David en Bertine proberen door te gaan met hun leven al is het verdriet vanwege hun onvervulde kinderwens nog op de achtergrond aanwezig. Bertine: “Ik hoop dat ik er ooit mee om kan gaan zonder dat de pijn overheerst. Ik heb geen spijt gehad van de door ons gemaakte keuzes. We hebben alle mogelijkheden onderzocht om onze kinderwens te verwezenlijken. Het was een intense periode, maar nu is het tijd om rust in ons leven te brengen.”
Lees in de allernieuwste Eva nog meer over 'Levend verlies'. Word abonnee of bestel een los nummer!
Tekst: Elly van Kuilenburg