Column Jan Willem | ‘De ziel van Armenië leeft voort in de ogen van een 2-jarig meisje’

18 maart 2024 | Leestijd 3 min

· ·

Vier jaar geleden zag ik ze wegrijden, de gezinnen van de Armeense zussen Lira en Mira die ik gedurende de oorlog van 2020 had gefilmd. Over een nauwe, door de Russen beveiligde bergweg reden ze met hun mannen en kinderen een onzekere toekomst tegemoet; terug naar hun huis in Stepenakert, de hoofdstad van de enclave Nagorno-Karabach die in de weken daarvoor volledig omsingeld was geraakt door het leger van aartsvijand Azerbeidzjan.

Poetin kwam tussenbeide en garandeerde bescherming en veiligheid. Dat de nieuwe grenzen zouden worden gerespecteerd, bleek een valse belofte. In de jaren daarna werd de enige toegangsweg naar de enclave geblokkeerd. Net als een eeuw eerder leden veel Armeniërs in Nagorno-Karabach honger. Hun strijd om ondanks alles te overleven, haalde het wereldnieuws niet. 

Armeniërs op de vlucht

In september 2023 viel de enclave definitief. Volgens de Armeniërs liet Poetin hen barsten in ruil voor een nieuwe gasleiding naar het zuidoosten. Binnen enkele dagen vluchtten duizenden Armeniërs voor hun leven, doodsbang voor wraakacties van het leger van Azerbeidzjan. 

Zoeken naar een speld in een hooiberg

Nu ontmoet ik deze vluchtelingen opnieuw, gestrand in het veilige moederland Armenië. Terwijl ik filmend verslag doe van de erbarmelijke omstandigheden waarin deze vluchtelingen nu verkeren, denk ik vaak aan Lira en Mira. Leven ze nog? Zo ja, hoe zal het met ze gaan? Tussen de duizenden vluchtelingen is het zoeken naar een speld in een hooiberg, weet ik. Maar God brengt ons bij elkaar. 

Mooi en verdrietig tegelijk

Tijdens een maaltijd herkent een vrouw het gezicht van Mira op één van de foto's van de filmopnames uit 2020. Een dag later zit haar telefoonnummer in mijn mailbox. Ik bel. Nu - drie jaar later - mag ik ze opnieuw in de armen sluiten. Iedereen leeft nog. Ik wist niet dat een weerzien zo mooi en verdrietig tegelijk kon zijn. Iedereen kent mij nog en ook ik herken iedereen. Behalve een meisje van twee jaar, dochter van Mira, geboren in de laatste jaren van de onafhankelijke republiek Nagorno-Karabach.

De ziel van Armenië leeft voort

Haar geboortegrond is nu achtergelaten, de botten van haar voorouders zijn meegenomen en herbegraven. In het islamitische Azerbeidzjan zwijgen de klokken van de eeuwenoude kloosters voorlopig of voorgoed. Maar in de donkere ogen van dit meisje zie ik dat de ziel van Armenië tegen alles in, Godzijdank of dankzij God, gespaard is gebleven.

Met jouw gift kan EO Metterdaad hulp bieden zoals onderdak, eten, kleding, dekens, passend werk en traumaverwerking.