‘Wie kent mij nog?’ toont rauwe realiteit van eenzaamheid

Donderdag 28 september 22.18 uur, NPO 2

20 september 2023 · Leestijd 5 min ·

Amsterdam, de warme voorzomer van 2023. De grootste stad van Nederland zindert. Jan (54), Ron (53) en Thea (71) zijn drie van de ruim 900.000 inwoners. Ze zijn eenzaam en alle drie op zoek naar dat ene contact, dat ene gebaar. Programmamaker Jos de Jager portretteerde dit drietal en maakte de eenzaamheid tastbaar in de indrukwekkende docu 'Wie kent mij nog?'

Jan en Ron wonen allebei in HVO Querido Amsterdam, een opvang voor mensen in een kwetsbare situatie. Wie dakloos zijn geraakt en kampen met psychische problemen of verslaafd zijn, kunnen daar terecht.

“Eenzaamheid ontstaat niet van de ene op de andere dag, maar sluipt er door verschillende omstandigheden en verkeerde keuzes meestal in”, vertelt Jos. “Jan, Ron en Thea hebben alle drie een heel bewogen leven achter de rug. Hun verhalen zijn best heftig. Ze zijn langzaam maar zeker vereenzaamd door verschillende verdrietige omstandigheden.”

Drugsgebruik

In de EO-documentaire stappen we het leven van Jan binnen. “Hij had een heftige jeugd. Zijn vader was pooier en zijn moeder stond achter de ramen. Jan kreeg regelmatig klappen van zijn vader. Geen veilige, stabiele basis voor een kind. Jan werd al jong semi-profvoetballer bij FC Haarlem. Het leek goed te gaan, maar hij kon de druk niet aan. Toen heeft hij een keer heroïne gebruikt en was verkocht. Door de drugs ging zijn voetbalcarrière naar de bliksem. Vanwege 25 jaar heroïnegebruik heeft Jan nu nog maar achttien procent longinhoud. Hij kan niet veel, zijn wereldje is enorm klein. Jan vult zijn dag met het kijken naar sport en spreekt eigenlijk niemand meer.”

Week tegen Eenzaamheid: 29 september tot 6 oktober 2023

Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. Bij eenzaamheid ervaren mensen het gemis van verbondenheid met anderen. In de Week tegen Eenzaamheid wordt er aandacht gevraagd voor dit probleem. Eenzaamheid aanpakken begint met het leggen van contact. Verbinding staat centraal. Iedereen kan deelnemen aan de Week tegen Eenzaamheid door het organiseren of bezoeken van een activiteit.

Contrast

Ook krijgen we een kijkje in Rons leven, in zijn eenvoudige kamer. Een bed, een kast, een tafel en een tv die onafgebroken aanstaat. Resten van een broodje ei. Wat plantjes in de vensterbank. Vanaf de zesde verdieping kijkt hij uit op de snelweg. Auto’s razen langs, maar Rons leven staat stil. Het contrast tussen het leven binnen en buiten de kamer is direct zicht- en voelbaar.

“Ron woont daar alleen”, legt Jos uit. “Ooit had hij nog een maatje in de flat, maar die is verhuisd. Dus nu heeft Ron helemaal geen sociale contacten meer. Iedere dag is hetzelfde, gevuld met repeterende, simpele activiteiten. Een beetje blowen, tv-kijken, de plantjes water geven en een broodje ei maken.”

Neerwaartse spiraal

“Ron vertelde me over zijn jeugd. Als jongetje van 5 speelde hij in zijn eentje op straat. Op een gegeven moment kwam zijn vader ineens naar buiten met een vuilniszak met wat kleding. Hij verdween en kwam nooit meer terug. Toen Ron 12 jaar was, kreeg zijn moeder longkanker en stierf kort daarna. Ook zijn broer overleed. Dat alles hakt er natuurlijk hard in; de stap naar verdovende middelen is dan een stuk kleiner. Door een opeenstapeling van gebeurtenissen gaat het mis en komen mensen als Ron in een neerwaartse spiraal terecht.”

Jos de Jager

Programmamaker Jos de Jager (1982) maakte eerder voor de EO onder andere de documentaires De nacht van ’53, Verward, de docu-series Jojanneke en de jeugdzorgtapes, Jojanneke uit de prostitutie, Typisch en presenteerde de serie De laatste downer.

‘Lees de daklozenkrant’

Ook de Amsterdamse Thea (71) is eenzaam. Al ruim 28 jaar lang verkoopt ze de daklozenkrant. Tot een paar jaar geleden deed ze dit samen met haar man, Floris. Toen hij overleed, had ze niemand meer. “Thea beschrijft het verlies van haar partner en maatje. Samen hadden ze het gezellig, ze begrepen elkaar. We zien haar emotie als ze vertelt van de pijn die nooit meer overgaat. Dat ze enorm eenzaam is.

Voor deze documentaire hebben we een Gopro-cameraatje op haar buik vastgemaakt terwijl ze op Amsterdam Centraal probeert de straatkrant te verkopen. Je ziet en hoort alles vanuit haar gezichtsveld. Voorovergebogen op haar rollator herhaalt Thea eindeloos dezelfde woorden: ‘Lees de daklozenkrant, de daklozenkrant’, terwijl 99 procent van de mensen langs haar heen loopt. Herkenbaar, denk ik: je hebt haast, loopt langs en in het beste geval duw je haar een vijfje in de hand. Er was die dag een jongen die tegen Thea zei: ‘Ik heb twee verschillende chocolarepen gekocht. U mag kiezen, welke smaak wilt u?’ Dat vind ik mooi. Dit zouden misschien meer mensen moeten doen. Een paar minuten van je tijd aan deze eenzame mensen geven. Want bijna niemand ziet ze.”