Erik Scherder in EO's Open Huis over wat je kunt doen tegen eenzaamheid

Gevolgen functioneren hersenen

Presentator Henk van Steeg en Erik Scherder bevinden zich tijdens de uitzending in het Herseninstituut in Amsterdam. Erik zelf kent geen eenzaamheid, maar ziet het wel bij mensen om hem heen. Hij vindt dan ook dat eenzaamheid heel serieus genomen moet worden. De hoogleraar legt uit dat je ook eenzaamheid kan ervaren als je in een groep bent. ‘’Eenzaamheid is niet hetzelfde als alleen zijn. Bij eenzaamheid merk je dat je geen social support hebt, geen steun. Dat je er helemaal alleen voor staat en niets kunt delen.’’ Zodra je je dat realiseert gebeurt er iets in de hersenen. ‘’Namelijk: er ontstaat chronische stress’’, beaamt de hoogleraar. En stress kan iets goeds zijn, maar in dit geval is dat het niet. ‘’Je voelt dat je alles in je eentje moet doen.’’ En dat heeft volgens Erik ook echt weer gevolgen voor het functioneren van de hersenen. De hoogleraar laat uitgebreid zien wat er op zo’n moment gebeurt in de bovenkamer met een stel modelhersenen.

Het initiatief even overnemen

‘’Als je door de chronische stress minder functioneert en je bent eenzaam, dan wordt het er niet makkelijker op om die eenzaamheid te doorbreken’’, laat Erik nog weten. ‘’Daar heb je namelijk initiatief voor nodig, de moed om plannen te maken en dat lukt niet. Je kan dus niet zomaar tegen iemand zeggen: ‘Ga eens wat doen’. Daar overvraag je iemand eigenlijk mee.’’ ‘’Maar wat kunnen we dan wel doen?’’, vraagt Henk zich af. ‘’Deze functionaliteiten tijdelijk van de ander overnemen door te zeggen: ‘kom op, we gaan iets ondernemen!’. Je neemt het initiatief eventjes over’’, legt Erik uit.

Een vraag als ‘Wat kan ik voor je doen?’, kan heel moeilijk zijn voor iemand die eenzaamheid ervaart. ‘’Je kan beter vragen: ‘Wil je iets voor mij doen? Wil je mij helpen? Het leuke daarvan is, is dat het heel belonend voor de ander voelt’’, vult de hoogleraar aan. Er zijn meerdere gedragsveranderingen nodig om eenzaamheid weg te nemen. Maar Scherder heeft wel een advies voor mensen die eenzaam zijn: ‘’Probeer morgen eropuit te gaan en hier ook jouw prioriteit van te maken.’’

Vervolgens gaat het duo over op muziek. Want NPO Radio 5 draait natuurlijk om de liefde hiervoor. ‘’Je kan zowel naar vrolijke muziek als emotionele muziek luisteren als je je eenzaam voelt’’, vertelt Erik. ‘’Maar het belangrijkste is: zet vooral muziek op waar je heel erg van houdt om een geluksmoment te ervaren.’’

Vervolgens laat Henk een nummer horen waar hij zelf heel blij van wordt. Ken jij dit liedje ook?