Sung werd vaak voor ‘spleetoog’ uitgescholden: ‘Ik wilde er niet uitzien zoals ik eruitzag’

Toen ze een paar maanden oud was, werd de in Zuid-Korea geboren Sung Ritzema (38) geadopteerd door haar Nederlandse ouders. Ze groeide op in Breda, waar ze naar een ‘witte’ basisschool ging. “Kinderen zijn eerlijk. Al snel kom je erachter dat je er buitenlands uitziet”, vertelt Sung. “Dan kreeg ik opmerkingen als ‘Jij hebt andere ogen’ en ‘Jij hebt zwart haar’. Regelmatig ben ik uitgescholden voor ‘spleetoog’. Op de terugweg naar huis moest ik door een bepaalde straat fietsen, daar woonde een Marokkaans jongetje voor wie ik heel bang was. Als hij me zag, schold hij me helemaal uit – en dat werd bijna fysiek. Altijd zat ik in spanning, kom ik hem tegen of niet?”

Kroepoek naar de zwemles

“Iedereen ging ervanuit dat mijn ouders een Chinees restaurant hadden – terwijl ik niet eens Chinees ben. Tijdens schoolzwemmen vroeg de zwemjuf een keer aan mij: ‘Neem jij de volgende keer kroepoek mee naar de zwemles?’ Dat maakte wel indruk, zeker omdat een volwassene zoiets zei. Mijn moeder is daar heel boos over geweest, en de school heeft er ook wel actie op ondernomen. Maar dat het in eerste instantie gebeurt, is niet oké.”

Tijdens schoolzwemmen vroeg de zwemjuf een keer aan mij: 'Neem jij de volgende keer kroepoek mee naar de zwemles?'

Sung had veel last van dat soort opmerkingen. “Ik wilde geen Aziatisch uiterlijk hebben. Ik wilde ook blond en blank zijn, en niet opvallen. Mijn moeder heeft me later verteld dat ik veel heb gezegd: ‘Ik wil niet bruin zijn.’ Ik wilde er niet uitzien zoals ik eruitzag. Ik voelde me niet geaccepteerd.”

Ook als Sung ouder wordt, op de middelbare school en daarna, maken mensen nog regelmatig opmerkingen en gebruiken ze scheldwoorden. “Ik heb natuurlijk een Aziatische voornaam en een oer-Hollandse achternaam. Ik weet nog dat ik in de brugklas zat en de techniekdocent alle namen oplas. Bij mijn naam riep hij keihard door de klas: ‘Wat is dát nou voor een combinatie?!’ Ik kon wel door de grond zakken. Als onzeker brugwuppie vond ik dat heel erg.”

Apenrotsgedrag

Inmiddels is Sung getrouwd en heeft ze twee zoontjes. Met haar gezin woont ze in Hilversum. Nu krijgt ze nog zelden een opmerking naar haar hoofd geslingerd. “Als ik op de fiets zit bijvoorbeeld, en een groepje jongens dingen gaat roepen. Dat is apenrotsgedrag, lekker makkelijk. Dan denk ik echt: je hebt niet eens in de gaten wat je zegt, doe niet zo triest.”

“Op de basisschool en middelbare school had ik niet de moed om iets terug te zeggen, dan negeerde ik het. Daarna had ik een tijdje de neiging om dingen terug te roepen, zoals ‘Wat denk je nou zelf, waar ben je mee bezig?!’ Ik kon vanbinnen zo boos worden, omdat die persoon me niet eens kende. Ik heb best een groot rechtvaardigheidsgevoel vanuit mezelf. Nu denk ik vooral als het gebeurt: wat triest.”

Op de basisschool en middelbare school had ik niet de moed om iets terug te zeggen

Ze herinnert zich een vakantie van vijf jaar geleden, toen ze met haar gezin op een vakantiepark zat. “Op het campinggedeelte was een of ander besloten feest, met een groep volwassen Limburgers. Ik liep het veld op, maar werd agressief tegengehouden: ‘Dit is alleen voor ons!’ Iemand begon me meteen uit te schelden voor ‘stomme Chinees’. Toen was ik wel overdonderd. Mijn man is er daarna nog heengegaan en heeft wat bijdehante opmerkingen teruggeplaatst. Maar dat soort mensen kan ik niet meer serieus nemen. Dat zegt meer iets over hen dan over mij.”

“Ik heb er lang last van gehad, maar ik durf wel te zeggen dat ik het de laatste twaalf jaar een plaats heb gegeven. Daar ben ik ook wel trots op, dat ik die ontwikkeling heb kunnen tackelen: dat het niet meer zo binnenkomt als vroeger. Onze kinderen zijn halfbloedjes. Zelf schaamde ik me als kind bijna omdat ik er anders uitzag, maar nu ben ik er trots op. Ik vind het mooi dat ik een andere invloed heb dan de kaaskoppenwereld.”

Discriminatie van Aziaten

Ondanks dat ze zo nu en dan nog een opmerking krijgt, ervaart Sung niet dat ze gediscrimineerd wordt – of dat het racisme naar Aziaten bijvoorbeeld is toegenomen na corona. “Ik ben ook niet gediscrimineerd qua baan of zo. Ik sta voor de klas, ook daar voel ik het niet. Weleens dat een leerling incidenteel uit boosheid een discriminerende opmerking maakt, maar daar reageer ik dan ook scherp op. Soms zeg ik weleens, als leerlingen niet luisteren: ‘Ik praat toch geen Chinees ofzo?’. Dan moeten ze wel lachen.”

Soms zeg ik tegen mijn leerlingen: Ik praat toch geen Chinees? Dan moeten ze wel lachen

“Aziaten worden vaak als rustige doelgroep gezien. Het zijn geen luie mensen, maar worden als hardwerkend neergezet. Misschien dat dat ook wel uitmaakt, in vergelijking met bijvoorbeeld mensen van een andere afkomst. Ik zie wel om me heen dat zij vaker worden gediscrimineerd op meerdere punten.”

“Er mag wel wat meer bewustwording komen, vind ik. Vooral omdat sommige mensen niet doorhebben dat iets onhandig is. Een goede kennis van mijn ouders kwam weleens langs, en zei dan: ‘Dan zie ik mijn kleine spleetoogjes weer.’ Daar bedoelde ze mij en m’n zus mee. Mijn moeder heeft gezegd dat ze dat niet oké vond, omdat dat ook als scheldwoord wordt gebruikt. Hetzelfde als met zwarte piet. Maar ik vind het wel lastig als het gaat om mensen die je niet kennen, die gaan roepen schelden. Het is heel makkelijk om zomaar dingen te roepen.”