Dichter en theatermaker Marjolijn van Heemstra over kwetsbaarheid

Wat voor studie heb je gedaan voordat je hier terecht kwam?

“Ik heb godsdienstwetenschappen gestudeerd. Dat leek mij de interessantste studie, ik begreep niet dat mensen iets anders zouden gaan studeren. Je krijgt alle grote verhalen van de mensheid mee in deze studie. Daarin kwam heel veel samen voor mij. Mijn studie heeft mij geleerd na te denken over de grote verhalen en de bril waardoor ik zelf kijk. Welk systeem van zingeving zit ergens achter? Daar ben ik altijd wel mee bezig. In mijn studie leer je over waarom mensen geloven en hoe ze dat uitdragen. Dan stel ik vragen als: op wat voor wereldbeeld is iets gestoeld?”

Wat voor rol heeft God in jouw leven?

“Vroeger ben ik wel naar de kerk gegaan, maar die was niet heel streng. Nu geloof ik niet in een god buiten ons, maar vind ik het belangrijker om het heilige te zien in alles wat ons omringt. Het goddelijke heeft dus zeker een plek in mijn leven, het zit in alles.”

Wat is jouw doel met het werk dat jij doet?

“Ik ben nu in de gelukkige omstandigheid dat ik mijn fascinaties kan volgen. Nu is dat de ruimte. Dan heb ik het geluk dat ik daarover kan schrijven voor een platform dat mij daarvoor betaalt. En dan kan ik daar dus ook weer een voorstelling over maken. Ik vind het fijn om mijn fascinaties te kunnen volgen, daar verdieping in te vinden en dat te kunnen delen.”

Veel vanzelfsprekenheden lijken op losse schroeven te staan. Dat roept kwetsbaarheid op

Wat betekent het thema kwetsbaarheid voor jou?

“Ik ben bezig gegaan met dit thema, omdat ik die kwetsbaarheid persoonlijk voelde. Het is een ingewikkelde tijd, alles is heel precair. Het evenwicht in de wereld kan snel omslaan door dingen als oorlogsdreiging en een klimaatcrisis. Veel vanzelfsprekendheden lijken op losse schroeven te staan. Dat roept kwetsbaarheid op. Hoe ga je daarmee om? Kun je daarop antwoorden door zelf kwetsbaar te zijn? En kun je dat dan vervolgens oefenen om zelf wat flexibeler te worden? Dat zijn vragen die mij bezighouden en die ik ook bespreek op het festival Wonderfeel, dat deze zomer plaatsvindt.”

Zijn die nachtwandelingen daar ook onderdeel van?

“Ja. Ik maak die nachtwandeling en dat is dan een oefening in kwetsbaarheid. Je moet je overgeven aan een instinct, je gaat met onbekenden een donker bos in. Dat gaat echt over kwetsbaarheid. Wat het met mensen doet is heel wisselend. Het bos zit dicht bij de stad en het verbaast mensen wel, dat je zo dicht bij het licht een ervaring van donker kunt hebben. Je zekerheden vallen zo snel weg. Daarom vind ik het ook belangrijk. Die wandelingen zijn troostrijk, ze zijn er niet alleen om mensen uit hun baan te slingeren. Het is ook mooi om je ergens aan over te geven.”

Waarom vind je het belangrijk dat andere mensen dit ook meemaken?

“In ons leven kunnen we niet zo heel goed omgaan met kwetsbaarheid, dat wordt niet zo gestimuleerd. Maar het is iets waar mensen altijd wel mee worstelen in hun bestaan. Meegaan met die wandeling, dan is dat een oefening in die kwetsbaarheid en een manier om ermee om te gaan.”

De tijd waarin we leven gunt ons weinig ruimte om de kwetsbaarheid ervan te zien

Hoe kan je volgens jou nog meer oefenen om je kwetsbaarder op te stellen?

“Vertragen kan ook helpen. En het uitspreken van kwetsbaarheid en luisteren naar de kwetsbaarheid van anderen. We zijn zo vaak gestrest en hebben zoveel prikkels de hele tijd. De tijd waarin we leven gunt ons weinig ruimte om de kwetsbaarheid ervan te zien. Het is belangrijk om met die situatie om te gaan, dat zou het veel gezonder maken.”

Wat ga je nog meer doen op het festival?

“Ik ga een theatrale lezing houden over de nachtwandelingen: Lessen van de nacht. Dat gaat dan ook over lessen die ik meeneem van dat project. Daarnaast heb ik nog een praatprogramma, waar ik twee mensen uitnodig om over de thema’s die we bespraken te komen praten. Ik ben hier al langer mee bezig en gebruik ook materiaal van projecten die ik al heb. Daarnaast sluit ik aan bij een overgangsconcert van Capella Amsterdam, waarin je bewust wordt gemaakt van de overgang van licht naar donker.”

Wonderfeel is een driedaags buitenfestival voor klassieke muziek en vindt plaats van 15 t/m 17 juli 2022.
Beeld: Frank Ruiter