Vermoord omdat je vrouw bent: ‘Hij kon het niet verkroppen dat zij doorging met haar leven’
Het verhaal achter de cijfers van gendergerelateerd geweld
Elke acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord door een man. Huiveringwekkend. Dit is helaas geen ver-van-je-bedshow, maar een grimmige realiteit in ons land. We noemen het vaak een familiedrama of een crime passionel, maar het is femicide, vrouwenmoord. Nadine Beemsterboer werd vermoord door haar ex-vriend Gerold. Haar zus Jacqueline vertelt over deze dramatische gebeurtenis.
Let op: expliciete beschrijving van geweld
Het is 2 december 2006 als Nadine Beemsterboer met haar telefoon in de hand aankomt bij de woning van haar ex-vriend Gerold. Ze heeft haar moeder aan de lijn. “Ik bel je zo terug, mam”, zegt ze. Daarna hangt ze op. De relatie is inmiddels drie maanden uit. Drie jaar waren ze samen. Nadine was 17 toen er iets opbloeide tussen haar en de veertien jaar oudere Gerold. Ze kende hem uit het danswereldje – Nadine hield van dansen en werd zelfs twee keer Nederlands kampioen streetdance met haar team.
Hoe langer haar relatie duurde, hoe meer haar familie haar zag veranderen. “Als ze bij hem was geweest, was ze harder, haar ogen stonden niet meer zo stralend”, vertelt Nadines zus, Jacqueline Beemsterboer. Dat de relatie niet goed was voor Nadine, was duidelijk. Maar tegen haar zeggen dat ze ermee moest kappen, heeft Jacqueline nooit gedaan. “We waren echt elkaars besties. Als er iets was, belden we elkaar als eerste op. Maar dit onderwerp was heel gevoelig voor haar. Iedereen in haar omgeving leek wel een oordeel te hebben over haar relatie. Dat maakte haar alleen maar gemotiveerder om te laten zien dat het wél werkte. En dus liet ze niet zien hoe het er echt aan toeging.”
Toch krijgt de familie er wel wat van mee. “Hij kon haar opbellen en haar uitmaken voor van alles en nog wat, en dan na een minuut terugbellen met: o schatje, moppie. Na zo’n twee jaar heeft Nadine me in vertrouwen genomen en verteld dat hij ook wel fysiek gewelddadig kon zijn. Maar omdat ze van hem hield, zocht ze altijd naar verklaringen: zijn moeilijke jeugd, zijn uitzending naar Cambodja… Ze verlegde langzaam haar grenzen en ging dingen normaal vinden die niet normaal waren.”
In het gezicht gespuugd
Na een paar keer aan-uit is er een keerpunt. Tijdens een ruzie in de auto spuugt Gerold haar in het gezicht. Die denigrerende actie zorgt voor een definitief einde aan de relatie. Langzaam begint Nadine haar leven weer op te pakken en Jacqueline herinnert zich dat er weer iets van de oude, stralende Nadine terugkwam. Gerold heeft het moeilijk met de break en Nadine gaat regelmatig bij hem langs om hem te kunnen steunen. Maar na die drie maanden is dat ook genoeg, vindt ze. Hij vraagt haar om nog één keer langs te komen, hij wil haar een afscheidscadeau geven. Hij dreigt dat hij het feest waar ze die avond heen gaat zal komen verstoren als ze weigert en Nadine stemt in om een scène te voorkomen.
Het bizarre is dat Gerold eigenlijk van niemand méér hield dan van Nadine
Uit alles blijkt dat ze niet lang wil blijven, ze heeft haar jas niet eens uitgedaan. Maar als ze weer wil vertrekken, blijkt het afscheidscadeau een lege kartonnen doos te zijn, waarachter Gerold een mes houdt. Hij begint op haar in te steken, tot 36 keer toe. De frêle twintigjarige vrouw is kansloos. Haar hals wordt half doorgesneden, de bloedspetters zitten tot aan het plafond.
Het bizarre is, zegt Jacqueline, dat Gerold eigenlijk van niemand méér hield dan van Nadine. “De ‘liefde’ was zo groot, zo uit balans, dat de pijn te groot voor hem was toen duidelijk werd dat Nadine niet meer bij hem terugkwam. Hij kon het niet verkroppen dat zij doorging met haar leven.”
Vergeving
Inmiddels is het zestien jaar geleden dat Nadine werd vermoord. Gerold werd veroordeeld tot twaalf jaar cel en tbs. Na tien jaar kreeg de familie een uitnodiging voor een nieuwe zitting. Dat kwam bij zus Jacqueline aan als een mokerslag. “Tot die tijd had ik hem uit mijn gedachten verbannen. Maar nu voelde ik me zo kwetsbaar. Ik werd er misselijk van, had slapeloze nachten. Zijn straf werd met twee jaar verlengd, maar ik voelde dat ik mezelf moest bevrijden van de impact die hij op mij had.”
Er volgde een lang traject van verwerking, rouwen, opdoen van inzichten, cursussen en ook inzien dat haar eigen relatie niet gezond was. “Door een nieuw pad te bewandelden, kon ik mezelf gaan zien zoals ik werkelijk ben, voorbij mijn trauma, conditioneringen en gedrag, en daardoor kon ik dat ook bij Gerold. Ik zag de persoon.”
Twee jaar later was er opnieuw een uitnodiging voor een zitting. Dat Jacqueline zich toen totaal anders voelde dan de eerste keer, ervoer ze als een bevrijding. Het bijzondere was dat ze Gerold toen daadwerkelijk gesproken heeft, net voor de zitting begon. In de tijd dat hij een relatie had met Nadine, gaf hij altijd een slap handje en keek hij me nooit aan. “Nu stapte ik uit de lift, en daar zat hij. Ik ging naar hem toe en gaf hem een hand. Hij schudde de mijne stevig en we keken elkaar echt aan. Op dat moment voelde ik dat ik hem vergeven had.”
Hij schudde de mijne stevig en we keken elkaar echt aan, op dat moment voelde ik dat ik hem vergeven had
Gerold is veranderd, daar is ze van overtuigd na een gesprek dat ze later nog met hem heeft gehad. En net als hij, kan ook het patroon van geweld tegen vrouwen door mannen in onze samenleving veranderen, denkt Jacqueline. Meer bekendheid voor het begrip femicide kan daarbij helpen. “Daardoor kunnen we patronen zien, en er iets aan doen. We moeten niet alleen aandacht hebben voor de slachtoffers, maar ook voor de daders. Als we collectief durven kijken naar de ideeën die we hebben opgetuigd over mannen en vrouwen, als je als man in staat bent te huilen en je pijn te uiten en als vrouw leert in je kracht te staan en je grenzen aan te geven, kunnen we met elkaar die shift maken. We hebben elkaar nodig.”
Femicide voorkomen: dit zijn de red flags
Bij welke signalen moeten je nekharen overeind gaan staan? Uit onderzoek blijkt dat er verschillende risicofactoren zijn voor femicide. Zo is bijvoorbeeld aangetoond dat vrouwen die slachtoffer zijn van niet-fatale wurging een zeven keer groter risico lopen om later door diezelfde persoon vermoord te worden. Andere signalen zijn: dwingende controle, extreme jaloersheid en bezitterigheid, stalking, bedreiging en middelengebruik (drugs en/of alcohol).
De Britse onderzoeker Jane Monckton Smith ontdekte dat er een ‘tijdlijn’ is waarlangs bijna alle gevallen van huiselijk geweld en femicide gelegd kunnen worden. Die tijdlijn bestaat uit acht fases:
- 1. In vorige relaties waren ook problemen, volgens de pleger lag alles aan de ex. Waarschijnlijker is dat die bezitterigheid en agressie een karaktertrek is.
- 2. De pleger overstelpt zijn geliefde met cadeaus en aandacht zodat er snel commitment ontstaat, waaraan hij rechten kan ontlenen.
- 3. De pleger ontpopt zich tot een jaloerse partner die met steeds meer ongeschreven regels dwingende controle uitoefent over zijn geliefde.
- 4. Er gebeurt iets waardoor de pleger zijn controle kwijt dreigt te raken. De relatie wordt bijvoorbeeld verbroken of de pleger komt in financiële problemen.
- 5. De pleger probeert de controle terug te winnen door middel van extreme maatregelen. Bijvoorbeeld dreigen met zelfmoord of stalking.
- 6. Er is een kantelpunt: de pleger kiest ervoor om zich neer te leggen bij het einde van de relatie en door te gaan door wraak te nemen of zelfs tot moord over te gaan.
- 7. De pleger maakt plannen om zijn geliefde te doden door methodes te googelen, wapens te bemachtigen en mogelijkheden te zoeken om het slachtoffer alleen te krijgen.
- 8. De daadwerkelijke moord wordt gepleegd. In sommige gevallen gaat de pleger over tot zelfmoord, in andere gevallen probeert hij ermee weg te komen. Anderen, zoals kinderen, kunnen ook gevaar lopen.
Uit haar eigen ervaring weet Jacqueline Beemsterboer dat het makkelijk is om te oordelen over vrouwen die niet weggaan uit een gevaarlijke relatie. Maar dat helpt maar weinig, zegt ze. “Sterker nog, in zo’n situatie heb je de neiging anderen te laten zien dat het wél werkt.” Iemand zou nooit uit zo’n relatie gaan zonder daar zelf klaar voor te zijn, zegt ze. Dus het enige wat je kunt doen als omstander is een veilige bedding creëren waarin die persoon zich kan uitspreken. “Je moet de draagkracht hebben om te luisteren en er zijn wanneer de tijd rijp is voor die persoon om zelf stappen te ondernemen.”
Luistertip
In de podcast Vergeef het maar praat Bert van Leeuwen met mensen wier leven verpest of zelfs geruïneerd werd door iemand anders. In de eerste aflevering spreekt hij familie van Nadine Beemsterboer over de kracht van vergeving. Je luistert de podcast via eo.nl/vergeefhetmaar of via je favoriete podcastapp.
Dit een samenvatting van een artikel uit Eva 4 2023. Wil je altijd alle volledige verhalen van Eva lezen? Neem dan een abonnement of bestel een los nummer.
Tekst: Marinde van der Breggen
