'Adieu God?': 'Ik kan helemaal geen afscheid nemen van God en de kerk'
Zondag 24 maart, 23.55 uur, NPO 2
Het nieuwe seizoen van Adieu God? is begonnen. Opnieuw gaat Tijs van den Brink in gesprek met bekende mensen over de rol van geloof in hun leven. In deze reeks onder anderen met Caroline van der Plas, Henk Westbroek en Jan Beuving. “Je stuit altijd op thema’s die heel fundamenteel zijn - of mensen nu geloven of niet.”
Een nieuw seizoen van Adieu God? Het lijkt vanzelfsprekend als je weet dat het programma al twaalf jaar een vaste waarde is in het EO-programmapalet. Toch dachten de makers een jaar geleden serieus na om te stoppen, herinnert samensteller Pieter van Langevelde zich.
Wat vormde de doorslag om toen door te gaan en ook nu weer met een nieuw seizoen te beginnen?
“We vroegen ons hardop af of het programma nog wel wat toevoegde na al die jaren. Wat je niet wilt, is dat het succes van het programma als een nachtkaars uitdooft doordat je er geen afscheid van durft te nemen. De keuze om door te gaan, kwam nadat we van de maandagavond terug waren verhuisd naar de zondagavond. Ineens steeg het aantal kijkers, keken veel meer mensen de uitzending terug en groeide de animo voor de audioversie als podcast enorm. De doelgroep beantwoordde de vraag of Adieu God? nog relevant is duidelijk met een ja.”
Welk gesprek in het nieuwe seizoen vind jij heel erg de moeite waard?
“Nog niet alle interviews zijn op dit moment gedaan, maar ik ben heel blij met het gesprek met cabaretier en tekstschrijver Jan Beuving. Een kleine vijf jaar geleden zat journalist Frénk van der Linden in het radioprogramma Kunststof wat te peuren in Jans levensbeschouwelijke opvattingen. Alleen overvielen die directe vragen hem volledig, waardoor hij dichtklapte en iets onvriendelijks riep als: ‘Daar heb je geen klap mee te maken, daar vertel ik nooit iets over.’”
Maar nu zit hij toch in ‘Adieu God?’
“Klopt, dit moment op de radio triggerde hem zelfs om een theatervoorstelling over dit onderwerp te maken. Hierin vertelde hij over zijn opvoeding in de Nederlands Gereformeerde Kerk in Zeist, wat er van het geloof uit zijn jeugd is blijven hangen en waarom hij nog altijd naar de kerk blijft gaan. In onze uitzending voeren we daar een mooi gesprek met hem over en ik heb genoten van de bloemrijke manier waarop hij het als tekstschrijver kan verwoorden. Hij zegt bijvoorbeeld: ‘Ik kan helemaal geen afscheid nemen van God en de kerk, want dan neem ik afscheid van mezelf.’ Tegelijk vindt Jan het een vrij arrogante uitspraak van Jezus dat Hij zich ‘de weg, de waarheid en het leven’ noemt. Wat mij betreft leverde het een prikkelend en prachtig gesprek op dat we met Pasen uitzenden.”
Adieu God? met Cisca Dresselhuys
Voor voormalig Opzij-hoofdredacteur Cisca Dresselhuys is het geloof van haar jeugd sterk verbonden met haar vader. Hij was dominee en overleed toen Cisca nog maar 11 was. De gebeurtenis drukte een zware stempel op haar leven. Cisca heeft nooit radicaal gebroken met het geloof; het is gewoon langzaam weggeëbd. Toch ziet ze bij zichzelf nog veel overblijfselen van haar gereformeerde opvoeding.
Toen haar moeder op haar sterfbed opeens begon te twijfelen aan het bestaan van de hemel, probeerde Cisca haar gerust te stellen. Haar moeder mocht erop vertrouwen dat het goed zou komen, maar voor zichzelf vindt ze de dood een angstig vooruitzicht.
Zondag 24 maart, 23.55 uur, NPO 2, of kijk later terug via NPO Start.
Als je op de titel afgaat, lijkt het dat het altijd draait om mensen die het geloof de rug hebben toegekeerd. Dat is niet zo.
“Inderdaad, we begonnen ooit met gesprekken met kerkverlaters. Inmiddels maken we een programma met bekende Nederlanders over geloof, ongeloof en alles ertussenin. Elke keer weer merk ik dat het kwetsbare en open gesprekken oplevert als je mensen bevraagt over geloof, zingeving en spiritualiteit. Je gaat namelijk automatisch de diepte in en stuit daar op thema’s die voor veel mensen heel fundamenteel zijn – of ze nu geloven of niet. Alle kruispunten van het leven komen voorbij via vragen over geloof en zingeving. Er staat dus altijd iets op het spel in Adieu God?”
Wat heb je als 'gelovige' aan verhalen van bekende mensen die niet meer geloven?
“Ik denk dat elk verhaal ergens wel herkenning oproept of laat zien dat het geloof niet statisch is. Dat vind ik zelf zo mooi aan de gesprekken in Adieu God?, omdat ze altijd een ontwikkeling in een leven laten zien. Soms heeft iemand inderdaad alle banden met het geloof uit zijn of haar jeugd doorgesneden, maar soms ook speelt het geloof juist een belangrijkere rol, zoals je in de uitzending met misdaadjournalist John van den Heuvel zult ontdekken.
Voor iemand als acteur Rick Paul van Mulligen geldt dat weer andersom. Hij groeide op in een christelijk nest, zijn ouders geloven ook nog, maar in zijn eigen leven speelt het nauwelijks nog een rol. Grappig genoeg koos hij er wel tijdens een zwemles voor om zijn twee kinderen heel spontaan zelf te dopen. Fascinerend toch?”
Tekst: Maarten Nota
