Arvo Pärt: Muziek met een profetische stem
In de podcast Moderne Profeten: Ware Woorden wordt het verhaal verteld van negen mensen uit de christelijke traditie die iets van schoonheid, kracht en waarheid hebben ontdekt. In deze aflevering behandelt schrijver en stem van de podcast Kees van Ekris het boeiende leven van de diepgelovige Arvo Pärt. Pärt is een van de belangrijkste componisten uit deze tijd.
Zijn muziek is herkenbaar aan de – ogenschijnlijke – eenvoudige composities met een pure schoonheid. Diepgaande muziek, die een verhaal vertelt. Een verhaal waar een lange geschiedenis aan vooraf is gegaan. Pärt groeide op in het door de Sovjet-Unie ingelijfde Estland, waar vrije muziek en het vrije woord verboden was.
Existentiële crisis
Als getalenteerde musicus, ging Pärt naar het conservatorium en begon met componeren. Maar wat hij moest doen was lopende band werk; muziek maken voor Sovjetfilms en -documentaires. Hij belandde uiteindelijk in een existentiële crisis en kreeg geen noot meer op papier – tot hij eind jaren 70 een nieuwe stem vond.
De crisis van Arvo Pärt was een van zelfontlediging, van leeg worden en tot een nulpunt komen. Van Ekris zegt hierover: ‘De wanorde in jezelf onder ogen zien en bevechten. Prachtig en profetisch: dat enkelingen de crisis van hun cultuur doorleven en een nieuw begin zoeken; een nieuwe taal, nieuwe muziek.’
Muzikale reis
En dat is iets om mee te nemen uit de podcast: De muziek van Pärt neemt je mee op reis en vertelt je iets over waarheid. Kees: ‘Pärt wil je in deze muziek meetrekken op een weg van transcendentie: het leven is niet plat en ordinair, er is zoveel meer dan alleen je lijf en je genot. Luister dan, luister naar deze klanken uit een heel andere wereld. Er is een metafysische zijde in het bestaan, en door deze muziek voel je die aan.’
‘Michael Stipe van de band REM zei: ‘Pärts muziek is zowel een huis dat in de fik staat als een eindeloze kalmte, en dat inéén. Pärt trekt je los uit het lawaai en de chaos, en hij brengt je naar een andere plek. Hij verleidt je muzikaal tot een soort wedergeboorte. Je wilt graag iets van die zuiverheid in de muziek in jezelf.’’
Geschreven door
Esther Tims-Van Helden
