Maartje: ‘Als een dood vogeltje zit ze voorin de klas’

Als een dood vogeltje zit ze op de voorste rij in de klas. Nou ja, bijna dood vogeltje dan, dode vogeltjes zitten meestal niet. Ze kijkt strak naar het tafelblad, laat het potlood tussen haar vingers heen en weer wiebelen. Ze weet niet dat ik net zo zenuwachtig ben als zij. Dat het ook mijn eerste dag is in dit lokaal. En dat ook ik geen idee heb wat we zullen zeggen of doen, of hoe we dag door moeten komen.

Ze is tien jaar, denk ik. Dat is ons nooit helemaal duidelijk en het maakt ook niet uit. Ze is vooral bang. Maar vandaag zijn we dat allemaal. Dit is de eerste dag na de vakantie. Voor mijn neus zitten twaalf kinderen die het woord ‘goedemorgen’ nog niet uit kunnen spreken. Nieuwe jonge medelanders die hier zijn gekomen zonder enige inspraak. Niemand heeft hen gevraagd of ze hun vertrouwde plek, hun vriendjes, hun school, hun familie achter zich wilden laten. Ze zijn opgetild uit hun leven en na een paar weken in Ter Apel neergepoot in het plaatselijke azc. Maar vanaf vandaag is dit hun plek. Haar plek. Haar tafel, haar stoel, haar klas, haar juf.

Voorzichtig beginnen we de dag. De eerste woordjes: welkom, de klas, de meester en de juf. De eerste letters: i-k; ik. De eerste pogingen tot rekenen. En dan de verrassing: plus en min is makkelijk, onder het tiental, over het tiental, sommen tot honderd. Keer dan maar, delen, delen met rest? Cijferend optellen, aftrekken. Cijferend vermenigvuldigen? Daar begint het te stropen bij Reham, ons kleine, beteuterde vogeltje. Ik noteer: starten met rekenen eind groep 6.

De eerste week gaat voorbij, de eerste maand. En dan zie ik het gebeuren: het vogeltje slaat de vleugeltjes uit. Haar gezicht gaat open, haar ogen beginnen te sprankelen. Ze springt uit de bus, huppelt in de rij. Ze leert lezen als een malle, oefent met het uitspreken van Nederlandse woorden, slaat tegen haar voorhoofd als ze weer de mist in gaat met onze onmogelijke tweetekenklanken: au, eu, ui... Ze verslindt haar rekenboek, schrijft voorzichtig haar eerste woordjes en zinnetjes. Ze omhelst je aan het begin en het eind van de dag, en vraagt of je er – alsjeblieft, alsjeblieft – morgen weer bent.

En dan zie ik het gebeuren: het vogeltje slaat de vleugeltjes uit.

Ze zit nog steeds voorin. Haar hoofd is geheven. Als er iemand binnenkomt, kijkt ze op. Ze maakt contact, schiet te hulp, lacht en maakt grapjes. Haar potlood wiebelt niet meer zenuwachtig, maar maakt trefzekere streken over het papier als ze rekent of schrijft. Als er tikkertje gespeeld wordt, rent ze voorop. Ze voetbalt de jongens van het veld, slaat ze op de schouders.

Na drie maanden is er een huis. De angst keert lichtjes terug, maar neemt haar ogen niet meer over. Vol twijfel vraagt ze me hoe de nieuwe school zal zijn, of er lieve juffen zullen zijn, kinderen die haar helpen. Het huis is mooi, papa maakt haar kamer klaar. Een nieuwe vloer, een hoog bed, een speeltuin om de hoek. Na drie maanden op basisschool Het Uitzicht is ze opengebloeid, spreekt ze Nederlands, kan ze instromen in groep 7 en aansluiten bij een Nederlandse klas. Het ineengedoken vogeltje vliegt uit als een sprankelende kolibrie. Uit zicht.

Tekst & afbeelding: Maartje Vitters