Column Mama Mirjam (11): opa

‘Opa’. Uit Livia’s mond klinkt het altijd een beetje als ‘papa’, maar toch net weer anders. Ze maakt er ook een gebaar bij en wij weten dan precies wie ze bedoelt.

Een paar weken geleden, brachten we nog een bezoekje aan opa. Onbevangen stapte ze de kleine woonkamer in, waar opa in zijn stoel zat. Voorovergebogen, de ellebogen op zijn knieën. Livia aaide hem over zijn haren.

‘Opa’. 

‘Dag liefje.’

Opa keek naar Livia, zijn kleindochter met down

Daarna waren alle door opa gebeeldhouwde hoofden aan de beurt. Ze kregen ook een aai. Een armzwaai. Ik hield mijn moederhart al vast. Toen ging ze op onderzoek uit en was het gedaan met de rust. Als een wervelwind dartelde ze door het huis. Ze wilde het steile trapje proberen, zag de voordeur open staan en weg was ze. Om beurten zaten we op de bank, om te praten met opa. De ander rende achter Livia aan om haar voor gevaren te behoeden. Ze at een broodje in de kinderstoel, die we gelukkig hadden meegenomen, als een veilige haven. Opa keek af en toe naar haar. Naar Livia, zijn kleindochter met down. Hij hoefde dit keer niet te vragen hoe het met haar ging. Hij zag het zelf, met eigen ogen. Ze was puur, energiek en ondernemend. Livia nam afscheid met een handkus.

‘Daa, opa!’

Het was de laatste keer dat ze bij opa thuis was geweest.

Nog één keer kon ze bij hem op bezoek komen. In een kamer driehoog in het ziekenhuis, zaten we met z’n allen rond zijn bed. Het was stil in de kamer. Opa sliep. Livia voelde de ernst van de situatie haarfijn aan. Stilletjes zat ze in haar wagen. Af en toe fluisterde ze iets of gebaarde ze naar iemand. Ze heeft voelsprieten voor emotie. Blijdschap en plezier, ernst en verdriet, het komt bij haar binnen en ze past zich daarop aan. Maar begrijpen deed ze het niet. Een afscheid voor het leven, dat gaat er nog niet in. Opa sliep, dus Livia fluisterde. Haar eigen logica.

Livia voelde de ernst van de situatie haarfijn aan

Op de begrafenis was ze na afloop de vrolijke noot. Ze schoof aan tafel bij de dominee, wist precies waar extra koekjes te halen waren en met een gevonden pop in een poppenwagentje liep ze vrolijk tussen de tafels door.

Ze zal zich opa later niet meer herinneren en hij kan niet zien hoe zijn kleindochter opgroeit. Maar ze weet wie hij is, en dat hij bij haar hoorde. In haar fotoboekje wijst haar vingertje zijn foto aan en haar lieve stemmetje vormt zijn naam.

‘Opa.’

Lees ook de andere columns van Mirjam over Livia.