Column Thomas Sjödin: pleidooi voor nietsdoen

“Hebben jullie nog vakantieplannen?” vroeg de buurman van een eindje verderop in de straat toen we elkaar tegenkwamen bij de rij buitenbrievenbussen. Ik moest even nadenken voor ik constateerde dat we die eigenlijk niet hadden. Geen goedkope vliegreis. Niet naar Gotland of Öland. Zelfs geen weekendje Stockholm. Alleen maar vakantie. We zijn vijf weken thuis en doen de gewone dingen: ’s morgens opstaan en ’s avonds naar bed gaan, ontbijten, lunchen en avondeten, de krant lezen en voetbal kijken op tv, onkruid wieden en was ophangen. En een middagdutje.

Dat lijkt misschien saai en juist daarom geloof ik dat we een goede zomer tegemoet kunnen zien. Helemaal geen plannen maken is ook een soort planning, al is het aan de passieve kant. Maar is vakantie niet per definitie de tijd van het jaar dat je je plannen opzijzet? Wanneer je je laat verrassen door de dag die komen gaat? Is vakantie niet de tijd dat je de kans krijgt in bed te blijven liggen en dan probeert te bedenken wat je deze dinsdag ook alweer zou gaan doen? Totdat je jezelf ten slotte hoort zeggen: “Niets.”

Pas dan ontstaat de mogelijkheid dat je ergens op een ochtend misschien wel de allermooiste vakantievraag stelt: “Wat zullen we nu eens verzinnen?”

‘Niet!’ is volgens mij het belangrijkste vakantiewoord. Om dat te accentueren kunnen we voortaan misschien beginnen aan elkaar te vragen: en wat wil je dit jaar niet doen in je vakantie? Alleen de vraag al herinnert ons eraan dat het punt van vakantie vooral het nietsdoen is. En ik moet zelf de verantwoordelijkheid nemen om dit nietsdoen de ruimte te geven, niemand kan mij immers dwingen tot stilte.

Uit eigen ervaring weet ik dat diepe rust een verlegen metgezel is, die zich terugtrekt als het huis de hele tijd gevuld is met mensen en projecten. Rust moet omringd zijn door zoveel leegte dat de rusteloosheid zich niet meer thuis voelt en wegtrekt. Dat gebeurt niet op een achternamiddag. De grote uitdaging is om de lege bladzijden in je agenda niet te snel met nieuwe programmaonderdelen te vullen, hoe leuk en legitiem ze ook mogen zijn.

Zonder deze diepe rust stagneert de groei van een mens. Onderzoeken hebben bevestigd wat ouders van alle tijden altijd al wisten: kinderen en tieners groeien terwijl ze slapen. Datzelfde geldt voor de spieren van volwassenen: die ontwikkelen zich niet in de sportschool tijdens de training, maar in de ontspanning tussen de trainingen in. Zo geldt dat ook voor de kracht van de ziel. En de liefde. Zonder rust verminderen de mogelijkheden tot verdieping en rijping. Daarom zijn we zelf verantwoordelijk voor rust als een deel van ons leven.

Dus aan ieder van ons voor wie werkloosheid geen ongewenste dagelijkse realiteit is, reik ik drie woorden aan om met grote letters dwars over de kostbare zomerweken in de agenda te schrijven: tijd voor stilte. In de stilte kunnen veel leuke dingen gebeuren, maar zelfs al zou er niets gebeuren, dan nog kun je je daarover verheugen en ervan genieten dat je jachtige ziel de mogelijkheid krijgt om te geeuwen en te groeien.

Bestel het dubbeldikke zomernummer