Erfzonde: het enige ‘bewezen’ onderdeel van de theologie

1.    Hoe gebruik ik deze term op een verjaardag?

“Toen ik ontdekte dat onze puberzoon stiekem drie zakken chips uit de voorraadkast had opgegeten, verzuchtte mijn vrouw: ‘Een zichtbaar gevolg van de erfzonde…’”

2.    Wat betekent het?

De specifieke term erfzonde zul je tevergeefs in de Bijbel zoeken. Die is later bedacht door theologen (zie onder). Zij wilden hiermee aangeven dat, sinds Adam en Eva in het paradijs voor de zonde en dus tegen God kozen, bij elk mens de neiging om te zondigen is aangeboren. Een soort erfenis dus, die alle ouderparen aan hun kinderen doorgeven. Volgens de Rooms-Katholieke Kerk wordt de erfzonde (vooral opgevat als een gebrek aan de oorspronkelijke heiligheid die de mens in het paradijs had) weggenomen door de doop. Protestanten benadrukken dat de erfzonde (door hen ook wel ‘onze verdorven menselijke natuur’ genoemd) alleen wordt vergeven als je in Jezus Christus gelooft.

3.    Wie heeft het bedacht en wanneer?

‘Erfzonde’ is de Nederlandse vertaling van het Latijnse theologische begrip peccatum originale. Letterlijk: oorsprongszonde (in de Engelstalige wereld spreekt men nog altijd van original sin). Het is niet bekend wie het Nederlandse woord ‘erfzonde’ in omloop bracht, en wanneer precies. Het was vooral de invloedrijke kerkvader Augustinus (354-430 na Chr.) die de theologie van de erfzonde heeft uitgewerkt.

4.    Wat heb ik eraan om dit te geloven?

Het concept ‘erfzonde’ maakt duidelijk dat mensen verlossing – en dus de kruisdood en opstanding van Christus – nodig hebben. Niet alleen verlossing van onze daadwerkelijke zonden tegenover God, maar ook van onze menselijke natuur, waar fundamenteel iets mis mee is (zoals Paulus in zijn Romeinenbrief benadrukt). Dit leerstuk biedt ook een verklaring voor de universele neiging om te zondigen en voor het lijden in deze wereld, en benadrukt de absolute noodzaak van genade. Bovendien kapt het hoogmoed af: wie we ook zijn en wat we ook presteren, tegenover God staan we allemaal even schuldig.

• Download gratis de nieuwe Visie-app!

  Meer informatie

5.    Heb je een inspirerend citaat hierover voor me?

Zeker! "Bepaalde moderne theologen betwisten de erfzonde, wat het enige onderdeel van de christelijke theologie is dat werkelijk bewezen kan worden", aldus de katholieke Britse auteur G.K. Chesterton. En zijn protestantse landgenoot en collega-auteur C.S. Lewis schreef: "Niemand weet hoe slecht hij is totdat hij heel hard heeft geprobeerd goed te zijn."