Finalist Jennifer Bergkamp: ‘Als je met zulke zieke mensen werkt, doen de ‘gedoetjes’ er niet meer toe’

“Laatst wilde iemand graag het nieuwe huis en de tuin van zijn dochter nog zien, maar hij was niet meer mobiel”, vertelt Jennifer. “Dan regelen wij een rolstoel en gaan we erheen. Onze zorg is dan comfort en voldoende pijnstilling.” Als palliatief zorgverpleegkundige in de wijk zorgt Jennifer voor mensen die te horen hebben gekregen dat ze niet meer beter worden. Mensen met bijvoorbeeld kanker, MS, Parkinson of dementie. Naast verpleegkundige handelingen – katheters plaatsen, medicijnen geven, injecties geven – houdt ze zich bezig met de kwaliteit van leven. Waaruit halen de patiënten betekenis, en hoe kan zij als verpleegkundige hen daarin nog ondersteunen? “Soms werken we samen met de Wensambulance. Ik geef hier ook scholing over en ben het aanspreekpunt in de regio. Zo ben ik een steunpunt voor collega’s in bredere zin.”

• Zorgprofessional van het jaar

  Zorgprofessional van het jaar

Mazzelpositie

“Twee jaar geleden heb ik een meneer begeleid die ging sterven aan kanker. Zijn vrouw was tegelijkertijd ziek, we vermoedden dat zij ook kanker had. Maar ze wilde het niet laten onderzoeken – ‘dat kan ik hem niet aandoen in zijn laatste weken’. Toen haar man overleed, ging zij naar het ziekenhuis en bleek ze inderdaad kanker te hebben. Gelukkig waren we nog op tijd en kon ze zelfstandig verder leven.

Een half jaar later kreeg ik een briefje van haar dochter: haar moeder had een hersenbloeding gehad en woonde in een verpleeghuis. Ze kon niet meer goed praten, maar ze had gevraagd of ik langs kon komen. Ik heb haar toen heel lang vastgehouden. Wat bleek: ze kon niet meer vertellen wat haar wensen waren als ze zou overlijden, maar ík wist nog wat we destijds samen hadden besproken. Ze wilde dat ik dat opschreef. Je kunt dan zoveel betekenen voor mensen. Dan heb je echt een mazzelpositie, hoor.”

Ouderen zijn bloedeerlijk

Als zestienjarige koos Jennifer de opleiding Verzorgende IG, met het idee om op de couveuseafdeling te gaan werken in het ziekenhuis. “Maar ik kwam erachter dat je ook kindjes in leven moest houden die misschien helemaal geen leven hadden en totaal afhankelijk zouden blijven. Dat vond ik ingewikkeld.” Ze besloot stage te lopen in een bejaardentehuis, en later in een verpleegtehuis. “Ouderen zijn bloedeerlijk. Als je iets verkeerd doet, zeggen ze dat gerust. Zo van: ‘Dit slaat natuurlijk nergens op, je collega deed het gisteren zo en zo.’ Ik vind dat humor, daar leer je mee omgaan. Tegelijk zeggen ze ook dingen als: ‘Rits wel je jas even dicht, straks vat je nog kou.’”

Toch was werken in een tehuis het ook niet voor Jennifer. “Het moeilijke daaraan vond ik dat je altijd met vijftien mensen tegelijk in gesprek bent. Als je bij iemand was, ging er wel weer een pieper in je zak af – continu moest je je aandacht verdelen.” Ze gaat in de buurtzorg werken, en doet dat inmiddels al vijftien jaar. 

Mantelzorger

Als haar vader ernstig ziek is in 2017, zorgt Jennifer voor hem als mantelzorger. Ideaal dat ze zelf verpleegkundige is, zou je denken – maar het was juist erg moeilijk. “Ik miste begeleiding van een professional. Het was zomer en er was personeelstekort. Ze dachten: ‘Er is een verpleegkundige in de familie, dus die redt zich wel’ – maar dat was dus niet zo. Het is heel anders om voor je familie te zorgen dan voor een cliënt of patiënt. Je hebt het emotionele plaatje, en als professional weet je wat er allemaal fout kan gaan. Dus juist als zorgverleners hebben we dan een handje extra nodig.”

Dit moet anders, dacht Jennifer. Het doet haar besluiten om verpleegkunde en daarna palliatieve zorgverpleegkunde te gaan studeren. “Het is heel mooi dat ik daar de ruimte voor heb gekregen. Het heeft me ook geholpen om het overlijden van mijn vader te verwerken. Zijn overlijden was verdrietig, maar ik kon er een les uithalen en daar actief mee aan de slag gaan.”

• Finalist Esther Koffeman: ‘Mijn cliënten voelen bijna als familie’

  Finalist Esther Koffeman: ‘Mijn cliënten voelen bijna als familie’

Dagelijkse levensles

Jennifer vindt de zorg het mooiste vak van de wereld, omdat ze zoveel kan betekenen voor anderen. “Zeker in de palliatieve zorg vertellen mensen ons vertrouwelijke dingen, die ze soms niet eens met familie delen. Hoe ze met emoties omgaan, waar ze bang voor zijn, hoe hun kinderen ermee omgaan. Als ik met zulke zieke mensen bezig ben geweest en ik zit in de auto op weg naar huis, doen de ‘gedoetjes’ er niet meer toe – of ik in de file sta, of mijn kinderen op tijd naar bed willen of niet. Dat maakt niet uit, want het gaat goed met iedereen die ik liefheb. Dat is een dagelijkse levensles, die krijg ik er gewoon gratis bij.”

Portretten

In haar werk zet ze nog een ander talent in: ze maakt getekende portretten van haar cliënten. Als tekenaar heeft ze weer andere soorten gesprekken. “Een man die net zijn vrouw had verloren, vertelde dat hij op stap was gegaan met twee vrienden. Ze hadden zóveel gedronken dat ze een van die vrienden liggend hebben moeten dragen en op de stoep voor zijn huis hebben gelegd. Dus ja, dan hoor ik meer de excentrieke verhalen – zoiets vertel je niet direct aan een verpleegkundige.”

Positieve verandering

Naast haar dagelijkse werk zet Jennifer zich actief in om de zorg ten positieve te veranderen. Zo heeft ze ervoor gezorgd dat de zogeheten ‘Palliakit’ – een box met middelen om snel te kunnen handelen bij patiënten in de terminale fase – landelijk werd vergoed. Ook is door Jennifers inzet de verplichte registratie van cliëntprofielen van de baan. Daar zocht ze de landelijke media voor op: ze kwam in meerdere landelijke praatprogramma’s en heeft bijna tienduizend volgers op LinkedIn. “Het mooiste vind ik om wijkverpleegkundigen volledig in hun kracht te zetten. Ik haal zoveel voldoening uit mijn werk. Ik ben echt een mazzelaar.”