Geen verjaardagen, geen kerstboom: zo leven Jehovah’s Getuigen

Waarom weigeren de Jehova's Getuigen bloedtransfusies?

Van tijd tot tijd komen de Jehovah’s Getuigen negatief in de media met een van hun bekendste overtuigingen. Op basis van hun interpretatie van allerlei Bijbelse teksten weigeren zij principieel bloedtransfusies.

Vooral in medische en juridische kringen heeft dit standpunt al tot veel controverse geleid. Maar het Wachttorengenootschap, de officiële naam van het kerkgenootschap van de Jehovah’s Getuigen, stelt klip en klaar: “Het accepteren van een bloedtransfusie is een ernstige overtreding van Gods wet en kan leiden tot uitsluiting.” Dit is een letterlijk citaat uit De Wachttoren van 15 juni 2004.

Bij een minderjarig kind kán de rechter overigens tijdelijk de ouders uit de ouderlijke macht ontzetten, zoals een vader en moeder met een 8-jarig zoontje enkele jaren geleden overkwam.
Dit is alleen mogelijk als de arts ervan overtuigd is dat alleen een bloedtransfusie het kind kan redden. De Raad voor de Kinderbescherming heeft een speciaal informatieblad over dit thema ontwikkeld.
Overigens speelt de handelingsbekwaamheid van kinderen een rol bij medische beslissingen. In Nederland wordt deze beoordeeld op basis van leeftijd en ontwikkelingsniveau. Kinderen vanaf 12 jaar hebben het recht mee te beslissen over hun medische behandeling. En vanaf 16 jaar mogen ze zelfstandig beslissingen nemen. 

'Ouders koesteren het leven'

"Ouders die Getuigen zijn, koesteren het leven en willen de beste medische zorg voor hun kinderen", licht woordvoerder Jeroen Verhoeff van het hoofdkantoor van de Jehova's Getuigen in Nederland toe. "Daarom brengen ze hun kind naar het ziekenhuis. Ze zoeken artsen en behandelingen die de beste medische zorg bieden zonder bloed te gebruiken. De ouders erkennen daarbij dat artsen en ziekenhuizen, op basis van hun medische en juridische kennis, niet honderd procent zekerheid kunnen geven dat ze geen bloed zullen gebruiken bij de behandeling van jonge kinderen. Maar als zij een meewerkende arts vinden die ermee instemt om er alles aan te doen om het gebruik van bloed te vermijden, concluderen de ouders vaak dat dit hun beste optie is." 

Waarom vieren ze geen verjaardagen, Kerst of Pasen?

Op grond van hun zeer strikte, letterlijke interpretatie van de Bijbel vieren de Jehovah’s Getuigen geen verjaardagen, maar ook geen christelijke of seculiere feestdagen. Ze menen dat christelijke feesten zoals Kerst en Pasen heidense wortels hebben, en later – ten onrechte – een christelijk jasje kregen omgehangen.

Cadeaus geven ze elkaar nooit in de context van bepaalde feestdagen

Praktische gevolgen

Deze afwijzing van feestdagen heeft allerlei praktische gevolgen. Kinderen van Jehovah's Getuigen nemen bijvoorbeeld nooit deel aan verjaardagsfeestjes op school, of aan vieringen rond Sinterklaas of Kerst en Pasen. Jehovah’s Getuigen geven elkaar en anderen wel cadeaus, maar niet in de context van bepaalde feestdagen.

Hoe vieren de Jehovah’s Getuigen Avondmaal?

De Jehovah’s Getuigen hebben jaarlijks één religieuze ceremonie: het Avondmaal van de Heer, ook wel de Gedachtenisviering genoemd. Die vindt altijd plaats op de avond van de 14e Nisan volgens de Joodse kalender. Die datum valt meestal in maart of april.

Tijdens deze plechtige bijeenkomst worden ongezuurd brood en wijn doorgegeven. Maar wereldwijd neemt alleen een zeer klein groepje – de ‘gezalfden’ – het Avondmaal tot zich: de anderen nemen brood en wijn alleen even in handen. Slechts de enkeling die ervan overtuigd is tot de 144.000 uitverkorenen te behoren die straks met Christus in de hemel mogen regeren, eet een stukje brood en drinkt van de wijn.

Kinderdoop of volwassendoop?

Voor de Jehovah’s Getuigen is de doop – altijd door onderdompeling – een bewuste keuze. Ze worden meestal als jongvolwassene of tiener gedoopt, maar nooit als baby. Men ziet de doop als een symbool van toewijding aan Jehovah. Bij uitzondering worden er ook wel kinderen gedoopt, mits ze oud genoeg zijn om zelf te kunnen uitleggen waarom ze deze keuze maken en te beseffen wat de gevolgen zijn.

• Wie zijn de Jehova's Getuigen en wat geloven zij?

  Lees het artikel

Waarom stemmen ze niet en gaan ze niet het leger in?

Als het politieke of militaire zaken betreft, willen Jehovah’s Getuigen neutraal blijven. Ze geloven namelijk dat zij, als burgers van Gods koninkrijk, geen partij mogen kiezen.

Concreet betekent dit het volgende:
- Niet stemmen bij politieke verkiezingen
- Geen politieke ambten bekleden
- Weigeren militaire dienst/meedoen aan oorlog
- Niet salueren voor vlaggen
- Geen volksliederen zingen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog weigerden Nederlandse Jehovah's Getuigen de Hitlergroet te brengen, of lid te worden van nazi-organisaties. Daarom werden zij vervolgd, opgepakt en naar concentratiekampen gestuurd. Hun principiële houding vatte het Hitlerregime op als een daad van verzet.

Wat betekende de paarse driehoek?

In concentratiekampen waren Jehovah's Getuigen onmiddellijk herkenbaar aan hun paarse driehoek. Uniek was trouwens dat zij – als enige van alle groepen – tijdens de oorlogsjaren puur op grond van een religieuze overtuiging werden vervolgd.

Ook vandaag de dag weigeren Jehovah’s Getuigen militaire dienst in landen waar geen alternatieve burgerdienst bestaat. Dit leidt soms tot gevangenisstraffen.

Pacifisme

Tot aan de Eerste Wereldoorlog werd er binnen de beweging verschillend gedacht over pacifisme. Zo gingen sommige Duitse Jehovah’s Getuigen in militaire dienst en predikten daar hun boodschap, terwijl De Wachttoren hun brieven publiceerde. Later werd hier alsnog één lijn in getrokken: pas na de Eerste Wereldoorlog werd pacifisme wereldwijd de officiële norm.

Waarom gaan de Jehovah’s Getuigen langs de deuren?

Op basis van Jezus' oproep om mensen uit alle volken tot leerlingen te maken (Matteüs 28:19, 20) zien zij het als hun opdracht om naar de huizen van de mensen te gaan, in lijn met wat Jezus' discipelen deden (Matteüs 10:7, 11-13).
Er zijn verschillende categorieën 'pioniers' die hiermee bezig zijn:

• Hulppioniers: zij besteden minimaal 15-30 uur per maand aan veldwerk (huis-aan-huisevangelisatie).
• Reguliere pioniers: zij wijden 50 uur per maand aan veldwerk.
• Speciale pioniers: zij werken fulltime voor het Wachttorengenootschap en ontvangen een bescheiden vergoeding.

De Jehovah’s Getuigen financieren al hun activiteiten via donaties, erfenissen en legaten: ze vragen nooit om geld. Veldwerk vormt de kern van hun missionaire werk.

EO-presentator Tijs van den Brink sprak in mei 2021 met radiopresentator Igmar Felicia in het tv-programma Adieu God?. Igmar, die rond zijn 18e het Wachttorengenootschap de rug toekeerde, vertelde onder andere dat hij al heel jong meeging langs de deuren: “Ik deed mijn eerste gesprekje bij de deur al toen ik een jaar of 4, 5 was. Ik kan me dat nu niet meer voorstellen. (…) Ik wilde later pionier worden, dan zet je je hele leven opzij om langs de deuren te gaan.”

Strikte leefregels, afwijzing van feestdagen en politieke neutraliteit: het vraagt toewijding. Of je het er nu mee eens bent of niet – de levensstijl van Jehovah’s Getuigen laat zien hoe diep geloof keuzes kan beïnvloeden.