'Ik mag als arts heerlijk dis­cri­mi­ne­ren'

Ik weet niet of je hiervan schrikt, maar ik kan het uitleggen. Op de spoedeisende hulp ben ik constant op zoek naar de juiste diagnose. Daarbij stel ik mezelf steeds de vraag: hoe groot is de kans dat deze patiënt een bepaalde aandoening heeft? Dit betekent dat aanvullend onderzoek, zoals een CT-scan, hartfilmpje of bloedonderzoek, afhankelijk is van mijn inschatting vooraf. En die inschatting baseer ik op statistieken en ervaring.

De ene patiënt heeft niet evenveel recht op een bepaald onderzoek als een andere patiënt. We hebben het in dit geval over wenselijke discriminatie. Hierbij is niet alleen leeftijd, overgewicht of rookgedrag een aanleiding daartoe, maar ook afkomst. Sommige bevolkingsgroepen hebben namelijk een grotere kans op bepaalde ziektes dan andere. Het is niet mijn schuld dat rokers een aanzienlijk grotere kans op longkanker hebben, dat mensen met overgewicht vaker suikerziekte ontwikkelen en dat mensen van Hindoestaanse afkomst vaker een hartinfarct hebben. Ik ben niet de oorzaak van deze verschillen, ik constateer ze alleen maar.

Het alternatief is dat ik alle patiënten bij binnenkomst op de spoed op een en dezelfde manier behandel. Het resultaat? Een onacceptabele stijging van de zorgkosten, een hogere belasting van het zorgsysteem en onnodig meer schadelijke straling voor de patiënt. Fijn dus om vooraf te selecteren waar de pakkans het grootst is, zodat ik mijn middelen gericht kan inzetten.

Waarschijnlijk ben je nu iets meer gerustgesteld en zie je dat het inderdaad goed is dat ik als spoeddokter in zekere mate discrimineer. Maar wat als we ditzelfde principe gebruiken voor andere velden binnen de overheid? Waarom mogen we niet gerichter controleren binnen groepen waar vaker een overtreding voorkomt?

Het tegendeel gebeurt: de minister van Onderwijs trekt 61 miljoen euro uit om studenten terug te betalen die DUO vaker heeft gecontroleerd en zo nodig heeft beboet. Het probleem is niet dat sommige bevolkingsgroepen vaker worden gecontroleerd, het probleem is dat sommige groepen vaker fraude hebben gepleegd. De juiste diagnose stellen is belangrijk om tot genezing te komen, ook al is dat soms pijnlijk om te constateren.