Isabelle van de Nadort: ‘Door lichaamstaal te herkennen, haal je meer uit gesprekken'

In gesprek met Isabelle wordt het eerste misverstand dus gelijk al uit de lucht geholpen: mensen die met hun armen over elkaar staan, zijn helemaal niet kritisch en afstandelijk. ”Je armen over elkaar doen geeft gewoon een prettig gevoel,” zegt Isabelle. “Mannen doen dit vaak op borsthoogte, vrouwen wat lager op de buik. Dit is een neutrale houding. We zijn veel te snel met oordelen dat iemand dan gesloten zou zijn.”

Wellicht omdat we een clichébeeld in ons hoofd hebben? Zoals de verveelde man-met-armen-over-elkaar tijdens het winkelen? “Haha, ja, in zo’n situatie is er meer aan de hand. Dan zijn er ook andere kenmerken die duiden op een afwerende houding, zoals een frons, een kritische oogopslag, een passieve houding. Bij elkaar opgeteld maken deze non-verbale signalen dat iemand uitstraalt ‘ik heb het niet naar m’n zin’. Dit voorbeeld laat zien hoe belangrijk het is om bewuster te worden van de nuances in lichaamstaal.”

Door de nuances in lichaamstaal te herkennen, voorkom je een onterecht oordeel

“Wanneer je met iemand praat, reageer je altijd vanuit je eigen interpretatie op de non-verbale signalen die je ziet bij de ander. Onbewust vellen we heel snel een oordeel. Meestal is dit oordeel gebaseerd op eerdere ervaringen. Door de nuances in lichaamstaal te leren herkennen en begrijpen, voorkom je een onterecht oordeel. Hierdoor sta je meer open voor wat de ander echt communiceert. En kun je beter op elkaar inspelen, de diepte ingaan. Je gesprekken worden vloeiender en fijner, want de ander voelt zich meer gehoord en gezien.”

Lichaamstaaldeskundige

Isabelle van de Nadort (49) heeft zich gespecialiseerd in non-verbale communicatie. Dit ging niet zonder slag of stoot. “Nadat ik op mijn 31e stil werd gezet door acute reuma en SLE (een auto-immuunziekte die ontstekingen en schade aan weefsels en organen veroorzaakt), ben ik arbeidsongeschikt geraakt. Al snel heb ik de knop omgezet en ben ik me gaan focussen op wat ik wel kan, ondanks dat ik veel last heb van pijn en koorts. Ik heb de studie Psychologie Arbeid en Organisatie gedaan.Op een bepaald moment realiseerde ik me dat ik van jongs af aan heb meegekregen om aandacht te hebben voor non-verbale signalen. Mijn vader tekende en lette daardoor heel goed op gezichtsuitdrukkingen en houding. Door feedback van anderen werd ik me er bewust van dat ik in (coachings)gesprekken vaak lichaamstaal spiegel. Het past helemaal bij me om hiermee bezig te zijn en ik ben me gaan specialiseren.”

Als lichaamstaaldeskundige geef Isabelle masterclasses en trainingen aan bedrijven en individuen. In 2019 is haar boek Lichaamstaal lezen uitgekomen.

Niet vanzelf

“Iedereen kan de taal van het lichaam leren, maar dit gaat niet vanzelf. Ik vergelijk het met een gereedschapskist. De kennis van lichaamstaal geeft je een kist vol tools die je kunt inzetten. Net zoals je met gereedschap moet je wel weten hoé je die tools ‘veilig’ kunt inzetten. Dit vraagt oefening.”

Welke tools zijn dat zoal, waardoor je lichaamstaal kunt leren? Isabelle noemt er vier. Voordat je ze gaat gebruiken, nog een gebruikerstip: “Gebruik de tools niet om iemand te veranderen. Het gaat erom dat je lichaamstaal beter herkent, waardoor je meer uit gesprekken kunt halen. Stel, je ziet dat iemand spanning heeft, dan kan je er subtiel wat aan doen om meer rust te geven. Zelf bekijk ik per situatie of en hoe ik een tool gebruik.”

Tool 1 – Let op slikbeweging

“Wist je dat je lichaam, zonder dat je dit zelf bewust doorhebt, zich voorbereidt op wat gaat komen? Als jij in gesprek bent en je wilt reageren, dan dwarrelen die woorden al in je hoofd en je mond maakt speeksel aan zodat je kan gaan spreken. Speeksel heb je nodig om te kunnen praten. Maar, als jij geen ruimte krijgt om te praten, omdat de ander aan het woord blijft, moet je het aangemaakte speeksel wegslikken. Dus als jij ziet dat de mondhoeken van iemand nat woorden en diegene slikt, dan is dat een signaal dat die ander wil reageren. Natuurlijk kun je gerust je verhaal afmaken en op een later moment wat met deze kennis te doen, bijvoorbeeld door te vragen wat die ander ervan denkt.”

Oefening: Weet dat iedereen een verhaal heeft, ook degene die van nature meer luistert en afwacht. Oefen jezelf erin dat je wat vaker een rustpauze inbouwt als je ziet dat de ander ‘slikt’. Zo geef je de ander de kans om tevoorschijn te komen.

Tool 2 – Kijk goed naar ogen

“Als ik aan mijn vriendinnen vertel over de laatste zeiltocht die ik gemaakt heb, worden de ogen van een bepaalde vriendin groter en gaan stralen. Dan weet ik: zij vindt dit leuk! Een andere vriendin zie ik naar achter bewegen en haar ogen zijn neutraal. Dan weet ik dat zij wat minder geïnteresseerd is. Ik hoef hier op dat moment niets mee te doen, maar op een later moment kan ik met de ene vriendin verder doorpraten over zeilen en met de andere vriendin een ander onderwerp aansnijden.”

Globaal zijn er vier soorten uitdrukking in de ogen te herkennen:
-Neutraal: bij een neutrale blik zijn de ogen ontspannen aan het (rondkijken).   
-Dof: een doffe oogopslag kan betekenen dat iemand verdrietig, ziek of vermoeid is.
-Glinsterend: bij positieve opwinding gaan de ogen glinsteren en stralen!
-Glinsterende door vocht: glimmende natte ogen kunnen duiden op verdriet.

Oefening: Kijk tijdens je gesprek bewust in de ogen van degene met wie je spreekt.

(tekst loopt verder onder de foto)

Tool 3 - Herken geruststellingsgebaren

“Wanneer je niet zo op je gemak bent, ga je automatisch jezelf aanraken op een manier waarmee je jezelf geruststelt. Aan je ring draaien, over je arm wrijven, aan je haar frunniken, je ketting goed doen.

Stel dat je jouw zoon of dochter ziet friemelen of aan een oorbel draait, dan is de kans groot dat hij of zij zichzelf aan het geruststellen is. Blijkbaar voelt diegene zich niet helemaal prettig bij wat er gebeurt of gezegd wordt. Deze kennis kun je gebruiken om de ander gerust te stellen of om meer aandacht te hebben voor wat er in die ander omgaat.”

Oefening: Wees alert op geruststellingsgebaren bij degene waar je mee praat. Meen je deze gebaren te zien, confronteer de ander hier dan niet plompverloren mee, dat schrikt af! Probeer dan om in jouw eigen manier van doen rust en veiligheid te bieden.

Tool 4 – Beweegt iemand naar voor of naar achter

“Wat je continu kan zien in gesprekken, is dat we (lichtjes) naar voren en naar achteren bewegen. Als iemand naar voren beweegt, vindt diegene het interessant. Als iemand naar achter beweegt, verliest diegene interesse of voelt zich onprettig. Deze basale bewegingen gebeuren onbewust en geven een signaal af over hoe iemand in het gesprek zit.

Laatst sprak ik met iemand over een lekker recept en ik zag haar naar voren bewegen. Daarmee zei ze als het ware ‘Ja, interessant, vertel me meer!’. Toen ik het over wijn had die ik er graag bij drink, zag ik haar wat meer naar achter bewegen. Ik zag in haar houding dat alcohol haar niet enthousiast maakt. Wat daar precies achter zit, is een andere vraag. Daar kun je het eventueel over hebben.”

Oefening: Let eens wat vaker op de hartslag bij anderen. Als een hart rustig is, zie je het niet. Een versnelde hartslag kun je waarnemen doordat iemands borst duidelijker beweegt, of iemand krijgt rode wangen. Dit betekent: opwinding. Deze opwinding kan positief of negatief zijn. Aan de mimiek van het gezicht kun je zien of het positief of negatief is en daar kun je op inspelen, waardoor de sfeer fijner wordt.

Isabelle van de Nadort is specialist non-verbale communicatie. Met haar bedrijf NonVerbaaltje geeft ze trainingen over het ontwikkelen van lichaamstaalvaardigheden aan groepen en individuen. Isabelle geeft ook presentaties en masterclasses. Haar boek Lichaamstaal lezen is in de boekhandel te verkrijgen.

Foto boven artikel: Jeannette de Groot