Lazarus staat op | De held en zijn verwensingen

De held en zijn verwensingen – PopUpGedachte woensdag 9 maart 2022

Het zal hen nooit vergeven worden, zei Zelensky over het vernietigende Russische geweld. De dood van kinderen, van onschuldigen – er is daar geen vergeving voor. Gisteren las ik hetzelfde citaat van een legerleider of soldaat aan Oekraïense zijde: er is geen vergeving voor. Als theoloog blijft die dan onder je huid haken. Je hoort de woede en kan de diepe pijn en diepe haat erdoorheen voelen. Opeens regent het bommen, worden er woonwijken in de as gelegd – het is ongelofelijk hoe de bombardementen op Aleppo en andere steden zich domweg herhalen. Weer is er terreur, van eenzelfde mogendheid. En dan heb je alle begrip voor de diepe verwensing, die zacht klinkt in de oren van de geseculariseerde Westerling – het zal je nooit vergeven worden – maar weleens heel wat meer zou kunnen beteken in het Oosten van Europa waar voor sommigen (op communistische gebieden na) religie nog veel meer vanzelfsprekend onderdeel is van het dagelijks leven.

Ik lees vandaag Jona, de profeet met zijn walvis. Hij is de voor-christelijke presentie van de woede van Zelensky. Hij moest naar Ninevé om te preken, als een Oekraïner die naar Moskou wordt gestuurd om daar op het Rode plein bekering te verkondingen en het oordeel aan te zeggen. En in plaats van met plezier de goddelijke frustratie over het Rode Plein uit te kieperen, vlucht Jona diametraal de andere kant op. Waarom? Omdat het hen nooit vergeven zal mógen worden, omdat als bekering nog een optie is, dat er dan nog ruimte in het goddelijke hart is voor die vergeving. De meesten weten intussen wel hoe dat afloop. Van het avontuur met de vis, tot de bekering van Ninevé. Dit staat er vanochtend:

Het woord van Jona kwam ook de koning van Nineve ter ore; hij stond op van zijn troon, legde zijn staatsiegewaad af, trok een boetekleed aan en zette zich neer in het stof. Hij liet in Nineve omroepen: 'Op last van de koning en van zijn rijksgroten! Mensen en dieren, grootvee en kleinvee, zij mogen niets eten, zij mogen niet grazen en geen water drinken. Mensen en dieren moeten zich in boetekleren hullen en uit alle macht tot God roepen; ieder moet terugkomen van zijn heilloze wegen en van de ongerechtigheid, die aan zijn handen kleeft. Wie weet of God dan niet terugkomt op zijn besluit en daar spijt van krijgt; wie weet of Hij niet terugkomt op zijn vlammende toorn, zodat wij niet te gronde gaan!' En God zag wat zij deden; Hij zag hoe zij terugkwamen van hun heilloze wegen. En God kreeg spijt, dat Hij hen met dat onheil bedreigd had. Hij bracht het niet ten uitvoer.

Mensen vinden dat verhaal van die vis altijd een ongeloofwaardig wonder. Drie dagen in de buik van een zeemonster. Ik denk soms dat het een trucje was van de verteller om te kijken of men wel zal op te letten. Want zo’n vis-avontuur is klein bier vergeleken met wat er hier gebeurt. Één Oekraïense Jona op het Rode Plein en Poetin die laat omroepen dat hij heeft gezondigd en heel het volk zich in zak en as moet hullen omdat anders het Groot-Russische Rijk zal worden omgekeerd. Grapje natuurlijk, ik vind die vis echt geloofwaardiger. Maar goed, áls het gebeurt, is er vergeving. Meteen. Geen twijfel over mogelijk. Of Jona of Zelensky dat nou kan verdragen of niet. Het is bijna hard, harde genade. Ruim baan voor de genade, ook al jagen de wraakgevoelens ons de hoogste boom in.

Moeten we Poetin dan maar vast gaan vergeven? Geen sprake van. Kwaad is kwaad en moet zo benoemd. Er is meer kwaad dan dat, daar wijzen critici terecht op in dit gebeuren, maar niets daarvan legaliseert de huidige vernietigingszucht van de Moskouse heerser. Maar omkering en inkeer én dus ook vergeving is altijd voorhanden. Al kan niemand zich dat voorstellen. Waarom is dat belangrijk? Omdat dat ook voor jou en mij geldt. Als het voor de koning van Ninevé en Poetin geldt, dan ook voor jou en mij. Wat je ook geflikt hebt in je leven, hoe onmogelijk of onverdraaglijk het ook is. Dat is het wonder van Jona – dat gaat niet over vis, maar over tranen en inkeer en vasten en toekomst. Tot zover vanochtend. Een hele goede woensdag gewenst. En

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.