Navigatie overslaan
Sluit je aan

Gratis inloggen

Praat mee op onze sites, beheer je gegevens en abonnementen, krijg toegang tot jouw digitale magazines en lees exclusieve verhalen.

Door in te loggen bevestig je dat je de Algemene Voorwaarden en Privacyverklaring van de EO hebt gelezen en begrepen.

Hulp nodig?

Check de veelgestelde vragen.

NPO Start
Uitgelichte afbeelding

Mart de Kruif in Adieu God: 'Ik bid nog elke avond'

vandaag · 09:00Visie

Update: vandaag · 09:00

Voor oud commandant Mart de Kruif zijn oorlog en religie onlosmakelijk verbonden. In Afghanistan gaf hij leiding aan 45.000 militairen. “Er gingen bijna dagelijks mensen dood. Dan kun je niet anders dan je afvragen: waarom? Wat is de zin hiervan?”

In Adieu God? gaat hij in gesprek met Tijs van den Brink over geloof, verantwoordelijkheid en wat er gebeurt als de dood dagelijks werk wordt. “Ik bid nog elke avond,” zegt hij. “Dat deed ik daar ook. Soms was het een stil gebed. Soms was het een schreeuw.”

Zingeving in oorlog

De Kruif weet hoe essentieel zingeving is voor wie in oorlog moet leven en leidinggeven. “Als er mensen omkomen door jouw besluiten, kun je dat niet los zien van je geweten. En dus ook niet van je geloof. Je moet kunnen uitleggen waarom iemand gestorven is – niet alleen aan de familie, maar ook aan jezelf.”

Je moet ergens op kunnen leunen. Voor mij was dat God

Toch brak hij jaren geleden met de kerk, na een pijnlijke ervaring. “Een dominee zei tijdens een preek dat militairen moordenaars zijn. Toen ben ik weggelopen. Ik voelde: als dit is hoe jullie naar ons kijken, dan hoor ik hier niet meer bij.”

Een geloof zonder rituelen

Hoewel hij de kerk verliet, bleef zijn geloof in God intact. “Het is een geloof zonder rituelen geworden, maar niet zonder inhoud. Minder formeel misschien, maar niet minder diep.”

Zijn geloof gaf houvast, juist op momenten dat alles wankelde. “Je moet ergens op kunnen leunen. Voor mij was dat God. Ik heb fouten gemaakt, ik ben geen heilige – maar ik geloof nog steeds. Omdat ik niet anders kan.”

Adieu God?

Dit artikel hoort bij het programma

Adieu God?

Adieu God?

Meest gelezen

Lees ook

Schrijf je hier in voor de Visie-nieuwsbrief

Als christelijke gids willen we je helpen om te leven met God. We brengen je persoonlijke verhalen, verdiepende thema’s, christelijk nieuws en mediatips. In onze wekelijkse nieuwsbrief willen we je inspireren om hoopvol te leven en te geloven.

Lees onze privacyverklaring.