Nick Cave & Advent: Laten we blijven duwen totdat de hemel opengaat

Nick Cave: een oude Australische punker die tegenwoordig zingt, musiceert en spreekt over liefde, dood en geloof als een religieuze troubadour voor alle gezindten. De verschijning van zijn Goede Vrijdagalbum Skeleton Tree (2016) kreeg ruime aandacht – schrijnend genoeg vanwege de dood van zijn zoon tijdens het maken van het album. Zijn Paasalbum Ghosteen (2019) wordt alom geprezen. Maar de luistertip voor de dagen voor Kerst is: Push the sky away (2013). Liedjes vol verwachting tegen een achtergrond van doem.

God die de mensheid uitwijst

Kunstkijker Mariëtte van der Heijde wees me op het beeldrijm van de hoesfoto met de klassieke afbeelding van God die Adam en Eva het paradijs uitwijst, zoals te zien op de deur van de St. Michaelskerk in Hildesheim (zie hierboven). Op de achtergrond van deze hedendaagse variant met Cave zelf in de rol van God (waarbij Eva in haar eentje de mensheid representeert) zien we twee kruizen: de levensboom en de kennisboom uit Genesis 2:8.

In het openingsnummer van het album wordt gesproken over bomen die als zwartgeblakerde handen naar de hemel wijzen. Ik denk daarbij aan de Amazone die in hoog tempo wordt platgebrand. ‘We know who you are’, zingt Cave als een onheilsprofeet tot de verantwoordelijken, ‘and we know where you live. And we know there’s no need to forgive.’

De Amazone wordt bij name genoemd in de Higgs Boson Blues, gewijd aan het ‘Godsdeeltje’, het subatomaire levensbeginsel dat in een Geneefse deeltjesversneller werd ontdekt. In deze langzaam voortstuwende blues is God op weg naar Genève om in het zijnde aanwezig te zijn, maar Hij komt onderweg te veel ellende tegen. Amerikaanse zwarte mensen die worden uitgemoord. Hij hoort fameuze toespraak van Martin Luther King vlak voor deze wordt neergeschoten. Hij ziet de missionarissen die de inheemse Amerikanen pokken en griep bezorgen.

Waar is God?

Als je dat ziet, waar is God dan?, vragen mensen zich bij dit soort rampzaligheid af. Bij Nick Cave antwoordt Hij zoals Hij ook doet in het boek Job: ‘Wie nam jouw maten op? Wie de afstand tussen de planeten? Wie was het? Ik hoop dat je luistert.’ Ons egocentrische perspectief krijgt een opdonder. Niet de mens centraal, maar God centraal, de schepping centraal. God houdt ons een theo-, of ecocentrisch perspectief voor. Wat nu?

Het paradijs is gesloten. We kunnen niet terug. Maar we blijven verlangen. We moeten gewoon maar blijven duwen tot de hemel opengaat. ‘Push the sky away’. In de hoop dat er vanaf de andere kant meegegeven wordt: ‘Scheur de wolken weg en kom’, zoals in de adventstijd wordt gezongen. Laat gerechtigheid en vrede neerdalen op aarde. Laat het in godsnaam Kerstmis worden.

Kees de Groot is bijzonder hoogleraar aan de Tilburg School of Catholic Theology en redacteur van Religie en Samenleving.

Push the sky away van Nick Cave luister je hier: