Paul van Tongeren: ‘Filosofie leek mij te hoog gegrepen’

Hij is een filosoof pur sang die zijn woorden zorgvuldig kiest. In het boek ‘Het wonder van betekenis’ maken we kennis met zijn denkwereld. Betekenis gaat volgens hem vooraf aan het waarnemen van feitelijkheden en materie.

‘Filosofie leek voor mij te hoog’

Paul groeide op in een katholieke omgeving. Hij was als kind misdienaar en wilde op een zeker moment ook priester worden. Zijn vader moedigde dat priesterschap overigens niet aan. Aan het einde van de middelbare school besloot Paul dat dit beroep toch niet voor hem was weggelegd. Tijdens zijn studie theologie hield hij zich al veel bezig met filosofie. Hij wilde dit vak graag studeren maar twijfelde of hij wel capabel was. ‘Filosofie leek voor mij te hoog, filosofie stond voor mij boven theologie.’ Uiteindelijk gaven twee docenten hem het vertrouwen aan deze studie te beginnen. Een indrukwekkende carrière als hoogleraar volgde.

‘Het zien verschijnen van een kind is echt iets wonderlijks’

Toen Paul in 1978 voor het eerst vader werd was dit voor hem een ingrijpende gebeurtenis. Kort na de geboorte van zijn dochter overleed zijn vader. ‘De ervaring van geboorte en sterven horen bij elkaar’, vertelt hij. Ook vertelt hij dat de onvoorwaardelijke liefde die hij voor zijn kind voelde maar lastig onder woorden te brengen is. ‘Om te zeggen wat de betekenis is van liefde, dat is tamelijk moeilijk.’

‘Verdriet is niet te vergelijken of te meten’

Een ingrijpende gebeurtenis vindt in 2017 plaats. Paul van Tongeren zou voor het eerst grootvader worden maar vlak voor de uitgerekende geboortedatum overlijdt het kindje. Het is enorm moeilijk voor Paul om zijn zoon en schoondochter zo verdrietig te zien. Hij voelde mee maar merkte tegelijkertijd dat er toch een afstand was. ‘Verdriet is niet te vergelijken of te meten’, vertelt Paul van Tongeren.  

Elsbeth Gruteke is uur lang in gesprek met de ‘Denker des vaderlands’ over de bepalende momenten in zijn leven.

Over de podcast Levensbepalend

Elk mens komt in zijn of haar leven momenten tegen die van grote invloed zijn. Kantelpunten, levensbepalende momenten die het leven daarna voorgoed kleuren; een studie, een huwelijk, een scheiding of de dood van een geliefde. In de podcast Levensbepalend gaat Elsbeth Gruteke in gesprek met mensen over deze bijzondere momenten.