Recensie: ‘Oer – Het grote verhaal van nul tot nu’
Populair boek over schepping en evolutie ademt verwondering én roept vragen op
Voor veel christenen is het een spannende en ingewikkelde vraag: kunnen de evolutietheorie en orthodox-christelijk geloof samengaan? En zo ja: hoe kun je een min of meer soepele verbinding leggen tussen ‘Gods grote verhaal’ in de Bijbel – inclusief Genesis 1, 2 en 3 – en inzichten vanuit de wetenschap die daar haaks op lijken te staan?
Oer, geschreven voor een breed publiek, is een creatieve poging daar in gewone taal een antwoord op te geven. Corien Oranje (auteur en theoloog), Cees Dekker (nanobioloog) en Gijsbert van den Brink (theoloog en auteur van En de aarde bracht voort) sloegen hiervoor de handen ineen. Inmiddels is de zesde druk al verschenen.
Hoe sterren sterven
Hoofdpersoon en ik-verteller is Proton (alias Pro). Dit minuscule deeltje is vlak na de oerknal ontstaan (“bijna veertien miljard jaar geleden”). Hij ziet hoe sterren geboren worden en sterven, hoe de eerste cel ontstaat, allerlei levensvormen zich ontwikkelen tot de eerste mensachtigen verschijnen.
Uiteindelijk spreekt de Schepper twee mensen aan, die vervolgens een soort stamleiders worden. Na hun plotselinge opstand tegen God lijkt de schepping terug te vallen in de duisternis van voorheen. Maar dan treedt God de schepping binnen om haar, via de dood en opstanding van Zijn Zoon, te verlossen.
Begrijpelijk gemaakt
Dit verhaal wordt met veel vaart (en subtiele humor) verteld, waarbij bijzonder complexe zaken begrijpelijk worden gemaakt: een knappe prestatie. Ook is het mooi om te merken hoezeer de auteurs Gods grootheid en genade willen laten schitteren. Deze ‘hervertelling’ ademt verwondering.
Die keuze wreekt zich hier en daar
Proton-perspectief
Dat de auteurs voor het proton-perspectief kozen, is beslist origineel. En tegelijk wreekt die keuze zich hier en daar. Want een proton kan zichzelf niet voortbewegen, terwijl er wel een voort- gaand verhaal moet worden verteld. Als Pro – onder andere – in Abrahams tentdoek en een harpsnaar van David opduikt, eeuwen later in een spinnenweb (!) boven de kribbe hangt en in Jezus’ wandelstok meereist, voelt dat nogal gekunsteld.
Ook doet de stijl soms aan die van een kinderboek denken, terwijl de auteurs zich inhoudelijk op jongeren en volwassenen richten.
(Theologische) vragen
Daarnaast roept Oer heel wat (theologische) vragen op. Zo is volgens Genesis onze sterfelijkheid een straf op onze opstand tegen God. Maar volgens de evolutietheorie was de dood er altijd al, zodra de eerste levensvormen verschenen. Kun je die twee gegevens werkelijk met elkaar ‘verzoenen’?
In Op1 ging prof. Cees Dekker op dinsdag 9 juni in discussie met wetenschapsjournalist Govert Schilling. Die verwijt Dekker en zijn co-auteurs dat ze wetenschap en geloof met elkaar proberen te vermengen, wat je volgens hem niet moet doen.
(Tekst loopt door onder de video):
Tongen losmaken
Hoe je persoonlijk ook in de ‘schepping en evolutie’-discussie staat – en ik ben er voor mezelf nog niet uit –, dit originele boek zal ongetwijfeld heel wat tongen losmaken in christelijk Nederland.
[3,5 van 5 sterren]
N.a.v. ‘Oer – Het grote verhaal van nul tot nu’, Corien Oranje, Cees Dekker, Gijsbert van den Brink, Royal Jongbloed, 160 blz., € 14,99
Geschreven door
Gert-Jan Schaap
