Symbolische ontsnapping in 'Escape from Pretoria'

Op de populaire filmsite Imdb.com wordt door bezoekers een ranglijst bijgehouden van de 250 beste films aller tijden. Op nummer één staat al jaren dezelfde titel: The Shawshank Redemption. Dat is opvallend, want deze Stephen King-verfilming uit 1994 was aanvankelijk helemaal geen groot succes. Er spelen ook geen supersterren in mee, er zitten geen dure special effects in, de regisseur is niet beroemd.

Wat The Shawshank Redemption volgens mij zo geliefd maakt, is de thematiek. Hoofdpersoon Andy zit jarenlang onschuldig opgesloten in een gevangenis, waar hij de gruwelijkste dingen meemaakt, maar altijd hoop blijft koesteren. Ten slotte weet hij via een rioolpijp te ontsnappen en kan hij eindelijk van zijn welverdiende vrijheid genieten. Zoals de verteller van de film het samenvat: ‘Andy crawled through a river of shit and came out clean on the other side.’

Levenskunst

Wie wil dat niet: door de rioolbuis kruipen die het leven soms is en er toch weer schoon uit komen? Een fraaie metafoor: de gevangenisuitbraak als levenskunst.

Dit soort symboliek kleeft natuurlijk ook aan andere films over spectaculaire ontsnappingen: The Great Escape, Papillon, Escape from Alcatraz, noem maar op. De nieuwste toevoeging aan dit genre is Escape from Pretoria, een reconstructie van een Zuid-Afrikaanse geschiedenis. We volgen drie veroordeelde antiapartheidsstrijders die anno 1979 een ingenieus plan bedenken om hun zwaarbewaakte bajes in Pretoria te ontvluchten. De titel verklapt al dat het lukt, maar niet hoe en tegen welke prijs.

• Lees ook: 'De beste paasfilm van dit jaar draait nu al in de bioscoop'

Alle aandacht voor de ontsnapping

De makers van Escape from Pretoria zijn niet overdreven geïnteresseerd in psychologie of historische context; bijna alle aandacht gaat uit naar de ontsnapping zelf. Dat levert een wat vlakke, maar bij vlagen wel erg spannende film op. Die ook weer prima werkt op dat symbolische niveau – je moet wel erg cynisch in elkaar zitten om geen inspiratie te putten uit zo’n verhaal over moed, vertrouwen en volharding.

Bekijk de trailer van 'Escape from Pretoria'