Tijs gaat op zoek naar 'De verloren stem'

“De mensen die niet gaan stemmen, zijn met grote regelmaat mensen die in de problemen zitten. Het zou hen juist kunnen helpen om op een partij te stemmen die voor hen opkomt,” vertelt Tijs terwijl hij wegrijdt van een draaidag in Delft. “Maar dat doen ze vaak niet; het vertrouwen is broos of weg. Zo kom ik net bij een stel vandaan dat door meerdere onterechte beschuldigingen van de gemeente – waaronder de toeslagenaffaire – jarenlang in de schulden heeft geleefd. Zij zitten daardoor al lange tijd in de ellende. Ze willen niets te maken hebben met alles waar het woord ‘gemeente’ in voorkomt. Hij zei zelfs: ‘Het enige wat ik doe als die kaart voor de gemeenteraadsverkiezingen binnenkomt, is hem verscheuren.’ Die mensen gaan écht niet meer stemmen.”

'Best nonchalant'

En met hen nog zo’n 45 procent van de bevolking. Tijs: “Dat zo’n groot deel van de Nederlanders niet stemt, is reden genoeg om hierin te duiken. Want wie zijn nou die mensen die niet gaan stemmen?” In dit drieluik gaat Tijs met deze mensen in gesprek. De afleveringen zijn opgedeeld in drie thema’s: armoede, wonen en zorg. Onderwerpen die zich dicht bij huis afspelen én waar de gemeente ook invloed op heeft.

Waarom is het belangrijk om hier een programma over te maken?

“Een democratie vorm je met z’n allen. Er zijn landen waar je niet mag stemmen of waar je niet vrij bent om te kiezen op wie je stemt; wij mogen dat wel en gaan daar best nonchalant mee om. Het is een voorrecht om in een land te leven waar je mag stemmen en waar elke stem even zwaar telt. Als een grote groep mensen structureel afhaakt, is het belangrijk om die mensen in beeld te brengen. Op die manier geef je ze toch een stem en draag je bij aan een totaalbeeld van onze bevolking.”

Kan de lokale politiek deze groep niet-stemmers er meer bij betrekken?

“Ja, dat denk ik wel. In Amersfoort sprak ik een bewoner van een flat die tegen de vlakte moet, omdat er een hoger exemplaar voor in de plaats komt. Hij probeert al tijden zijn verhaal te vertellen, maar er is niemand die naar hem luistert. ‘Al is er maar één gemeenteraadslid dat langskomt en serieus naar mijn verhaal luistert, dan maakt hij al kans op mijn stem,’ vertelde hij. Voor dit programma sprak ik meer mensen die zich niet gehoord voelen door de politiek. En daar ligt zeker op gemeenteraadsniveau een kans: ga de wijk in en heb belangstelling.”

Niet zinloos

Al is het volgens Tijs te makkelijk om alle schuld bij de overheid en gemeente neer te leggen. “Als je stemt op iemand en het leidt niet tot het gewenste resultaat, dan kun je zeggen: ‘Ik ga nooit meer stemmen, want het is niet gelukt.’ Maar je kunt ook accepteren dat een democratie zo werkt. Dat betekent dan niet dat je stem zinloos is geweest, want je hebt toch deelgenomen aan het democratisch proces en dat is op zichzelf ook al waardevol.”

Wat of wie heeft je bij het maken van deze serie verrast?

“Vanmorgen was ik bij een man met een moeilijke geschiedenis; hij is een tijdje dakloos geweest en staat nu op de wachtlijst van de ggz. Toen ik hem vroeg of hij ging stemmen, vertelde hij me dat hij zelf verkiesbaar is. De partij Onafhankelijk Delft heeft hem gevraagd, omdat ze iemand wilden met verstand van dakloosheid, verslaving en ggz. Eerst vond hij het onzin, maar later bedacht hij zich, en nu kunnen mensen op hem stemmen. Hij deed zelfs nog een kleine oproep: ‘Dus mensen: stemlijst 10, stem Henry!’ Zelf weet hij in ieder geval al welk vakje hij gaat aankruisen.”

Wat hoop je dat kijkers meenemen uit dit programma?

“Ik hoop dat mensen beter snappen waarom sommige mensen niet gaan stemmen. En aan de andere kant hoop ik dat niet-stemmers denken: misschien moet ik 16 maart toch maar gaan stemmen. Om te laten weten wat ik vind, in de hoop dat er iets verandert, of in ieder geval om mee te doen. Want meedoen is belangrijker dan winnen.”