Waarom is er een dodenmasker van Abraham Kuyper gemaakt?

Het is deze maand precies 100 jaar geleden dat Abraham Kuyper, de beroemde leider van de gereformeerden, overleed. Na zijn dood werd er een dodenmasker van zijn gezicht gemaakt. In EO Live praat Yvonne Sprunken met VU-archivaris Jasmijn Vervloet over de betekenis van dit dodenmasker.

Abraham Kuyper overleed op maandag 8 november 1920 rond zes uur ’s avonds. Beeldhouwer Toon Dupuis nam vrij snel na het overlijden van Kuyper een dodenmasker bij hem af. Dit dodenmasker is een gipsen afgietsel van het gezicht van Abraham Kuijper. Het masker is tot op heden bewaard gebleven en ligt momenteel in het archief van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het geeft een griezelig realistisch beeld van hoe Abraham Kuyper er daadwerkelijk uitgezien heeft. Je kunt de wimperhaartjes bijna tellen.

Functies van een dodenmasker

Een dodenmasker heeft twee functies. Ten eerste is het een persoonlijke herinnering voor de familie, ten tweede een relikwie voor bewonderende burgers, die Kuyper zo kunnen gedenken. En aan bewonderaars ontbreekt het Kuyper destijds niet. Hij wordt onder belangstelling van tienduizenden – begraven op vrijdag 12 november 1920.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Bij oude beschavingen, zoals die van de Egyptenaren, Grieken en Romeinen bestond het gebruik al om het menselijk gelaat, dood of levend, af te vormen in was of gips. Zulke afgietsels dienden dan als model voor de beeldhouwer om een portret in steen te maken, maar ook werden ze gebruikt bij de uitvaart van een overleden vorst of als herinnering aan een voorouder. 

Populariteit

Het feit dat ook van Abraham Kuyper een dodenmasker werd afgenomen, zegt iets over zijn populariteit ten tijde van zijn overlijden. Kuyper was een man met veel talenten. Zo was hij staatsman, theoloog, journalist en docent. Naast koningin Wilhelmina was Kuyper de enige die ooit de voorpagina van The New York Times haalde, en in 2004 werd Kuyper genomineerd voor de verkiezing van grootste Nederlander ooit.