Wat jij denkt te weten over daklozen (en hoe het écht zit)

Of stel je voor: je bent op vakantie in een mooie stad en daar zit hij – een onverzorgde man op een versleten kleed. Vóór hem staat een bekertje met wat losse muntjes. Loop je door omdat je lekker op vakantie bent, of geef je wat geld?

We vroegen het aan Ronald Cornelisse (57). Hij dacht vroeger ook: "Ga gewoon werken, joh!" Tot hij plotseling zélf op straat belandde.

Vier veelgehoorde vooroordelen over daklozen

1. Je moet een dakloze geen geld geven, want daar koopt hij alleen maar alcohol of drugs van.
“Helaas is dat vaak zo. Ook als iemand zegt dat hij geld nodig heeft voor de opvang, klopt dat meestal niet. Opvang is in principe gratis, tenzij iemand er langdurig verblijft – dan wordt het betaald uit de daklozenuitkering.

Bied eten of koffie aan

Maar niet alle daklozen zijn verslaafd. Je kunt vaak verschil zien: een dakloze zonder verslavingsproblemen slaat een aanbod van eten nooit af. Verslaafden willen vaak alleen geld, om drank of drugs te kopen. Bied daarom eten of koffie aan. Reageert iemand daar dankbaar op, dan kun je eventueel ook wat geld geven.”

2. Daklozen moeten gewoon gaan werken voor hun geld.
“Dat dacht ik ook, maar het is niet zo simpel. Zonder postadres nemen werkgevers je vaak niet serieus. Bovendien moet je netwerk weer opgebouwd worden. Fulltime werken lukt meestal niet direct.”

3. Daklozen kunnen altijd in de opvang terecht.
“Helaas niet. Er zijn te weinig plekken. Vaak krijgen vooral daklozen met een verslaving volledige hulp. Ik was niet verslaafd en werd daarom ‘zelfredzaam’ genoemd. ’s Winters mocht ik in de opvang, ’s zomers moest ik elders slapen.”

Schaamte speelt ook mee

4. Veel daklozen willen niet geholpen worden.
“De meesten wíllen wel hulp, maar zijn vaak teleurgesteld door instanties. Je belandt pas op straat nadat meerdere organisaties je hebben laten vallen. Schaamte speelt ook mee: veel daklozen hadden ooit een huis en baan, en moeten nu om eten of geld vragen.”

Vier tips om een dakloze wél te helpen

1. Zeg ‘hallo’
“Iedereen wil gezien worden. Een simpele groet en glimlach kan al veel betekenen.”

2. Maak een praatje
“Heb je tijd? Vraag hoe iemand dakloos is geraakt. Vind je dat spannend, bied dan koffie aan. Is iemand onder invloed, benader hem dan niet zelf, maar waarschuw bijvoorbeeld het Leger des Heils.”

3. Geef iets voedzaams
“Fruit, brood of een maaltijdsalade zijn waardevol. Met warm weer: een flesje koud water. Beltegoed is ook welkom. Geef hooguit een paar euro, om risico’s te beperken.”

4. Bied warmte
“Slaapzakken, jassen, sokken of zelfs een tent zijn hard nodig. Je kunt ze ook afgeven bij een maatschappelijke organisatie.”

Tekst: Willemijn Bakker