Wat is het verschil tussen hooggevoelig, hoogsensitief en HSS?
Want nee, het is niet hetzelfde
Felle lichten, harde muziek, een overvolle agenda: soms kun je al die prikkels om je heen niet meer verdragen. Ben je dan hooggevoelig of juist hoogsensitief? Wat is het verschil, en wat heeft HSS ermee te maken? Wij leggen uit hoe het zit.
“‘Ik ben overprikkeld’ lijkt het nieuwe ‘ik ben moe’ te zijn”, leidt de Volkskrant een artikel in over overprikkeling. Het is helemaal geaccepteerd om vanwege die reden afspraken af te zeggen en je terug te trekken in je eigen bubbel. Als prikkels hard binnenkomen, ben je dan hooggevoelig of hoogsensitief? De termen worden vaak door elkaar gebruikt of gezien als synoniemen. Maar er zit een verschil tussen.
Test: Hoeveel prikkels kun jij aan?
In de stad overal een praatje maken, alleen kopen wat je nodig hebt of gillend gek worden en omkeren naar huis. Hoeveel prikkels kan jij aan?
Verschil tussen hooggevoelig en hoogsensitief
Als je hoogsensitief bent, ook wel HSP – Highly Sensitive Person – heb je de eigenschap om subtiele prikkels in je omgeving meer op te merken en diepgaander te verwerken. Hoogsensitiviteit is een aangeboren persoonlijkheidskenmerk, het is dus geen ziekte of stoornis. Zo’n 15 tot 20 procent van de mensen is HSP. Volgens de theorie van psycholoog Elaine Aron hebben hoogsensitieve personen een gevoelig zenuwstelsel, waardoor ze meer zien, horen, ruiken, voelen en proeven dan een ander. Daardoor hebben ze vaak langer de tijd nodig om informatie te verwerken en keuzes te maken.
Lees ook: Ben jij hoogsensitief? Dit zijn de kenmerken van HSP
Hooggevoeligheid is een bredere term die verwijst naar een verhoogde gevoeligheid voor externe prikkels, inclusief emotionele gevoeligheid. Hooggevoeligheid is niet aangeboren en staat in die zin los van hoogsensitiviteit, al kan het er wel een gevolg van zijn. Als je hooggevoelig bent, heb je een verhoogde kwetsbaarheid die zich uit in een (over)emotionele reactie. Die kan ontstaan bij bijvoorbeeld een stressvolle gebeurtenis of bij een opeenstapeling van stress: iets kan je ‘te veel worden’. Hooggevoeligheid komt ook voor bij bepaalde psychische aandoeningen zoals autisme.
Wat is HSS?
High Sensation Seeker (HSS) verwijst naar een ander aspect van gevoeligheid, waarbij een persoon op zoek is naar intense en nieuwe ervaringen. Het betekent niet dat je alleen maar gevoelig bent voor ‘hoge sensaties’ zoals bij extreme sporten, maar je bent op zoek naar nieuwe en intense ervaringen. Of dat nu in de vorm van kunst, reizen, sociale interacties of andere activiteiten is.
Niet zwart-wit
De drie termen zijn niet strikt gescheiden – mensen kunnen verschillende gradaties hebben van gevoeligheid op verschillende gebieden. Hoogsensitieve personen kunnen ook High Sensation Seekers zijn. Je kunt bijvoorbeeld genieten van een goed boek op de bank, maar maakt ook graag verre reizen om nieuwe culturen te ervaren. Als je HSP bent, betekent dat dus niet automatisch dat je introvert bent en alleen maar rustige, kalme activiteiten wil doen. HSP’ers die ook HSS zijn, hebben vaak wel meer behoefte aan hersteltijd na intense ervaringen.
Heb jij moeite met prikkels, of neem je snel emoties van anderen over? Dan ben je misschien wel hoogsensitief. Ontdek met Eva’s online training ‘Hoogsensitief leven’ hoe je ontspannen en nuchter kunt omgaan met hoogsensitiviteit.
Tekst: Eline van Lindenberg