In het EO-programma ‘Firma Erfgoed’ zet presentator Aldith Hunkar haar zoektocht voort naar cultureel en religieus erfgoed op onverwachte plekken. Wat zijn de verhalen achter ons erfgoed en wat leren ze over onze geschiedenis en cultuur? En hoe beïnvloeden die lessen uit het verleden onze keuzes voor de toekomst? Na de speciale serie Firma Erfgoed Overzee - over ons koloniale verleden - reist Aldith Hunkar nu weer door de Lage Landen.
In vier afleveringen bezoekt ze onder andere de Hernhutters in Zeist en het wereldberoemde ‘graf met de handjes’ in Roermond. Aldith gaat op de koffie bij de onbekendste bestsellerauteur van Nederland; de vrouw die al ruim veertig jaar in haar eentje de beroemde Enkhuizer Almanak maakt. En ze kijkt mee hoe in het Vlaamse Mechelen al ruim een eeuw het vak van ‘beiaardier’ wordt onderwezen.
Geen sprookjes
Aldith: “Bij het maken van de EO-serie Firma Erfgoed ben ik weer verrast door alle verhalen die ons erfgoed vertellen. De heksen in Roermond bijvoorbeeld. Ik dacht aanvankelijk dat het een grappig verhaal zou worden, omdat wij heksen vooral kennen uit sprookjes. Maar het blijkt een daadwerkelijk gebeurde geschiedenis van onderdrukking, geweld en moord.”
Graf met de handjes
“Ik ben ook vaak ontroerd geweest tijdens het filmen”, vervolgt Aldith. “Op de Beiaardschool in Mechelen is het bijvoorbeeld prachtig om te zien hoe die oude traditie van de Lage Landen nieuw leven wordt ingeblazen door jonge mensen. Wat mij ook raakte zijn die twee geliefden die door hun geloof werden gescheiden maar die elkaar in de dood, op de begraafplaats, toch weer vonden. Met onze Caribische reis voor seizoen 3 vers in het geheugen is het hoopgevend om te zien wat er in Nederland allemaal gebeurt in dit jaar van herdenking van het slavernijverleden, nu er ruimte is ontstaan voor verschillende narratieven.”
Aflevering 1: Koloniaal erfgoed in Nederland
In het kader van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden gaat Aldith Hunkar op zoek naar sporen van ons koloniale verleden. Ze begint bij haar held, schrijver en verzetsstrijder Anton de Kom, die geëerd is met een schrijverssteen in de Nieuwe Kerk. In de Buku-Bibliotheca ligt het boek ‘De negerhut van oom Tom’. Na de bijbel is het een van de meest vertaalde boeken ter wereld en het blijkt van grote invloed geweest te zijn op de afschaffing van de slavernij. De reis gaat door naar de missionaire Hernhutters in Zeist en eindigt bij het ‘Monument van vlucht en verzet’ in Utrecht, gemaakt door kunstenaar patricia kaersenhout.
Aflevering 2: Roermond
Roermond staat bekend als katholiek bedevaartsoord, maar het is ook de stad waar rond 1613 de grootste reeks heksenprocessen plaatsvond. En elk jaar komen er honderden hindoes van heinde en verre om hun Tempelfeest te vieren. Aldith Hunkar gaat op onderzoek naar bedevaartsoorden en brandstapels. Van Kruiswegpark tot Galgenberg, van het ‘graf met de handjes’ tot Hindoetempel. Over heksen en heiligen.
Aflevering 3: Enkhuizen
Enkhuizen stond aan de basis van de Gouden Eeuw en dat is nog steeds zichtbaar. Aldith Hunkar gaat op zoek naar sporen van dat koloniale verleden. In de kerk ligt niet alleen de meertalige Koningsbijbel ofwel ‘Polyglot’, maar ook de tot slaafgemaakte Cornelis Valentijn uit Sulawesi is er begraven. De archivaris blijkt tot zijn eigen verbijstering een nazaat van Valentijn te zijn. Van de oudste Librije van Nederland tot de beroemde ‘Enkhuizer Almanak’.
Aflevering 4: België
Bij onze zuiderburen gaat Aldith Hunkar op zoek naar wonderschone ambachten. In Antwerpen staat de oudste drukpers ter wereld in Plantin-Moretus, het eerste en enige museum met Unesco Werelderfgoed status. Daar is de blauwdruk voor ‘algemeen beschaafd Nederlands’ - het allereerste woordenboek ooit - ontwikkeld en gedrukt. Dan gaat de reis door naar Mechelen waar de Beiaardkunst wereldwijd gepromoot wordt en internationale studenten al op jonge leeftijd het klokkenspel leren bespelen. De reis eindigt in de aloude Abdij van Park in Leuven bij de ‘Sixtijnse kapel van het stucwerk’ van meester kalksnijder Jan Christiaan Hansche (1679).
Makers
Aan Firma Erfgoed werken mee:
Presentatie Aldith Hunkar; regie Wilberry Jakobs; research Janine van Dijk & Guus van den Hout; camera Wiro Felix; geluid Mark Wessner & Lucas van Eck; montage Noël van Rens; productie Marinus Kelder; eindredactie Ida Overdijk.